TP.HCM chờ cú hích từ TOD

Tiềm năng phát triển TOD

Tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) sau khi đưa vào vận hành đã tạo cú hích lớn cho bất động sản dọc tuyến. Giá nhà đất tại các khu vực lân cận và có tuyến đi qua như Thảo Điền, An Phú (TP Thủ Đức), Ba Son (quận 1) đều tăng đáng kể. Các trung tâm thương mại, khu vui chơi, văn phòng, khách sạn cũng trở nên sôi động hơn, cho thấy tiềm năng lớn của mô hình TOD.

Vừa qua, TP Thủ Đức (TP.HCM) đã công bố đồ án quy hoạch chung đến năm 2040, trong đó định hướng phát triển TOD tại nhiều khu vực trọng điểm như: Trường Thọ, Rạch Chiếc, ven đường Võ Chí Công, Nguyễn Thị Định, nút giao Thạnh Mỹ Lợi, dọc cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây... Điều này giúp tối ưu hóa quỹ đất, hình thành các trung tâm kinh tế - thương mại, đồng thời gia tăng kết nối giữa các khu vực trong thành phố.

Cạnh đó, dọc tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, nhiều khu vực đã được quy hoạch để phát triển trung tâm logistics, khu công nghiệp công nghệ cao và các tổ hợp thương mại, giúp gia tăng giá trị kinh tế địa phương.

Ngoài ra, TP.HCM đã có kế hoạch triển khai nhiều dự án TOD dọc các tuyến metro, đường vành đai. Trong năm 2025, các dự án TOD dọc metro số 2, 3 sẽ được thực hiện tại các quận Tân Phú, Tân Bình, quận 10, cùng nhiều khu vực khác trên đường Vành đai 3 với tổng diện tích hơn 1.000ha.

Tận dụng lợi thế

Ghi nhận của PV Báo Giao thông, khu vực định hướng phát triển TOD gần ga metro Phước Long (khu Trường Thọ, TP Thủ Đức) có diện tích hơn 160ha là địa điểm đắc địa, có nhiều lợi thế để phát triển TOD nhờ vào vị trí trung tâm trong kế hoạch đô thị sáng tạo tương lai của TP Thủ Đức.

Khu vực này không chỉ có kết nối thuận tiện với tuyến metro số 1 mà còn gần các tuyến đường huyết mạch như Xa lộ Hà Nội, Vành đai 2 và cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, giúp gia tăng khả năng tiếp cận và thu hút nhà đầu tư.

Hiện, cụm cảng Trường Thọ bên ga Phước Long đang có kế hoạch di dời. Trong khi đó, nhà máy xi măng Hà Tiên với diện tích 104ha đã được di dời từ nhiều năm trước.

Với mảnh đất rộng hơn 160ha, khu vực xung quanh ga Phước Long có nhiều tiềm năng để phát triển các tổ hợp nhà ở - thương mại - dịch vụ hiện đại theo mô hình TOD. Những khu phức hợp này không chỉ đáp ứng nhu cầu an cư của người dân mà còn tạo ra các đô thị mới sầm uất, thu hút lao động tri thức và trí tuệ chuyên gia về làm việc.

Vừa qua, tại phiên họp thứ 6 Hội đồng tư vấn triển khai Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội (Hội đồng), Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi cho biết, TP.HCM đã giao cho một doanh nghiệp đề xuất làm TOD đoạn từ ngã tư Hàng Xanh ra quốc lộ 13.

Có thể thấy, đây là quyết định đột phá, bởi tuyến đường này từ lâu đã là điểm nóng ùn tắc giao thông, tuy nhiên quỹ đất dành cho phát triển hạ tầng rất hạn chế.

Hiện trạng dọc tuyến đường từ ngã tư Hàng Xanh đến cầu Bình Triệu, nhà cửa san sát, quỹ đất trống gần như không còn. Tuy nhiên, tuyến đường này sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi để áp dụng TOD nhờ vị trí chiến lược.

Đây là cửa ngõ quan trọng kết nối trung tâm TP.HCM với các khu vực lân cận thông qua tuyến Xô Viết Nghệ Tĩnh, Đinh Bộ Lĩnh, Điện Biên Phủ; đồng thời, liên thông với tỉnh Bình Dương và khu vực Tây Nguyên qua quốc lộ 13.

Hệ thống giao thông giúp tạo sự liên kết chặt chẽ giữa các khu vực đô thị và vùng phụ cận, góp phần thúc đẩy việc phát triển các loại hình vận tải công cộng hiện đại.

Việc triển khai TOD tại đây không chỉ giúp giảm áp lực giao thông mà còn tạo động lực để cải thiện hạ tầng đô thị, gia tăng giá trị đất đai và phát triển kinh tế khu vực.

Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để thực hiện thành công, TP.HCM cần có quy hoạch đồng bộ, tận dụng hiệu quả quỹ đất còn lại, đồng thời đảm bảo hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân.

Cần hệ sinh thái TOD toàn diện

Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn, nếu triển khai đúng hướng, TOD có thể giúp TP.HCM đạt mức tăng trưởng hai con số, thúc đẩy sự phát triển không chỉ trong lĩnh vực giao thông mà còn lan tỏa đến nhiều ngành kinh tế khác.

"Để đạt được mục tiêu này, thành phố cần xây dựng một hệ sinh thái TOD toàn diện, thay vì chỉ tập trung vào các tuyến metro đơn lẻ. Cần tích hợp với hệ thống xe buýt, sân bay, cảng biển, đường sắt và giao thông đường thủy…", ông Sơn nói.

Ông Sơn nhấn mạnh, hệ sinh thái TOD phải đảm bảo các yếu tố như kết nối giao thông đa phương tiện, phát triển kinh tế dọc các tuyến metro và xây dựng cơ chế vận hành bền vững.

Theo vị chuyên gia, hiện tuyến metro số 1 đã đưa vào hoạt động và thu hút đông đảo người dân, nhưng phần lớn chỉ đi trải nghiệm, chưa trở thành phương tiện chính. Muốn thay đổi, TP.HCM cần đẩy mạnh mô hình TOD, phát triển đô thị dọc tuyến metro nhằm thu hút cư dân về sinh sống và làm việc.

Hiện, dọc tuyến đã có một số khu đô thị như Ba Son, Thảo Điền, nhưng mới khai thác khoảng 20% tiềm năng, quỹ đất còn rất lớn. Đồng thời, không chỉ phát triển TOD quanh các ga metro mà còn kéo dài theo dọc cả hành lang 17 tuyến xe buýt kết nối metro.