Tổng thống Obama thăm VN: Mỹ "xoay trục", Trung Quốc "vui mừng"!

Chuyên cơ của Tổng thống Mỹ Obama hạ cánh xuống CHK quốc tế Nội Bài lúc 21h31 ngày 22/5. Ảnh: Khánh Linh

Chuyến thăm chính thức Việt Nam từ 23-25/5 của Tổng thống Obama được dư luận hai nước và quốc tế hết sức quan tâm. Hiếm khi một Tổng thống Mỹ dành tới 3 ngày thăm một quốc gia. Điều này chứng tỏ Mỹ đang rất quan tâm đến việc mở rộng các mối quan hệ với Việt Nam.

Chiến lược “xoay trục”

Trợ lý Cố vấn An ninh Quốc gia Ben Rhodes cho hay: “Chuyến thăm Việt Nam của ông Obama tiếp tục chứng tỏ và nâng cao trọng điểm trong chính sách "xoay trục" của ông Obama với châu Á - Thái Bình Dương. Đồng thời, chuyến đi cho thấy mối quan hệ hợp tác đang ngày càng tốt đẹp giữa Mỹ với Việt Nam, kể từ khi bắt đầu tiến trình bình thường hóa quan hệ, nâng mối quan hệ lên một tầm cao mới”.

Trả lời Báo Giao thông, Thiếu tướng Lê Văn Cương, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Bộ Công an nhận định: “Chiến lược "xoay trục" của Mỹ sẽ kéo dài nhiều thập niên, qua nhiều đời Tổng thống Mỹ chứ không phải chỉ riêng dưới thời ông Obama. Dù người nào ngồi vào chiếc ghế Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ tới đi chăng nữa (ông Donald Trump hay bà Hillary Clinton…), thì chỉ có thể thay đổi tốc độ “xoay trục” sang châu Á - Thái Bình Dương mà thôi, chứ không một Tổng thống Mỹ nào dám từ bỏ chiến lược “xoay trục” cả.

“Trong cuộc bầu cử Tổng thống tháng 11 tới, nếu người của Đảng Cộng hòa thắng, thì có lẽ tốc độ và phương thức tiến hành “xoay trục” của Mỹ sẽ nhanh hơn, quyết liệt hơn. Ngược lại, nếu người của Đảng Dân chủ làm chủ Nhà Trắng - kế nhiệm ông Obama thì phương thức và tốc độ “xoay trục” có thể nhẹ nhàng, mềm mỏng hơn”, ông Cương nói.

Đôi bên cùng có lợi

Chuyến thăm diễn ra 16 năm sau khi cựu Tổng thống Bill Clinton thăm và đặt quan hệ bình thường hóa với Việt Nam, đồng thời là sự kiện tiếp nối chỉ hơn 3 tháng sau khi Mỹ, Việt Nam và 10 quốc gia khác tham gia ký kết TPP. Trong đó, chỉ số kinh tế tăng trưởng của Việt Nam là 6,68% trong năm 2015, cao nhất kể từ năm 2008. Việt Nam đang tìm cách gia tăng thương mại với Mỹ thông qua TPP để thúc đẩy xuất khẩu, giảm bớt sự phụ thuộc vào nền kinh tế khổng lồ Trung Quốc. Hiện, Mỹ là quốc gia đứng thứ 7 trong danh sách các nước đầu tư vào Việt Nam.

Meredith Miller - cựu quan chức Văn phòng Bộ Ngoại giao Mỹ nói: “Khi nhìn vào khu vực Đông Nam Á chúng ta thấy những mối quan hệ phát triển tiềm năng nhất và Việt Nam dẫn đầu danh sách đó”. Trong khi đó, Aaron Connelly - một chuyên gia nghiên cứu ở Viện Chính sách Quốc tế, Sydney cho rằng: “Mỹ luôn coi Việt Nam là một đối tác đầy tiềm năng”.

Về việc dỡ bỏ cấm vận vũ khí với Việt Nam - vốn được dư luận trong nước và truyền thông quốc tế quan tâm trong chuyến đi của ông Obama tới Việt Nam, ông Ben Rhodes, cố vấn An ninh Quốc gia Nhà Trắng cho biết: “Hiện, quyết định liên quan tới vấn đề này đang được xem xét. Chúng tôi hi vọng nó sẽ là một chủ đề trong hội đàm song phương”.  Giới phân tích cho rằng, việc Washington dỡ bỏ vũ khí sát thương (nếu xảy ra) không nhằm bán vũ khí, nó chỉ là một tín hiệu tích cực cho thấy hai nước đang ngày càng xích lại gần nhau, biểu tượng hoàn toàn cho sự bình thường hóa quan hệ song phương.

Trước đó, Thượng Nghị sỹ John McCain, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ khẳng định, chuyến thăm thể hiện một bước tiến tích cực nữa trong quan hệ giữa hai nước. Việt Nam ngày nay đang nổi lên như “một đối tác quan trọng” của Mỹ tại khu vực, cam kết bảo đảm các nguyên tắc của trật tự châu Á - Thái Bình Dương, trong đó có tự do hàng hải, tự do thương mại và giải quyết hòa bình các tranh chấp quốc tế.

Ông McCain cho rằng, để đảm bảo cho Việt Nam đóng một vai trò quan trọng hơn nữa trong việc duy trì an ninh và ổn định ở châu Á - Thái Bình Dương, Mỹ cần tiếp tục hợp tác với Việt Nam trong việc chia sẻ thông tin, nâng cao năng lực phản ứng trên biển Đông, mở rộng hợp tác hải quân giữa hai nước và đã đến lúc dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam, một tàn dư của quá khứ đang gây cản trở cho quan hệ. “Chúng ta không thể yêu cầu đối tác đóng góp nhiều hơn trong khi vẫn thực hiện các biện pháp trực tiếp hạn chế khả năng đóng góp của họ”, ông McCain khẳng định.

Thiếu tướng Lê Văn Cương cũng khẳng định, đây chỉ là một trong những nội dung thảo luận trong chuyến thăm lần này của ông Obama mà thôi. “Thông điệp quan trọng nhất mà Mỹ muốn truyền tải thông qua chuyến thăm chính thức lần này là Mỹ vẫn hiện diện và kiên quyết thực hiện chiến lược “xoay trục” ở châu Á - Thái Bình Dương.

Chó nghiệp vụ Mỹ "sục sạo" Nội Bài, dọn đường đón Tổng thống Obama