Tổng thống Donald Trump đã phá vỡ chính sách Mỹ ở Trung Đông

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu

Nhà Trắng chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và bắt đầu tiến trình rời Đại sứ quán Hoa Kỳ tại nước này từ Tel Aviv tới Jerusalem, phá vỡ chính sách của Washington kéo dài hàng thập kỷ qua và có nguy cơ làm gia tăng bạo loạn ở Trung Đông, vùng đất vốn đã không bình yên bởi xung đột tôn giáo, sắc tộc, lãnh thổ.

Israel vui mừng

Reuters dẫn lời các quan chức cao cấp của Mỹ cho biết, trong phát biểu hôm nay 7/12 (tức ngày 6/12 theo giờ Washington), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công nhận Jerusalem là Thủ đô của Israel và trì hoãn việc rời đại sứ quán từ Tel Aviv tới thủ đô mới thêm 6 tháng nữa dù trước đó ông Trump có dự kiến ra lệnh cho các trợ lý lập tức lên kế hoạch cho việc di chuyển tòa đại sứ.

Tuyên bố này của ông Trump ra đã đảo ngược chính sách lâu nay của Hoa Kỳ ở Trung Đông bởi vốn dĩ địa vị của TP Jerusalem phải được quyết định trong các cuộc đàm phán với người Palestine. Hơn nữa, cộng đồng quốc tế không thừa nhận chủ quyền của Israel đối với toàn bộ vùng thành phố, nơi được biết đến là thánh địa của cả 3 tôn giáo hàng đầu thế giới là Cơ đốc giáo, Hồi giáo và Do thái.

Ông Trump cũng đã nói chuyện trước với Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, người đã đề xuất suốt một thời gian dài để Đại sứ quán Mỹ chuyển tới Jerusalem về ý định có tính lịch sử này.

Văn phòng Thủ tướng Netanyahu không trả lời các bình luận, nhưng một bộ trưởng cao cấp của Israel đã hoan nghênh quyết định của ông Trump, đồng thời tuyên bố rằng Israel sẽ chuẩn bị sẵn sàng cho bất cứ cuộc nổi dậy vũ trang nào.

Phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders nói: Ông Trump có bài phát biểu quan trọng về quyết định đối với Jerusalem. “Tổng thống khá cứng rắn giữ lập trường của ông ấy vào thời điểm này”.

Khi được hỏi liệu Israel có đang chuẩn bị phương án đối phó với làn sóng bạo lực khi ông Trump thừa nhận Jerusalem là của Israel, ông nói: “Chúng tôi đang chuẩn bị cho mọi lựa chọn. Bạo lực luôn có thể nổ ra. Nếu Abu Mazen (tên gọi khác của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas) muốn chiến tranh thì ông sẽ mắc phải sai lầm lớn”.

Một góc thành phố cổ Jerusalem

Thế giới Ả rập bị kích động

Tổng thống Mỹ trước khi tuyên bố chính thức đã thông báo với người đồng cấp Palestine Mahmoud Abbas về ý định rời Đại sứ quán Mỹ ở Israel từ Tel Aviv về Jerusalem. Ông Abbas đã phản ứng lại ông Donald Trump bằng cảnh báo rằng “hậu quả nguy hiểm của bước đi này đối với các nỗ lực hòa bình tại Trung Đông, an ninh và ổn định của khu vực và trên thế giới”. Ông Abbas cũng kêu gọi đức Giáo hoàng và các nhà lãnh đạo của Nga, Pháp và Jordan can thiệp.

Theo một tuyên bố từ Vương quốc Jordan, nơi đang canh giữ các thánh địa Hồi giáo ở Jerusalem được phát đi hướng đến Nhà Trắng rằng, việc di chuyển Đại sứ quán Mỹ sẽ mang tới “hậu quả nguy hiểm” cho khu vực và cản trở các nỗ lực của Hoa Kỳ trong việc thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine.

Hãng thông tấn Saudi cho biết, Vua Salman của Arab Saudi sau khi nghe tin đã lập tức tuyên bố rằng bất kỳ thông báo nào của Mỹ về Jerusalem sẽ “kích động tình cảm của người Hồi giáo trên toàn thế giới”. Vua Salman nói rằng vương quốc “đã và vẫn” cam kết hỗ trợ người Palestine và các quyền lịch sử của họ.

Israel đã chiếm được vùng Jerusalem trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967 và sau đó đã sáp nhập và tự tuyên bố vùng đất thuộc chủ quyền của mình. Tuy nhiên, hành động của Tel Aviv không được quốc tế công nhận.

Các nhóm chiến binh Hồi giáo cực đoan như Al-Qaeda, Hamas và Hezbollah trước nay luôn cố gắng khai thác tính nhạy cảm của người Hồi giáo ở Jerusalem để kích động chống Israel và chống lại phe thân Mỹ nay sẽ có thêm động lực mới.

Theo CNBC, về phần Thổ Nhĩ Kỳ, một quốc gia có vai trò không thể không đề cập đến ở Trung Đông cũng đã có phản ứng đầu tiên. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cảnh báo Mỹ sẽ khiến các nước Hồi giáo giận dữ khi nước này công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel.

Trong khi đó, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan đe dọa sẽ phá vỡ quan hệ ngoại giao với Israel khi điều này xảy ra. Ông Erdogan tuyên bố rằng khi ông Trump thừa nhận, Ankara sẽ triệu tập một hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hợp tác Hồi giáo, mà Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang đứng đầu tại Istanbul để xem xét vấn đề.

Trước ông Trump, nhiều tổng thống Mỹ đã kiềm chế không công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel với hy vọng giữ được sự trung lập trong khi các biên giới tranh chấp của thành phố này được xác định trong một thỏa thuận hòa bình giữa Israel và Palestine.

Theo các chuyên gia, việc Mỹ thừa nhận Jerusalem là thủ đô của Israel nguy cơ sẽ gây ra phản ứng dữ dội chống lại Israel, đồng thời có khả năng chống lại các mối lợi ích của Hoa Kỳ ở Trung Đông.

Ông Donald Trump cử con rể Jared Kushner đến Trung Đông