Sửa quy định, tạo đột phá mạnh mẽ trong cải tạo xe cơ giới

Đơn giản hoá thủ tục cải tạo xe cơ giới

Ông Nguyễn Tô An, Phó Cục trưởng Cục Đăng kiểm VN cho biết, Thông tư 43/2023 sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 85/2014 quy định về cải tạo phương tiện giao thông cơ giới đường bộ sẽ có hiệu lực kể từ ngày 15/2/2024.

Thông tư 43 thay đổi căn bản định nghĩa về cải tạo xe cơ giới, điều mà thông tư cũ chưa quy định cụ thể đã gây ra nhiều phiền hà cho người dân, gây ra sự vất vả, khó khăn cho các đăng kiểm viên, trung tâm đăng kiểm khi kiểm định xe.

"Có thể nói đây là sự đột phá mạnh mẽ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho người dân, tổ chức cá nhân trong lĩnh vực cải tạo xe cơ giới", ông An nhấn mạnh và cho biết, điểm mới đáng chú tại thông tư này đó là việc đơn giản hóa các thủ tục trong thực hiện cải tạo xe cơ giới. Trong đó, làm rõ các trường hợp xe cơ giới có sự thay đổi để phân cấp thành các trường hợp không được coi là cải tạo, miễn lập hồ sơ thiết kế cải tạo và phải thực hiện lập hồ sơ thiết kế cải tạo.

Cụ thể, xe cơ giới có sự thay đổi nhưng không làm thay đổi đặc điểm, kiểu loại phương tiện không coi là cải tạo xe cơ giới, được tiếp tục kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (ATKT & BVMT) phương tiện giao thông cơ giới đường bộ để được cấp Giấy chứng nhận kiểm định, Tem kiểm định.

Những trường hợp này gồm: Thay đổi cửa lên xuống khoang hành khách (không bao gồm thay đổi vị trí và kích thước cửa) như thay cửa kéo thành cửa trượt tự động, cửa đơn thành cửa đôi…; Thay đổi một số kết cấu thùng chở hàng như: bịt kín hoặc thay đổi kết cấu cánh cửa thùng hàng; thay thế tôn bọc dạng phẳng thành dạng sóng hoặc ngược lại; bọc thêm tôn phần khung mui của xe mui phủ không làm tăng chiều cao thành thùng hàng; lắp thêm hoặc tháo bỏ nắp chắn bụi cho thùng chở hàng của xe ô tô tải tự đổ; Lắp, thay thế hoặc tháo bỏ nắp che khoang chở hàng, hành lý của xe ô tô PICKUP nhưng không làm thay đổi kích thước lòng thùng hàng và kích thước bao của xe.

Lắp đặt thêm đèn sương mù dạng rời; Thay thế cụm đèn chiếu sáng phía trước bằng cụm đèn đã được chứng nhận hoặc công bố hợp quy theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về đặc tính quang học đèn chiếu sáng phía trước của phương tiện giao thông cơ giới đường bộ (QCVN 35:2017/BGTVT) mà không cần phải gia công thay đổi kết cấu của xe để đảm bảo việc lắp đặt; Thay thế bóng đèn thuộc cụm đèn chiếu sáng phía trước bằng bóng đèn loại khác có công suất tiêu thụ điện tương đương mà không cần phải can thiệp, thay đổi kết cấu của cụm đèn;

Thay đổi các chi tiết, bộ phận thân vỏ là tùy chọn của nhà sản xuất xe nhưng không làm thay đổi kích thước bao ngoài của xe; thay đổi về kiểu dáng một số chi tiết của phần thân vỏ xe như: lưới tản nhiệt trước xe, cánh lướt gió; lắp đặt thêm mui gió trên nóc ca bin ô tô tải, bậc bước chân lên xuống, trang trí ống xả, đai trang trí bảo hiểm đèn chiếu sáng, đèn tín hiệu mà không làm thay đổi kích thước bao ngoài của xe cũng không được coi là cải tạo xe cơ giới.

Theo ông An, một số nhà sản xuất ô tô cùng một mẫu xe nhưng có nhiều lựa chọn bodykit, option ngoại thất cho phương tiện, có hồ sơ tài liệu thiết kế của nhà sản xuất; người dân được thay đổi các thiết kế này cho phương tiện và không được coi là cải tạo, vẫn được kiểm định xe bình thường.

Thông tư cũng bổ sung một số trường hợp xe cơ giới được miễn lập hồ sơ thiết kế cải tạo, bao gồm: Lắp, thay thế hoặc tháo bỏ nắp che khoang chở hàng, hành lý của xe ô tô PICKUP làm thay đổi kích thước lòng thùng hàng nhưng không làm thay đổi kích thước bao của xe; Lắp, thay thế hoặc tháo bỏ giá nóc của ô tô con tuân thủ hướng dẫn của nhà sản xuất mà không làm thay đổi chiều rộng toàn bộ của xe; Lắp, thay thế hoặc tháo bỏ mui gió trên nóc ca bin ô tô đầu kéo; Lắp, thay thế hoặc tháo bỏ bơm, thùng dầu và hệ thống đường ống thủy lực của xe đầu kéo để dẫn động cho hệ thống nâng hạ thùng hàng của sơ mi rơ moóc tải tự đổ.

Ngoài ra còn có thay đổi bố trí chỗ ngồi hành khách hoặc cửa xếp dỡ hàng hóa của thùng hàng hoặc vật liệu bọc, lót thùng hàng; Ô tô tải lắp thêm hoặc thay thế thiết bị nâng hạ hàng hóa của thùng hàng đã có giấy chứng nhận an toàn của cơ quan có thẩm quyền hoặc tháo bỏ thiết bị này.

Đối với các trường hợp không được cải tạo, Thông tư quy định rõ: Không cải tạo thùng xe của xe tải chưa qua sử dụng được nhập khẩu hoặc sản xuất, lắp ráp trong thời gian 6 tháng kể từ ngày cấp Giấy chứng nhận kiểm định, Tem kiểm định lần đầu đến ngày nộp hồ sơ thiết kế (trừ trường hợp cải tạo thành xe tập lái, xe sát hạch lái xe; cải tạo lắp đặt thêm mui phủ của xe tải thùng hở).

Không cải tạo các hệ thống phanh, hệ thống treo và hệ thống lái của xe cơ giới, trừ các trường hợp: Cải tạo lắp đặt hoặc tháo bỏ bàn đạp phanh phụ trên xe tập lái, xe sát hạch lái xe; Cải tạo để cung cấp năng lượng và điều khiển hệ thống phanh của rơ moóc, sơ mi rơ moóc; Cải tạo đối với xe cơ giới tay lái nghịch; Cải tạo các cơ cấu điều khiển và ghế ngồi phù hợp với chức năng vận động của người khuyết tật điều khiển xe; Cải tạo theo đề nghị của nhà sản xuất xe đối với một số trường hợp (như: thay đổi một số linh kiện, cụm linh kiện của hệ thống phanh, hệ thống lái, hệ thống treo nhằm loại bỏ các nguy cơ tiềm ẩn về mất an toàn hoặc để nâng cao hiệu quả hoạt động).

Đặc biệt, không cải tạo lắp đặt giường nằm loại hai tầng lên xe chở người, trừ trường hợp ô tô trước cải tạo là ô tô khách có giường nằm hai tầng.

Không cải tạo thay đổi khoảng cách giữa các trục của xe cơ giới, trừ các trường hợp: cải tạo thành xe chuyên dùng, xe đầu kéo; cải tạo thu ngắn chiều dài cơ sở khi cải tạo trở lại thành xe cơ giới trước cải tạo lần đầu và cải tạo để giảm chiều dài toàn bộ, kích thước thùng xe của xe tự đổ, xe xi téc, xe tải phù hợp quy định tại Thông tư số 42/2014.

Ngoài ra, Thông tư cũng quy định không sử dụng lại động cơ của xe cơ giới đã có thời gian sử dụng quá 15 năm tính từ năm sản xuất để thay thế hoặc cải tạo. Động cơ thay thế có công suất lớn nhất theo công bố của nhà sản xuất nằm trong khoảng từ 90% đến 120% so với công suất lớn nhất của động cơ được thay thế.

Phân cấp thẩm định thiết kế xe cải tạo mạnh mẽ

Theo ông An, Thông tư mới đã phân cấp rõ ràng và toàn diện các nội dung thẩm định thiết kế cho các Sở GTVT các địa phương để thực hiện được hầu hết các nội dung cải tạo xe cơ giới hiện nay.

Cục Đăng kiểm VN chỉ thực hiện thẩm định thiết kế đối với một số trường hợp nội dung cải tạo xe cơ giới phức tạp, đòi hòi cần có chuyên môn sâu như: Cải tạo các loại xe khác thành xe chuyên dùng, ô tô đầu kéo; Cải tạo đối với xe cơ giới tay lái nghịch; Cải tạo đối với hệ thống phanh, treo, lái theo đề nghị của của nhà sản xuất xe.

Ngoài ra, việc thực hiện thẩm định thiết kế được thực hiện tại bất kỳ các Sở GTVT địa phương trên toàn quốc thay vì các Sở GTVT chỉ chịu trách nhiệm thẩm định các thiết kế cải tạo xe cơ giới có đăng ký biển số tại địa phương mình giúp người dân, doanh nghiệp có nhiều sự lựa chọn để thực hiện.

Đặc biệt, Thông tư cũng bổ sung trách nhiệm của chủ phương tiện, cơ sở thiết kế, cơ quan thẩm định thiết kế, cơ sở thi công cải tạo và cơ quan nghiệm thu và để làm rõ trách nhiệm trong thực hiện thiết kế, thi công, nghiệm thu và sử dụng phương tiện đúng mục đích cải tạo nhằm nâng cao chất lượng phương tiện xe cơ giới cải tạo.

Ngoài ra, Thông tư cũng có một số điểm mới khác như: Định nghĩa và giải thích từ ngữ rõ ràng, đúng và phù hợp với công việc thực tế mà cụ thể một trong số đó là định nghĩa lại về cải tạo xe cơ giới.

Cho phép các cơ sở thiết kế cung cấp cho chủ phương tiện văn bản đồng ý sử dụng bản sao hồ sơ thiết kế do chính Cơ sở thiết kế tự thiết kế và đã được cơ quan thẩm định thiết kế thẩm định, cấp Giấy chứng nhận thẩm định thiết kế theo quy định tại Thông tư này cho các xe cơ giới có cùng nhãn hiệu, số loại, thông số kỹ thuật với xe cơ giới trước cải tạo, để làm cơ sở cho việc thi công và nghiệm thu xe cơ giới cải tạo cho các xe cơ giới tương tự.

Hướng dẫn, tháo gỡ khó khăn cho các trường hợp xe cơ giới có các thông số kỹ thuật khác với Giấy chứng nhận kiểm định, Tem kiểm định đã được cấp trước ngày 15/02/2024 thì tiếp tục thực hiện các bước để nghiệm thu và kiểm định để được cấp Giấy chứng nhận kiểm định, Tem kiểm định theo quy định.

3 đột phá lĩnh vực đăng kiểm năm 2024

Phát biểu khai mạc Hội nghị, ông Nguyễn Chiến Thắng, Cục trưởng Cục Đăng kiểm VN cho biết, đối với lĩnh vực đăng kiểm xe cơ giới đường bộ, năm 2023, toàn ngành đã vượt qua khó khăn đưa hoạt động kiểm định xe cơ giới trở lại bình thường, đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Đến nay, cả nước có 274/292 trung tâm đăng kiểm đang hoạt động (tương đương 94%) với 447/542 dây chuyền kiểm định đang hoạt động (tương đương hơn 82% năng lực kiểm định toàn hệ thống). Hiện còn 18 trung tâm đang dừng hoạt động do phục vụ công tác điều tra, do không đủ điều kiện hoặc tự đóng cửa. Cả nước có 1.747 đăng kiểm viên đang thực hiện công tác kiểm định tại các đơn vị đăng kiểm, trong đó có 1.002 đăng kiểm viên bậc cao và 745 đăng kiểm viên xe cơ giới.

"Tuy nhiên, thành công đó mới chỉ là bước đầu và cần phải tiếp tục phát huy mạnh mẽ trong năm 2024", ông Thắng nói và nhìn nhận: Năm 2024 sẽ là năm bản lề của lĩnh vực kiểm định xe cơ giới do có hàng loạt thay đổi lớn, Cục Đăng kiểm VN sẽ tập trung thay đổi căn bản nhận thức của cán bộ, nhân viên trong toàn ngành theo hướng hoạt động kiểm định là việc cung cấp dịch vụ công và phải lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm tôn chỉ mục tiêu phục vụ. Đây được coi là giải pháp gốc rễ vì từ nhận thức đúng thì hành động mới đúng.

Đồng thời, đổi mới mạnh mẽ về thể chế, trong đó sửa đổi căn bản hệ thống văn bản quy phạm pháp luật từ Luật Giao thông đường bộ đến thông tư, quy chuẩn kỹ thuật, xây dựng các Đề án nhằm tách bạch chức năng quản lý nhà nước và cung cấp dịch vụ đăng kiểm để đảm bảo sự công khai, minh mạch, tránh chồng chéo chức năng nhiệm vụ; đồng thời tăng cường phân cấp quản lý cho địa phương để nâng cao hiệu quả công tác quản lý.

Xây dựng bộ máy tinh gọn, hiệu quả và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực có chất lượng làm động lực cho phát triển lâu dài, bền vững; cử nhiều cán bộ tham gia các chương trình đào tạo trong và ngoài nước.

Tiến hành hiện đại hóa cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng công tác kiểm định từ việc thúc đẩy đổi mới trang thiết bị kiểm định theo hướng khuyến khích việc áp dụng công nghệ mới, tăng tính chủ động, sáng tạo, tăng sự tự động hóa, kết nối nhằm giảm sự tác động, can thiệp chủ quan của con người; thiết lập cơ sở dữ liệu quản lý tập trung và được cập nhật thường xuyên trên cơ sở thời gian thực. Các cơ sở dữ liệu được chia sẻ giữa các cơ quan hữu quan (thuế, đăng ký, quản lý đường bộ...) để tăng hiệu quả quản lý nhà nước phục vụ cho công tác xây dựng Chính phủ điện tử, chuyển đổi số.

Song song với đó, đổi mới công tác kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm theo hướng phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị liên quan từ trung ương đến địa phương để xây dựng và thực hiện kế hoạch thanh tra, kiểm tra chuyên ngành. Ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu lớn, áp dụng quản lý rủi ro nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lực kiểm tra, giám sát.

Cùng đó, tăng cường hợp tác quốc tế để hội nhập quốc tế hiệu quả; tích cực tuyên truyền sâu rộng về công tác đăng kiểm, giúp người dân, doanh nghiệp tiếp cận và thực hiện đúng các quy định của nhà nước; chủ động nắm bắt diễn biến tình hình, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị liên quan và các địa phương, từng bước khắc phục khó khăn, kịp thời giải quyết vướng mắc của các đơn vị đăng kiểm.

Đặc biết, đề xuất điều chỉnh mức giá dịch vụ kiểm định phù hợp với thực tế, tạo sức hấp dẫn cho các nhà đầu tư trong lĩnh vực này. Đây được cho là giải pháp rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng và phòng chống tiêu cực trong công tác kiểm định.

"Năm 2024, Cục Đăng kiểm mong muốn thực hiện thắng lợi 3 đột phá trong lĩnh vực đăng kiểm đó là: Hoàn thiện thể chế, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao và hiện đại hóa cơ sở vật chất, trang thiết bị kiểm tra", ông Thắng nhấn mạnh.