Tiện ích xe đạp công cộng ở Paris

Trong vòng 30 phút đầu, người thuê xe được miễn phí

Lựa chọn tốt nhất trong đô thị

Đặt chân đến Paris, cứ cách vài trăm mét hoặc cây số, lại thấy một bãi xe đạp công cộng tại vỉa hè các con phố mà không cần có người trông coi. Thỉnh thoảng lại có vị khách đến cà thẻ lấy xe đi, rồi một vài người đến trả xe. Marion (28 tuổi, nhân viên marketing) cho biết: “Xe đạp là cách di chuyển thuận tiện nhất ở Paris”, cô đi xe đạp 2-3 lần mỗi tuần. Với cô, những lúc các loại phương tiện cơ giới chen chúc một chỗ thì với tốc độ 5 km trong vòng 20 phút, cô vượt qua đám đông hỗn loạn để tới chỗ làm hoặc đi gặp khách hàng một cách nhẹ nhàng.

Nước Pháp có một lịch sử cả thế kỷ về xe đạp. Năm 1903, giải đua xe đạp vòng quanh nước Pháp (Tour de France) lừng danh ra đời. Còn Vélib cho dù khởi phát từ những năm 60 của thế kỷ trước, nhưng phải đến năm 2007 chương trình này mới gặt hái được nhiều thành công. Đến nay, hệ thống Vélib có gần 30 nghìn xe đạp, gần 2 nghìn bãi đỗ xe (cứ khoảng 300 - 500 m có một bãi đỗ), đạt trên 50 triệu lượt đăng ký sử dụng thường xuyên hàng năm.  

Khá lúng túng khi vừa mới chuyển việc đến Paris, Valentine (nhân viên bảo hiểm) cho rằng, xe đạp là lựa chọn tốt nhất cho việc di chuyển để làm quen thành phố. Ban đầu Valentine cảm thấy mức phí gần 30 euro/năm có vẻ hơi lãng phí nên cô rụt rè thuê xe theo ngày với mức 1,7 euro/ngày.

Tuy nhiên chỉ sau ngày sử dụng đầu tiên cô đã sẵn sàng đóng mức phí cho cả tuần với giá 8 euro. Còn bây giờ, cô đã 3 lần mua vé năm.

Cũng không ít lần Valentine phải trả tiền cho những lần thuê xe quá giờ từ 1 - 2 euro. “Tuy nhiên, điều ấy không ngăn cản tôi vì sự tiện lợi, linh hoạt và nhất là tôi đang muốn giảm cân”, Valentine nói.

Còn Giáo sư xã hội học Eric Charm thuộc Trường Đại học Seine-Saint-Denis cho biết, ông đạp xe ít nhất hai lần/ngày. Với ông, đi xe đạp nhanh hơn nhiều so với tàu điện ngầm vì “trạm đỗ xe Vélib ở ngay chỗ tôi ở”.  

Khoảng một nửa số người sử dụng xe đạp hàng ngày là công nhân, nhân viên văn phòng

Miễn phí 30 phút đầu

Năm 2007, Thủ đô Paris đau đầu giải quyết hậu quả của sự phát triển, đó là ùn tắc và ô nhiễm. Một trong các biện pháp được Thị trưởng Paris - Bertrand Delanoë quyết áp dụng chính là  đẩy mạnh cung cấp dịch vụ xe đạp công cộng tự lái Vélib (ghép từ hai chữ vélo: xe đạp và liberté: tự do). 

Theo ước tính của ông Dominique Lebrun - phụ trách điều phối giao thông Paris, trong số gần 750 nghìn lượt người đi lại bằng xe đạp hàng ngày, có đến một nửa là công nhân, nhân viên văn phòng. Sự phục hưng của xe đạp nằm trong lộ trình của giới chức khi hướng đến mục tiêu giảm thiểu phương tiện cá nhân, ùn tắc, thu hút người dân sử dụng các loại phương tiện “xanh” vì môi trường và sức khoẻ.

“Để có được số lượng người đi xe đạp như hiện nay, những người hoạch định giao thông chúng tôi đã phải mất nhiều năm trời kiên trì kế hoạch với những điều chỉnh phù hợp thực tế”, ông Lebrun nói.

Các trạm cho thuê xe Vélib thường được bố trí ở các vị trí thuận tiện như gần ga tàu, bến xe, khu vực công viên, điểm du lịch, vỉa hè các con phố ở trung tâm mua sắm, khu thể thao…

Tại mỗi trạm thuê xe đều có bản hướng dẫn bằng 8 thứ tiếng khác nhau để phục vụ du khách nước ngoài. Du khách có thể đăng ký và thanh toán bằng thẻ tín dụng. Nếu sử dụng trong vòng 30 phút thì sẽ không phải trả tiền, còn từ phút thứ 31 đến phút 60 chỉ phải thanh toán 1 euro.

Khi kết thúc hành trình, người sử dụng có thể trả xe ở bất cứ trạm nào gần nhất. Tờ France24 nhận xét: “Sự cải tiến thông minh khiến xe đạp trở thành phương tiện thực sự hữu dụng chứ không chỉ là sở thích cuối tuần của người Paris”.

Sự thành công của Vélib thay đổi cách nhìn của mọi người đối với xe đạp. Và Vélib khuấy động một khuynh hướng mới. Gần 40 thành phố ở Pháp triển khai chương trình cho thuê xe đạp. Các thành phố khác như Montreal (Canada), Melbourne (Australia), Bắc Kinh (Trung Quốc) và Milan (Italia) cũng khởi động chương trình tương tự. Theo tờ Le Parisien, cho thuê xe đạp đã trở thành một hiệu ứng mang tính toàn cầu.

Nhiều người băn khoăn, làm sao xe để ngoài đường những không sợ mất, trả lời câu hỏi này, anh Hoàng Văn Thắng (Việt kiều tại Pháp) cho biết, hệ thống xe này được khóa tự động vào dãy cột ở bãi đỗ. Khách muốn đi phải quẹt thẻ mới lấy được xe. Với khách đi thường xuyên phải đặt cọc 300 euro (tương đương giá trị một chiếc xe đạp) cho công ty cung cấp dịch vụ để mở một tài khoản. Nếu lấy xe đi mà không trả lại thì coi như bị đóng luôn tài khoản.  

Nhật Anh - Quang Minh