Tiềm năng tiết kiệm điện trong công nghiệp còn bỏ ngỏ

Có chế tài xử phạt, nhưng vẫn chưa áp dụng

Theo đánh giá của các chuyên gia, từ năm 2011 đến nay, chỉ số cường độ năng lượng sơ cấp Việt Nam vẫn ở mức khoảng 400 TOE mới tạo 1.000 USD/GDP.

Con số này cao hơn 30% so với Thái Lan, 60% so với Malaysia và gấp 4-5 lần các nước phát triển như Nhật Bản, Hoa Kỳ.

Bên cạnh đó, hệ số đàn hồi điện của Việt Nam vẫn đang ở mức 1,3-1,4 lần, chứng tỏ việc sử dụng năng lượng còn lãng phí.

Nói một cách khác, dư địa về tiết kiệm năng lượng vẫn còn rất lớn, riêng dư địa tiết kiệm trong ngành công nghiệp lên đến 30-35%.

Ông Trần Viết Nguyên, Phó Trưởng ban Kinh doanh của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, các doanh nghiệp (DN) có nhận thức, hiểu vấn đề nhưng chưa thực thi tốt và đầy đủ các quy định về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Theo quy định, khoảng 3.000 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm (tiêu thụ hàng năm khoảng trên 34,3 triệu TOE, chiếm hơn 51% tổng tiêu thụ năng lượng cuối cùng của cả nước), phải xây dựng hệ thống quản lý năng lượng, kiểm toán năng lượng…

Song, báo cáo cho thấy, năm 2021, chỉ có 30-40% cơ sở duy trì hệ thống quản lý năng lượng; 91 cơ sở kiểm toán năng lượng. Điều này cho thấy việc triển khai còn nhiều hạn chế.

Theo ông Nguyên, nguyên nhân việc thực hiện hạn chế là do thiếu sự rằng buộc về trách nhiệm, bởi các chế tài xử phạt dù có, nhưng vẫn chưa áp dụng, khiến cho việc thực hiện chưa được gắn liền vào thực tiễn.

Cần những biện pháp mạnh mẽ

Ông Mã Khai Hiền, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Tiết kiệm Năng lượng cho rằng, ngay từ bây giờ, phải hướng đến sử dụng năng lượng hiệu quả và thông minh hơn, bền vững hơn.

Đặc biệt, các ngành công nghiệp tiêu thụ năng lượng nhiều như xi măng, sắt thép,… cần phải áp dụng triệt để các giải pháp tiết kiệm năng lượng để cắt giảm chi phí sản xuất, giảm áp lực cung cấp điện cho hệ thống.

Nhà nước phải có những biện pháp mạnh mẽ hơn để doanh nghiệp và cả người dân tuân thủ, thực hiện tiết kiệm năng lượng; đồng thời có những cơ chế khuyến khích, ưu đãi hoặc thưởng cho doanh nghiệp đầu tư các giải pháp tiết kiệm năng lượng.

Song song đó, cần đầu tư nâng cao năng lực quản lý của cho các cơ quan quản lý ở địa phương như các Sở Công thương, Trung tâm tiết kiệm năng lượng…

Đặc biệt phải có cơ chế tài chính trong nước rõ ràng để huy động và khơi thông các nguồn vốn ưu đãi, giúp doanh nghiệp tiếp cận để đầu tư các giải pháp tiết kiệm năng lượng.

Ông Trịnh Quốc Vũ, Phó Chánh văn phòng Ban chỉ đạo Tiết kiệm năng lượng, Phó Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (Bộ Công thương) cho biết, hiện nay, Bộ Công thương được giao rà soát, sửa đổi Luật Sử dụng năng lượng Tiết kiệm và hiệu quả để trình Quốc hội trong quý IV/2022.

Dự kiến, Luật sẽ được sửa theo hướng nâng cao hiệu lực của Luật, mở rộng đối tượng, chuyển nhiều đối tượng sang dạng bắt buộc.

Ngoài ra, Bộ Công thương cũng sẽ trình Quốc hội sửa luật theo hướng hỗ trợ doanh nghiệp đầu tư, triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng.

Về phía EVN, ông Trần Viết Nguyên cho biết, EVN đã thí điểm cung cấp một số giải pháp cho khách hàng công nghiệp theo phương thức đầu tư hoàn toàn nhằm chứng minh tính hiệu quả của tiết kiệm điện đối với các doanh nghiệp. Qua đó, EVN hi vọng sẽ có nhiều cơ chế, chính sách mới vừa bắt buộc vừa mềm dẻo để áp dụng tới các cơ sở.

Nghịch lý giá thịt lợn: Giảm từ chuồng đến chợ