Thần kỳ những ca ghép các bộ phận cơ thể đứt rời

Một ca phẫu thuật nối ghép chi thể

Nối chi thể đứt rời: tỷ lệ thành công 75-90%

Trao đổi với PV Báo Giao thông, Đại tá. TS. BS. Nguyễn Huy Thọ, nguyên Trưởng khoa Phẫu thuật tạo hình Hàm mặt, BV Trung ương Quân đội 108 cho biết, đến nay thông tin về các ca bệnh bị đứt rời một phần chi thể được các bác sĩ phẫu thuật thành công không còn quá xa lạ. Tỷ lệ thành công trong các ca phẫu thuật này hiện đạt từ 75-90%. Đây là một kết quả đáng tự hào vì phẫu thuật trồng lại chi thể đứt rời bằng kỹ thuật vi phẫu là kỹ thuật vô cùng khó. Nước ta đã có một số bệnh viện thực hiện thành công kỹ thuật vi phẫu nối chi thể đứt rời như: BV Quân đội 108, BV Việt Đức, BV Đa khoa Huế, BV Chợ Rẫy, BV Chấn thương chỉnh hình TP Hồ Chí Minh…

Không chỉ được nối lại mà vẫn có cơ hội “hoạt động bình thường” là điều may mắn đến hi hữu đối với một trường hợp bệnh nhân nam có “cậu nhỏ” bị đứt lìa từng được TS. BS. Nguyễn Tài Sơn cùng đồng nghiệp tại BV T.Ư Quân đội 108 phẫu thuật. Đây là một thanh niên còn trẻ tại Hải Phòng, trong cơn ngáo đá đã tự tay cắt đứt dương vật của mình. Điều may mắn cho bệnh nhân là người nhà kịp thời phát hiện và nhanh chóng đưa bệnh nhân đi cấp cứu.

Hay trường hợp một bệnh nhân nam đã được các bác sĩ khoa Phẫu thuật hàm mặt, tạo hình - thẩm mỹ, BV Việt Đức nối đầu mũi thành công sau 13 giờ tỷ mẩn thực hiện vi phẫu nối động mạch, tĩnh mạch... Trước đó, trong một lần va chạm ngoài xã hội, bệnh nhân đã bị chém đứt rời phần chỏm mũi.

Tương tự, bệnh nhân nam, do mâu thuẫn trong sinh hoạt đã bị người khác dùng dao cắt đứt rời phần tai phải và nhập viện cấp cứu tại BV Việt Đức. Cũng nhờ kỹ thuật vi phẫu của các bác sĩ BV nên bệnh nhân may mắn được nối lại tai với kết quả thành công.

Theo BS. Huy Thọ, trong phẫu thuật nối phần cơ thể đứt rời thường gặp nhiều khó khăn bởi không phải lúc nào các vết thương cũng “gọn như dao cắt” mà thường bị dập nát, giằng giật trước khi đứt. Các ca phẫu thuật với kỹ thuật vi phẫu thường kéo dài nhiều giờ đồng hồ, đòi hỏi sự tỷ mẩn, chuyên môn cao. “Đối với các cơ phẫu thuật nối chi thể này, công tác chăm sóc hậu phẫu cũng đòi hỏi sự tỷ mẩn, theo dõi liên tục việc nuôi dưỡng phần chi thể được nối có đảm bảo không, nếu có bất kỳ sự thay đổi về màu sắc cũng tác động đến kết quả...”, BS. Thọ cho biết.

Vứt xuống sông vẫn nối thành công

Các bác sĩ khoa Phẫu thuật hàm mặt, tạo hình - thẩm mỹ, BV Việt Đức vẫn ấn tượng với trường hợp bé trai 6 tháng tuổi may mắn tìm được phần chi bị đứt rời và được ghép nối thành công trong tình huống rất hi hữu. Nhà ở ngoài bãi sông Hồng, bố mẹ đi làm nên bé trai được gửi con cho ông nội trông. Vừa trông cháu vừa phải lo việc vườn, sợ cháu sơ sểnh mải chơi rớt xuống nước nên ông nội tìm dây buộc tạm chân cháu vào mé thuyền. Nhưng cũng không ngờ sợi dây lại trở thành “hung thủ” gây tai nạn cho cháu nội. Nguyên nhân do người ông vô ý để rớt một đầu dây xuống nước vướng vào bánh đà quấn chặt khiến phần dây buộc vào cổ chân kéo căng khít cứa đứt đoạn cổ chân cháu bé. Thấy vậy, ông nội phát hoảng quẳng phần chân đứt xuống sông rồi ôm cháu vào bệnh viện cấp cứu. Lúc được hỏi phần chân đứt đâu, cả nhà mới tá hỏa, thuê người lặn xuống vớt lên. Trường hợp này vô cùng may mắn với phần chi được nối liền và trẻ sau này vẫn phát triển. Tuy nhiên, những ca phẫu thuật nối chi cho trẻ nhỏ thường rất phức tạp và khó khăn.

BS. Thọ cho biết, kết quả thành công của phẫu thuật nối các chi thể đứt rời phụ thuộc vào nhiều yếu tố, từ kỹ thuật vi phẫu, thời gian can thiệp, đến cách bảo quản phần chi thể bị đứt đó... Có những trường hợp các bộ phận bị đứt lìa được gói trong quần áo, gạc,… hoặc có khi lại được ướp trực tiếp trong đá lạnh. “Rất đáng tiếc là không ít trường hợp bệnh nhân mất đi cơ hội được nối lại phần chi thể đứt rời vì “bảo quản không chuẩn”, BS. Thọ chia sẻ.

Theo khuyến cáo của BS. Thọ, với các bộ phận bị đứt rời, người thân nên đặt thẳng vào bao nilong và bảo quản trong thùng đá lạnh, đảm bảo tốt nhất ở nhiệt độ chừng 4 độ C. “Tuyệt đối không làm vệ sinh bộ phận đứt lìa bằng hóa chất như iốt hay cồn. Nếu bảo quản đúng kỹ thuật trong 6 tiếng đầu tiên, tỷ lệ sống là tốt nhất. Từ 6-24 tiếng, tỷ lệ sống sẽ giảm đi theo thời gian. Chính vì vậy, các bộ phận bị đứt càng được phẫu thuật sớm thì tỷ lệ sống sẽ càng cao”, ông Thọ cho biết. 

Ca ghép tế bào gốc từ cuống rốn đầu tiên ở Việt Nam