Thêm hành vi bị xử lý hình sự trong vụ hỏa hoạn dù chưa xảy ra cháy

Quy định về mang nguồn lửa vào nơi cấm

Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao vừa có nghị quyết hướng dẫn áp dụng một số quy định tại Điều 313 (tội Vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy) của Bộ luật Hình sự. Nghị quyết này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 18/6.

Theo nghị quyết hướng dẫn, người nào vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 313 của Bộ luật Hình sự khi có đủ các điều kiện bao gồm: Thực hiện một hoặc nhiều hành vi; có thiệt hại xảy ra theo quy định tại một trong các khoản 1, 2 và 3 Điều 313.

Hành vi vi phạm nêu trên phải có mối quan hệ nhân quả với thiệt hại xảy ra. Thiệt hại xảy ra phải là hậu quả tất yếu của hành vi vi phạm và ngược lại hành vi vi phạm là nguyên nhân gây ra thiệt hại. 

Đáng chú ý, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu có vi phạm quy định về phòng cháy, chữa cháy trong trường hợp có khả năng thực tế dẫn đến hậu quả nếu không được ngăn chặn kịp thời, thuộc một trong các trường hợp sau đây:

Một là, chưa xảy ra cháy nhưng nếu không được ngăn chặn kịp thời thì chắc chắn sẽ cháy và dẫn đến thiệt hại quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều 313 của Bộ luật Hình sự (làm chết 3 người trở lên; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 3 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên; gây thiệt hại về tài sản 1,5 tỷ trở lên).

Hai là, đã xảy ra cháy và tất yếu sẽ dẫn đến hậu quả quy định tại một trong các điểm a, b và c khoản 3 Điều 313 của Bộ luật Hình sự nhưng do được ngăn chặn kịp thời nên thiệt hại dưới mức quy định tại khoản 1 Điều 313 của Bộ luật Hình sự.

Ví dụ, khi vào đổ xăng, A đang hút thuốc lá (lúc này tại cây xăng có 10 người). B yêu cầu A ra ngoài dập tắt thuốc nhưng A không thực hiện mà còn ném điếu thuốc lá đang cháy xuống đất làm lửa bùng cháy. B ngay lập tức dùng bình cứu hỏa để dập tắt đám cháy nên chưa có hậu quả xảy ra. 

Như vậy, hành vi của A vi phạm quy định về "mang nguồn lửa vào nơi có quy định cấm lửa" và bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại khoản 4 Điều 313 của Bộ luật Hình sự.

Gây hỏa hoạn nơi đông người

Cũng theo Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân Tối cao, nghị quyết hướng dẫn thêm một số trường hợp bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Cụ thể, trường hợp người phạm tội thực hiện công việc bắt buộc phải tuân theo quy định về an toàn lao động, vệ sinh lao động, về an toàn ở nơi đông người. 

Song trong quá trình thực hiện, họ vi phạm quy định xảy ra cháy và gây thiệt hại, thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 313 của Bộ luật Hình sự mà không bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 295 của Bộ luật Hình sự. 

Ví dụ: A được B thuê hàn mái nhà các phòng karaoke. Trong quá trình hàn, A không trang bị tấm chắn tia kim loại nóng chảy bắn ra, không theo dõi quá trình hàn một cách an toàn nên khi các hạt kim loại nóng mang nhiệt độ cao bắn ra xung quanh đã hình thành các đám cháy lớn gây thiệt hại về tài sản 1 tỷ đồng. 

Hành vi của A đã vi phạm quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia ngày 29/7/2011 của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội về an toàn lao động đối với máy hàn điện và công việc hàn điện. Trường hợp này, A bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 313 Bộ luật Hình sự.

Trường hợp người phạm tội thực hiện hành vi nhiều lần, mỗi lần phạm tội có đủ yếu tố cấu thành tội phạm nhưng đều chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự, thì còn bị áp dụng tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự "phạm tội từ 2 lần trở lên".