Tranh luận ai quản lực lượng an ninh hàng không

Hành khách được kiểm tra an ninh trước khi lên tàu bay tại CHK quốc tế Nội Bài - Ảnh: Thanh Bình

Tổ chức lại lực lượng kiểm soát an ninh hàng không (ANHK) như thế nào cho phù hợp là vấn đề cấp thiết đặt ra hiện nay. Liệu có nên để lực lượng ANHK tiếp tục ở lại Tổng công ty Cảng hàng không VN (ACV) khi doanh nghiệp này đã cổ phần hóa?

Đề xuất hai phương án tổ chức lại lực lượng ANHK

Cục Hàng không VN vừa đề xuất Bộ GTVT hai phương án tổ chức lại lực lượng ANHK. Theo đó, phương án 1, sẽ thành lập Công ty TNHH MTV Đảm bảo ANHK, Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ, thuộc Bộ GTVT trên cơ sở chuyển giao chức năng, nhiệm vụ, con người, trụ sở, phương tiện làm việc của ba Trung tâm ANHK tại Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng, Nội Bài và các phòng, đội ANHK tại các cảng hàng không hiện nay thuộc Tổng công ty Cảng hàng không VN - CTCP. Theo phương án này, Bộ GTVT là chủ sở hữu vốn Nhà nước và giao quyền cho Cục Hàng không VN trực tiếp chỉ đạo, điều hành thực hiện nhiệm vụ đảm bảo ANHK.

Phương án 2 được Cục trưởng Cục Hàng không VN Lại Xuân Thanh đề cập tới trong Tờ trình số 2115 gửi Bộ GTVT là chuyển giao tất cả những gì liên quan đến ANHK như ở phương án 1 về cảng vụ hàng không, sáp nhập Phòng Giám sát an ninh của cảng vụ hiện nay thành một đơn vị.

Cả hai phương án trên, theo Cục Hàng không VN đều “bảo đảm tính độc lập, thống nhất, chuyên nghiệp của lực lượng kiểm soát ANHK, bảo đảm sự chủ động các nguồn lực cần thiết cho công tác đảm bảo ANHK, không bị phụ thuộc vào doanh nghiệp cảng như hiện nay đồng thời phù hợp với quy định hiện hành”.

Đề xuất Bộ GTVT lựa chọn phương án 2, Cục trưởng Lại Xuân Thanh lý giải: “Ưu điểm của phương án 2 so với phương án 1 là nhiệm vụ bảo đảm ANHK được thực hiện bởi cơ quan Nhà nước tương xứng với vị trí, yêu cầu của công tác bảo đảm ANHK; Phù hợp với xu hướng quốc tế hiện nay trước tình hình khủng bố, các mâu thuẫn về tôn giáo, sắc tộc tạo ra xung đột vũ trang và các hoạt động can thiệp bất hợp pháp ngày càng gia tăng trên thế giới. ANHK luôn gắn liền với an ninh quốc gia, là một phần của an ninh quốc gia”.

Cùng đó, theo ông Thanh, phương án 2 cũng bảo đảm tính phù hợp trong việc kiểm tra, kiểm soát, giám sát đối với hành khách, hành lý, hàng hoá thường đụng chạm đến những quyền về thân thể, tài sản của người dân, được thực hiện bởi nhân viên của Nhà nước chứ không phải doanh nghiệp. Phương án này bảo đảm sự tập trung, thống nhất cao và nhanh chóng kịp thời trong chỉ đạo, chỉ huy, điều hành từ nhà chức trách hàng không, nhất là trong việc ứng phó, xử lý khi xảy ra can thiệp bất hợp pháp tại CHK, sân bay hay trên chuyến bay.

ACV muốn giữ nguyên mô hình

Không đồng tình với hai phương án đề xuất của Cục Hàng không VN, mới đây, ACV đã có văn bản gửi Bộ GTVT đề nghị giữ nguyên mô hình như hiện nay, nghĩa là lực lượng ANHK vẫn thuộc ACV.

“Nếu Đề án của Cục Hàng không VN được duyệt, tức là một trong hai phương án được triển khai sẽ ảnh hưởng đến công tác quản lý khai thác CHK sân bay”, Phó tổng giám đốc ACV Nguyễn Đình Dương nói và cho biết thêm: Hoạt động khai thác tại CHK, sân bay là một dây chuyền khép kín, đồng bộ, trong đó lực lượng ANHK đóng vai trò quan trọng.

Ngoài ra, ông Dương cũng bày tỏ e ngại sẽ ảnh hưởng đến quá trình và kết quả cổ phần hóa của ACV. “ACV đã công bố định hướng kinh doanh khi IPO là duy trì lực lượng kiểm soát ANHK. Doanh thu từ hoạt động đảm bảo an ninh chiếm 6-8% tổng doanh thu của ACV. “Việc chuyển giao lực lượng kiểm soát an ninh hàng không cho đơn vị khác quản lý sẽ tác động đến tâm lý cổ đông, nhà đầu tư, chưa phù hợp với phương án cổ phần hóa, đã được phê duyệt”, ông Dương nói.

Mặc dù vậy, bảo lưu quan điểm của mình, phía Cục Hàng không VN, Cục trưởng Lại Xuân Thanh nhấn mạnh: “Việc đề xuất hai phương án trên vì rất nhiều lý do, trong đó quan trọng nhất là việc thay đổi để phù hợp với sự đổi mới của doanh nghiệp, đặc biệt là vấn đề đảm bảo an ninh quốc gia, các diễn biến mới của hoạt động khủng bố và xu hướng xã hội hóa các doanh nghiệp ngành Hàng không.

Không thể cổ phần hóa lực lượng kiểm soát ANHK vì theo quy định hiện hành, lực lượng ANHK được trang bị vũ khí quân dụng. Điều này là phù hợp, nhất là sau các sự kiện khủng bố tại sân bay Bỉ, Thổ Nhĩ Kỳ, Trung Quốc thời gian qua. Khi ACV đã cổ phần hóa, việc để một doanh nghiệp cổ phần có lực lượng được trang bị vũ khí quân dụng về lâu dài sẽ tạo ra nguy cơ lớn đối với an ninh chính trị, từ việc quản lý vũ khí, tuyên truyền, giáo dục chính trị, tư tưởng”, ông Thanh nói.

Cũng theo ông Thanh, đối với doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp cổ phần, mục đích cơ bản, trước tiên, xuyên suốt chính là lợi nhuận. Vì vậy, lực lượng kiểm soát ANHK thuộc doanh nghiệp sẽ dễ bị thương mại hóa, không được quan tâm đúng mức. Các chi phí đào tạo, huấn luyện, quản lý… luôn có xu hướng bị thu hẹp, quân số bị hạn chế, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả, chất lượng công tác đảm bảo ANHK. 

Không cho phép có sai lầm trong an ninh hàng không