Trực tiếp: Đủ căn cứ mở lại đường bay quốc tế, không thể chậm hơn!

PV Báo Tiền phong: Tôi có hai câu hỏi muốn gửi đến các khách mời. Câu hỏi 1: Được biết cách đây hơn 1 tháng, Vietnam Airlines thực hiện một số chuyến bay thí điểm đón khách quốc tế về có hộ chiếu vaccine và cách ly 7 ngày. Xin hỏi các khách mời kết quả thực hiện như thế nào? Và trong những hành khách đó, tỷ lệ khách nhiễm bệnh có không, số liệu bao nhiêu?

Câu hỏi 2: Như Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại Giao cho biết, chúng ta đang thống nhất lại mẫu chứng nhận vaccine, hiện nay, trên cả nước có rất nhiều mẫu chứng nhận khác nhau. Khi thống nhất, liệu người dân đã tiêm rồi, có giấy chứng nhận rồi, có phải đi đổi lại mẫu không và đổi tại cơ quan nào?

Ông Trần Văn Phương, Trưởng phòng Bảo hộ công dân, Cục Lãnh sự Bộ Ngoại giao: Liên quan đến mẫu chứng nhận tiêm chủng hộ chiếu vaccine mà PV đề cập, tôi hiểu là khi các bệnh viện cấp giấy chứng nhận cho người tiêm có nhiều mẫu khác nhau, nhưng theo hướng dẫn của Bộ Y tế thì cơ bản đã có đầy đủ thông tin cần thiết theo đúng quy định, chỉ là hình thức thể hiện khác nhau.

Thời gian tới, các cơ quan y tế thống nhất lại mẫu có đầy đủ thông tin, cơ bản cũng tương thích với hộ chiếu vaccine và giấy chứng nhận tiêm chủng ở nhiều nước trên thế giới.

Sau khi có hướng dẫn thống nhất các mẫu, cơ quan chức năng sẽ có hình thức cấp lại hoặc cung cấp mới cho người dân đã tiêm 2 mũi theo một mẫu, đặc biệt là mẫu liên quan đến hộ chiếu vaccine điện tử.

Ông Nguyễn Quang Trung, Trưởng ban Kế hoạch và Phát triển Hãng hàng không quốc gia Vietnam Airlines: Tất cả các chuyến bay triển khai thí điểm hộ chiếu vaccine đến Vân Đồn trong tháng 9, hành khách trên chuyến bay 100% đều có xét nghiệm âm tính.

Trong số các chuyến bay combo, thỉnh thoảng có khách dương tính, nhưng trong các chuyến bay thí điểm cách ly 7 ngày thì không có khách nào xét nghiệm dương tính.

PV Tạp chí Zing: Chi phí thực hiện chuyến bay quốc tế cùng chặng giữa bay giải cứu và bay thường lệ như thế nào? Hành khách có thể kỳ vọng việc mở lại chuyến bay thường lệ thì sẽ được mua vé rẻ hơn hay không?

Ông Nguyễn Quang Trung: Chi phí các chuyến bay giải cứu sẽ cao hơn thông thường, bởi chuyến bay thông thường sẽ đi từ căn cứ bay thông thường đến các căn cứ khác. Còn chuyến bay hồi hương phải bay đến những căn cứ có cơ sở cách ly như: Nha Trang, Vân Đồn, Đà Nẵng… Như vậy, sẽ phải thêm chi phí di chuyển đến các căn cứ đó.

Đối với những chuyến bay giải cứu, chúng ta đang chở khách một chiều, dẫn tới chi phí trên một đầu ghế/khách tăng gấp đôi. Mặc dù thực hiện khứ hồi nhưng chỉ có một chiều khách nên chi phí cao hơn. Còn thời gian tới mở lại chuyến bay thường lệ sẽ có khách 2 chiều, thì giá vé chắc chắn sẽ thấp hơn.

Ông Võ Huy Cường: Thông thường chuyến bay giải cứu, charter sẽ có chi phí cao hơn, trong khi khách ít hơn. Còn chi phí khi mở chuyến bay thường lệ sẽ giảm hơn, hành khách sẽ có cơ hội mua vé giá rẻ hơn.

Hơn nữa, chuyến bay thường lệ có sự cạnh tranh, lựa chọn, hành khách có quyền chọn vé sớm để hưởng giá vé rẻ hơn, đó là thông lệ.

Một câu hỏi khác của độc giả dành cho ông Võ Huy Cường: "Chúng tôi ở Úc và nhiều bà con muốn về Việt Nam. Theo thông báo, tháng 4 sang năm mới có thể mua vé bay về Việt Nam? Thời điểm nào hãng hàng không có thể mở bán vé bay về?"

Ông Võ Huy Cường: Kế hoạch của Bộ GTVT báo cáo Chính phủ là từng bước tạo thuận lợi cho du khách quốc tế đến Việt Nam trong đó có công dân Việt Nam. Hiện công dân của ta đang được bố trí về nước trên chuyến bay cứu hộ về cách ly tại khu quân đội, chuyến bay combo trả phí cách ly tại khách sạn.

Bà con ở Úc mong muốn về còn tùy thuộc vào chương trình mở lại đường bay quốc tế. Nếu tháng 4/2022, chúng ta thông qua kế hoạch bay lại quốc tế mà không cần phê duyệt của cơ quan có thẩm quyền, chỉ cần yêu cầu y tế thì hành khách có thể mua vé bay về.

Tôi cho rằng, về câu hỏi này, Cục Lãnh sự hoặc Tổng cục Du lịch sẽ có câu trả lời xác thực hơn.

Ông Trần Văn Phương: Chúng tôi đang tiếp tục xây dựng các chuyến bay hỗ trợ công dân về nước như ông Cường vừa nói. Chúng tôi đã xây dựng kế hoạch trong thời điểm ngắn hạn, phù hợp với tình hình dịch bệnh và năng lực cách ly trong nước. Còn thời điểm tháng 4/2022 còn phải chờ ý kiến của Chính phủ về đề xuất của Bộ GTVT.

Câu hỏi của độc giả Thanh Tú đến từ bang Florida, Mỹ: Tôi nghe nói Việt Nam chuẩn bị mở chuyến bay thường lệ sang Mỹ trong một vài tháng tới. Vậy bao giờ tôi có thể mua vé máy bay của hãng hàng không Việt Nam từ Mỹ về nước? Câu hỏi này xin dành cho đại diện Vietnam Airlines.

Ông Nguyễn Quang Trung: Vietnam Airlines đã hoàn tất thủ tục, các bài test để khai thác chuyến bay thường lệ tới Mỹ. Với chuyến bay chiều Mỹ - Việt Nam, trong điều kiện hiện nay, chúng tôi vẫn thực hiện theo quy định chung giống như các thị trường đường bay khác (theo chương trình combo).

Còn chiều từ Việt Nam - Mỹ, Vietnam Airlines vẫn mở bán bình thường và khách có thể mua vé lẻ riêng biệt. Chúng tôi áp dụng mức giá phù hợp với các hãng hàng không khác, có tính cạnh tranh.

Từ cuối tháng 11 này, Vietnam Airlines sẽ triển khai chuyến bay thường lệ với lịch bay cố định hàng tuần, kéo dài cả năm. Đây là những chuyến bay thẳng, không phải là chuyến bay thuê như trước.

Về năng lực bay, chúng tôi không hạn chế số lượng tàu bay, mở bán nguyên chuyến, không hạn chế số lượng khách.

Tỷ lệ người nhiễm trong số khách nhập cảnh về Việt Nam vừa qua là bao nhiêu %? Câu hỏi này xin hỏi ông Võ Huy Cường?

Chỉ có cơ quan chuyên môn mới có thông số này. Đây là nguồn thông tin chính thức. Tuy nhiên, tôi muốn nói một chuyện như thế này.

Giai đoạn tháng 3, tháng 4/2020, Cục Hàng không Việt Nam phải phối hợp thông tin để phục vụ truy vết với những hành khách được xác định là F0 sau khi đi lại bằng đường hàng không cho Tổ đặc nhiệm liên Bộ KHCN và Bộ Y tế.

Rất đáng tiếc là nhiều lần chúng tôi mong muốn có thông tin phản hồi về việc qua quá trình truy vết, Tổ đặc nhiệm ra kết luận gì về tỷ lệ lây nhiễm chéo trên tàu bay, nhưng không có câu trả lời.

Cục Hàng không Việt Nam là cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực hàng không, mong muốn có số liệu cũng không được chia sẻ, đó là bất cập lớn.

Nhân tiện đây, tôi xin cung cấp thông tin, tháng 9/2021 vừa qua diễn ra cuộc họp thượng đỉnh Tổ chức hàng không thể giới ICAO, trong đó có việc phòng chống lây lan dịch bệnh Covid-19 bằng đường hàng không. Theo đó, từ khi diễn ra dịch bệnh có hơn 1 tỷ lượt hành khách đi lại quốc tế và chỉ có 41 trường hợp lây nhiễm trên tàu bay.

Như vậy, có thể thấy tỷ lệ này rất thấp, nhất là so với tỷ lệ lây nhiễm tại rạp chiếu phim, buổi hoà nhạc, đám ma, đám cưới. Chúng tôi có thể khẳng định, đi lại bằng đường hàng không đến thời điểm hiện tại vẫn là an toàn nhất, dễ kiểm soát nhất.

Từ khi xuất cảnh lên tàu bay đến khi nhập cảnh trở lại, chúng ta hoàn toàn đảm bảo yêu cầu phòng chống dịch, chủ động ngăn ngừa lây nhiễm ra cộng đồng.

Chính vì vậy, tôi khẳng định Khánh Hoà là điểm sáng mở cửa phát triển kinh tế, du lịch sẽ là nguồn thu lớn từ ngành công nghiệp không khói của Khánh Hoà.

Trong các kế hoạch tái khởi động thường đặt vấn đề muốn mở đường bay đón khách từ thị trường có tỷ lệ tiêm cao, tại sao không kèm điều kiện ca nhiễm thấp. Bởi rất nhiều nước đã đạt tỷ lệ tiêm phủ cao nhưng hiện nay lại có tỷ lệ ca nhiễm mới rất lớn. Vì sao hiện không đặt thêm điều kiện này trong điều kiện thực tế hiện nay?

PGS TS Nguyễn Huy Nga: Khi đưa vào thực hiện thực tế, Bộ Y tế cũng phải xây dựng danh mục cụ thể và những khuyến cáo kèm theo.

Ví dụ ở Thái Lan có danh mục 63 nước du khách được nhập cảnh vào dựa trên tình hình dịch, tỷ lệ tiêm vaccine.

Vì vậy, chúng ta cũng phải có những quy định cụ thể như vậy. Tuy nhiên, vấn đề là người ta đã được tiêm vaccine và hiện nay ở các nước có tỷ lệ nhiễm mới Sars-CoV-2 tăng cao đa số là những người chưa tiêm vaccine hoặc đã tiêm quá 6 tháng.

Cho nên quy định những người tiêm vaccine được 14 ngày và trong vòng 6 tháng, những người đi từ khu vực dịch bệnh được xác định là tương đối an toàn theo quy định của Bộ Y tế thì mới được nhập cảnh Việt Nam là phù hợp.

Xin mời ông Trần Văn Phương, ông có bổ sung thêm về ý này của GS Nga hay không?

Khảo sát của chúng tôi về nhu cầu của công dân về nước thăm thân, hoặc làm việc ở nước ngoài có nhu cầu về nước thì cho số liệu thay đổi thường xuyên. Mục đích của họ là được về nước thôi, còn mục đích đúng theo du lịch cũng chỉ có một phần.

Ông Nguyễn Lê Phúc có ý kiến gì khác, thưa ông?

Theo tôi biết, đối tượng áp dụng văn bản hướng dẫn 4122 là khách du lịch quốc tế, người Việt Nam cư trú ở nước ngoài. Như ông Cường nói tạm ngừng bay từ tháng 2/2020, thì từ giờ đến Tết, nhu cầu về nước của người Việt Nam ở nước ngoài phải lên đến hàng triệu. Còn đối tượng giải cứu thì Bộ Ngoại giao tổ chức.

Xin hỏi ông Võ Huy Cường, ông có bổ sung gì thêm về vấn đề này?

Tôi lại nhìn nhận theo một góc độ khác. Về y tế, PGS.TS Nguyễn Huy Nga đã nêu. Còn về hàng không, chúng tôi đánh giá thế này: Khách quốc tế đến Việt Nam, chúng ta phải tạo điều kiện.

Điều chúng tôi quan tâm là sau khi ở Việt Nam về, họ gặp khó khăn gì ở nước họ. Chỉ có những nước kiểm soát được dịch bệnh, có tỷ lệ tiêm chủng cao họ mới thông thoáng như chúng ta để đón công dân của họ trở lại.

Tất cả quốc gia đang chật vật chống dịch sẽ siết chặt nhập cảnh. Khi đã tiêm chủng diện rộng, kiểm soát được dịch thì họ sẽ nới lỏng, như Thái Lan, Singapore và gần đây là Úc và Hoa Kỳ.

Những nước có thị trường chúng ta nhắm tới, mời chào du khách họ đến Việt Nam là những nước mà chúng tôi đánh giá là công dân của họ khi trở về không gặp vấn đề gì khi nhập cảnh.

Đó là câu trả lời của chúng tôi cho câu hỏi tại sao lại lựa chọn thị trường như vậy. Công dân của chúng ta sang Thái Lan du lịch nhưng về nước trở lại không được mà vẫn phải thông qua Bộ Ngoại giao để chờ chuyến bay giải cứu.

Ông Nguyễn Lê Phúc có muốn trao đổi lại gì không, thưa ông?

Trước đây chúng ta theo đuổi chiến lược Zero Covid, tiêm vaccine để không bị nhiễm. Nhưng bây giờ tiêm vaccine là để giảm tỷ lệ tử vong.

Tôi thấy trên một số phương tiện truyền thông nêu thông kê số ca nhiễm mới mỗi ngày, vậy điều này có quan trọng hay không? Tôi cho rằng mục tiêu của chúng ta khác rồi thì ta nên cân nhắc điều chỉnh lại việc truyền thông.

Trong đề xuất của các bộ, ban, ngành, việc mở đường bay thường lệ đến địa phương phải dựa trên căn cứ thực tế và được địa phương đồng ý. Câu chuyện này không khác việc khi chúng ta trao đổi để tái khởi động các đường bay nội địa, sẽ xảy ra tình huống địa phương khăng khăng "các khu cách ly không đủ năng lực, điều kiện, nguy cơ dịch bệnh còn rất cao"... dẫn đến khó để triển khai.
Theo GS.TS Trần Thọ Đạt, liệu có cần tiêu chí chung như chúng ta vẫn làm và như quan điểm của Chính phủ hiện nay là vùng xanh, vùng vàng thì phải mở lại các đường bay quốc tế, khi chuyển vùng cam thì thông báo điều chỉnh, đóng lại. Theo Giáo sư đề xuất như vậy có hợp lý?

Theo tôi đề xuất như vậy là hợp lý, vì quốc tế họ cũng luôn có thông tin về các vùng dịch ở Việt Nam và khuyến cáo công dân có nên đến các khu vực đó hay không.

Vì vậy, chúng ta cần có thống nhất với các địa phương. Các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng đang thấp mà có các địa điểm du lịch thì Chính phủ hỗ trợ đẩy mạnh tỷ lệ tiêm chủng để họ an tâm hơn.

Việc lo lắng người nước ngoài đến lây nhiễm gây quá tải bệnh viện là hơi quá, vì thực tế du khách quốc tế họ cũng trải qua việc kiểm tra sức khoẻ, tiêm chủng, có xét nghiệm tương đối an toàn nên không thể có tình trạng người nước ngoài đến và lây nhiễm rất nhiều gây quá tải bệnh viện.

Xin hỏi ông Nguyễn Quang Trung, chính sách nhập cảnh hiện nay có ảnh hưởng gì đến kế hoạch mở lại đường bay quốc tế thường lệ?

Mở lại các chuyến bay quốc tế sẽ để phục vụ khách đến đầu tư, giao thương, du lịch… và các vấn đề được quan tâm nhất là chính sách nhập cảnh, cách ly.

Theo tôi, chính sách 7 ngày cách ly tập trung, cách ly tại nhà 7 ngày chỉ thu hút khách hồi hương, còn nếu muốn thu hút khách du lịch, thì phải thay đổi chính sách cách ly.

Về chính sách cách ly, Vietnam Airlines đề xuất bỏ quy định cách ly 7 ngày đối với những thị trường được đánh giá kiểm soát tốt, tỷ lệ dân cư đã tiêm vaccine cao, khách đã tiêm đủ 2 mũi, có xét nghiệm Covid-19 âm tính trước và sau chuyến bay thì có thể cách ly hoặc cách ly 1 ngày như ý kiến của PGS.TS Nguyễn Huy Nga đã nêu.

Còn đối tượng khách thì nên mở rộng cho tất cả đối tượng khách có visa, hộ chiếu đầy đủ theo quy định, tức là không hạn chế đối tượng khách, từ khách hồi hương, khách chuyên gia, khách doanh nhân, khách đến Việt Nam du lịch…

Điều quan trọng nhất để khách chọn đi/đến Việt Nam là vấn đề an toàn. Để truyền thông về vấn đề an toàn, cần truyền thông về tình trạng, năng lực của hệ thống y tế, số ca tử vong vì Covid-19 đang được kiểm soát tốt.

Còn các hãng hàng không, các doanh nghiệp lữ hành, các đơn vị phục vụ hành khách cần có giải pháp đảm bảo an toàn cho hành khách và có sự truyền thông phù hợp để khách nắm bắt được.

Thực tế cho thấy, các nước trong giai đoạn vừa rồi như Mỹ, châu Âu, lượng khách phục hồi rất nhanh. Như châu Âu đến tháng 10 vừa qua, sản lượng khách đã về cơ bản như trước, thậm chí còn tăng 5% so với cùng kỳ năm 2019, không chỉ phục hồi còn có sự tăng trưởng.

Thị trường Mỹ cũng tăng trưởng trên 7%. Hay Singapore, khi nới lỏng các hạn chế liên quan và chính sách cách ly cho khách từ châu Âu về, thì lượng khách tăng vô cùng lớn, website của Singapor Airlines quá tải, thậm chí bị lỗi khi lượng khách tăng gấp 5 lần.

Có thể thấy, nhu cầu thị trường rất lớn, điều quan trọng chúng ta kiểm soát dịch bệnh thế nào và có chính sách cách ly ra sao vừa đảm bảo an toàn, vừa thu hút khách quốc tế.

Tôi băn khoăn một vấn đề, liệu chúng ta mở ra liệu có ai đến với chúng ta không? Với tình hình các ca nhiễm mới của Việt Nam vẫn đang tăng lên, chúng ta có phương án truyền thông thế nào để cho không chỉ các du khách nước ngoài mà cả người dân trong nước yên tâm trong bối cảnh như vậy?

Xn hỏi ông Nguyễn Lê Phúc, ông đánh giá như thế nào thị trường khách du lịch quốc tế vào Việt Nam sắp tới?

Về phía Tổng cục Du lịch, chúng tôi xác định mở ra phải an toàn, an toàn đến đâu, mở ra đến đó. Tôi cho rằng, lượng khách du lịch cũng sẽ tăng dần, chúng ta cứ thí điểm và triển khai dần. Cùng đó, Tổng cục Du lịch cũng đang triển khai các chương trình truyền thông để xúc tiến, quảng bá rộng rãi đến du khách, để từng bước mở cửa du lịch.

Con số cụ thể chúng tôi đã nêu ra trong phương án thí điểm tại Phú Quốc và theo tình hình thực tế, chúng tôi đã điều chỉnh lại để áp dụng cho tất cả các tỉnh triển khai. Tuy nhiên, theo tôi, để đánh giá cụ thể còn phụ thuộc vào việc chủ động của các địa phương.

Xin mời ông Võ Huy Cường có ý kiến thêm về câu hỏi này?

Từ thực tiễn cách đây 2 tháng, Bộ Ngoại Giao có báo cáo, nhu cầu của công dân về nước khoảng 200.000 người, số lượng các chuyến bay combo về cũng rất hạn chế nên có một số khách không thể chờ được các chuyến bay combo, phải đi các chuyến bay du lịch về và phải cách ly 7 ngày, sau đó mới được về.

Nguồn khách 200.000 người khá lớn bởi trước đây chúng ta tính mở đường bay sang Hoa Kỳ khoảng 300.000 khách/năm với rất nhiều đường bay khác nhau.

Công tác truyền thông là thông tin những điều kiện cần thiết để khách được lên các chuyến bay, mua các tour du lịch hoặc mua vé để về Việt Nam, sau đó thực hiện các biện pháp cách ly y tế. Như vậy, chúng ta chắc chắn có khoảng 180.000 – 200.000 khách sẽ tham gia các chuyến bay về Việt Nam.

Nếu tạo điều kiện cho bà con là Việt kiều về nước trong dịp Tết Âm lịch sắp tới, con số có thể gấp đôi. Hay những người nước ngoài làm việc ở Việt Nam và thân nhân của họ muốn đến Việt Nam để thăm thân cũng không nhỏ.

Những nguồn khách này là quan trọng, chúng ta phải có quy trình nhập cảnh và thực hiện cách ly y tế theo dõi sức khoẻ như thế nào để đảm bảo an toàn cần đặt ra.

Tôi ước tính, khoảng nửa triệu khách sẽ đến Việt Nam. Lúc này, các khách sạn có đủ điều kiện, chứng chỉ mà cơ quan y tế cấp, khách hàng có thể dựa vào chứng chỉ này để đăng ký khách sạn và vào ở, với điều kiện đã tiêm đủ 2 mũi. Có thể ở cách ly 7 ngày, hoặc 3 ngày và có thể sau này sẽ rút ngắn còn 1 ngày.

Tôi nhắc lại, trong 2 quý đầu năm 2022 ước tính sẽ có khoảng nửa triệu khách người Việt Nam, Việt kiều có nhu cầu về nước, người nước ngoài có nhu cầu thăm thân.

Tôi muốn quay lại ý kiến của PGS.TS Nguyễn Huy Nga, cho rằng cách ly 7 ngày với người nhập cảnh quá dài, có thể rút ngắn lại. Hiện đề xuất của Cục Hàng không VN và của Bộ GTVT thực hiện quy định cách ly 7 ngày. Nhưng thời điểm quý 1, quý 2/2022, lúc đó tỷ lệ tiêm vaccine đã khác nhiều so với hiện nay. Vậy lúc đó quy định 7 ngày có còn phù hợp hay không? Xin ông Nguyễn Huy Nga có ý kiến rõ hơn về quy định cách ly 7 ngày ở thời điểm đó?

Tôi cho rằng, đó là quy định quá thận trọng so với các nước, trong khi Việt Nam đang có tỷ lệ tiêm chủng cao. Nên việc chúng ta kéo dài thời gian thí điểm cách ly 7 ngày sẽ gây cản trở, ảnh hưởng đến du lịch, khách hàng, cạnh tranh quốc tế.

Chúng ta nên nghiên cứu kinh nghiệm của Thái Lan. Từ giờ đến đầu năm sau, chúng ta sẽ tiếp tục nâng tỷ lệ tiêm chủng cao hơn. Trừ những trường hợp có biến chủng virus bất ngờ, mới, cả thế giới phải chịu, còn nếu tình hình dịch bệnh như hiện nay, quy định cách ly 7 ngày của chúng ta là quá thận trọng.

Quy định cách ly đối với người nhập cảnh qua đường du lịch hoặc qua những chuyến bay thường lệ trong 7 ngày, đã là quy định chính thức hay chưa, hay chỉ là trong các đề xuất của các Bộ, ngành? Là người phụ trách Tổng cục Du lịch, ông Nguyễn Lê Phúc có đánh giá gì về khả năng phòng chống dịch bệnh của Khánh Hòa?

Tôi đồng tình với quan điểm của ông Võ Huy Cường, Khánh Hòa là địa phương đầu tiên có độ tiêm phủ vaccine Covid-19 rất tốt, nhưng tôi cho rằng mở rộng ra, nhiều địa phương cũng có những kết quả tiêm vaccine rất tốt như: Quảng Ninh, Quảng Nam, Đà Nẵng…

Ông Võ Huy Cường có bổ sung gì thêm ý kiến của ông Nguyễn Huy Nga và ông Nguyễn Lê Phúc hay không, thưa ông?

Thực tế, chúng ta chưa thể mường tượng được trong vài tháng nữa tình hình diễn biến như thế nào. Chúng tôi rất tin tưởng vào chương trình du lịch thí điểm của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Qua các chương trình thí điểm chuyến bay combo, khách tự trả phí để cách ly, chúng ta khẳng định không có trường hợp nào từ khu cách ly/khách sạn cách ly lây nhiễm ra cộng đồng. Đây là bằng chứng rất quan trọng, cho thấy năng lực tổ chức, chống dịch của các khu du lịch nghỉ dưỡng, khách sạn, có sự tham gia quản lý của chính quyền địa phương.

Từ đây, chúng ta đã có thể thay đổi nhận thức rằng, từng khách sạn/khu nghỉ dưỡng đón khách nước ngoài phải có trách nhiệm đảm bảo không cho khách du lịch gây lây nhiễm bên ngoài. Trong trường hợp có khách nhiễm thì có cơ sở mà khách mua bảo hiểm hỗ trợ… để chữa trị, không gây gánh nặng cho địa phương.

Một sự thay đổi khác mà tôi nhận thấy rõ, đó là năng lực xét nghiệm của địa phương. Hiện chúng ta đã có các loại xét nghiệm nhanh, hoàn toàn có thể đáp ứng được ở tất cả các địa phương.

Do đó, không cần quá lo ngại về sự quá tải của y tế địa phương khi đón khách du lịch nhập cảnh từ nước ngoài

Sau khi triển khai vào thực tiễn, chúng ta sẽ tổng kết trong 1- 2 tháng nữa để Bộ Y tế và các Bộ, ngành khác có thể có những quyết định đúng đắn và có thể xem xét rút ngắn thời gian cách ly phòng dịch hay không.

Xin hỏi ông Nguyễn Lê Phúc, ông có ý kiến gì về điều này?

Dưới góc độ du lịch, chúng tôi rất mong muốn rút ngắn giai đoạn. Điều quan trọng nhất lúc này phụ thuộc vào tốc độ tiêm chủng vaccine.

Đến cuối tháng 11, đầu tháng 12/2021, số lượng người tiêm chủng sẽ tăng rất nhanh, khi đó, chúng tôi mong có nhiều địa phương tham gia thêm vào chương trình du lịch.

Nhiều ý kiến cho rằng, việc mở lại các chuyến bay quốc tế thường lệ gia tăng áp lực lên địa phương. Thời gian cách ly 7 ngày chưa đủ để khẳng định một người nhập cảnh vào Việt Nam có an toàn hay không. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào, thưa PGS TS Nguyễn Huy Nga?

PGS TS Nguyễn Huy Nga: Quan điểm của tôi với tư cách là một chuyên gia về dịch tễ học, tôi hoàn toàn thống nhất đề nghị của Bộ GTVT về mở lại đường bay quốc tế thường lệ.

Tôi cho rằng, đây là vấn đề cấp thiết. Các nước xung quanh chúng ta đều đã mở cửa và có quy định về y tế nhẹ nhàng hơn chúng ta.

Chúng ta đang quy định phải cách ly 7 ngày, nhưng Thái Lan chỉ yêu cầu xét nghiệm 72 tiếng trước đó và xét nghiệm sau khi đến Thái Lan, có hộ chiếu vaccine. Như vậy, khách đến Thái Lan chỉ nghỉ một đêm ở khách sạn, hôm sau có xét nghiệm PCR âm tính là có thể đi khắp nơi.

Tôi khẳng định, nếu đã tiêm vaccine và xét nghiệm âm tính là tương đối đối an toàn với người xung quanh. Trước đây, chúng ta theo đuổi quan điểm "Zero Covid", không có ca nào. Nhưng quan điểm này hiện đã thay đổi hoàn toàn. Chúng ta phải khẳng định, dịch Covid-19 đã lây lan trong cộng đồng. Bất kỳ ai cũng có thể nhiễm dịch.

Một lần nữa, tôi khẳng định, nếu đã tiêm vaccine và xét nghiệm âm tính là an toàn và không cần cách ly 7 ngày. Tuy nhiên, để mở cửa hàng không, cần chuẩn bị thêm cho ngành y tế về pháp lý, hướng dẫn cũng như chuẩn bị về cơ sở vật chất, năng lực điều trị.

Trước đây, khi có đoàn khách nước ngoài vào, chúng ta quan tâm họ có làm lây dịch hay không, nhưng giờ chúng ta quan tâm điều trị cho họ như thế nào nếu họ bị nhiễm Covid-19.

Chúng ta phải có hướng dẫn, nếu người nước ngoài vào, nhiễm dịch thì khi điều trị phải trả tiền như thế nào, kinh phí ra sao? Như Thái Lan quy định, người vào Thái Lan phải có bảo hiểm 50 nghìn USD, Singapore là 100 nghìn USD.

Tôi cho rằng, mở cửa hàng không quốc tế là cần thiết, quan trọng là ngành y tế phải có sự chuẩn bị. Cần có sự thống nhất giữa Bộ GTVT, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch và Bộ Y tế… để có có quy định cụ thể hơn đối với khách nhập cảnh.

Xin mời ông Võ Huy Cường, ông có ý kiến thế nào về vấn đề này?

Đây là quy định chính thức của Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch do Bộ Y tế chủ trì để ban hành hướng dẫn. Liên quan đến việc giảm thời gian cách ly sau thí điểm tại Quảng Ninh, do Bộ Ngoại Giao và Bộ Y tế phối hợp thực hiện, với 3 chuyến combo chở công dân đã tiêm 2 mũi, thực hiện cách ly 7 ngày cộng thêm 7 ngày theo dõi sức khoẻ tại nhà.

Hiện nay các đề xuất của Cục Hàng không với Bộ GTVT để báo cáo Chính phủ cũng dựa trên nền tảng hướng dẫn hiện nay, chúng tôi hi vọng như quan điểm của PGS. TS Nguyễn Huy Nga đưa ra, có thể rút ngắn hơn thời gian cách ly.

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đưa ra phương châm hành động cho lãnh đạo các cấp. Đó là: Nghĩ thật, nói thật, làm thật và hiệu quả thật; Linh hoạt, thích ứng, và gần đây nhất là phương châm "quản lý rủi ro" trong phòng chống dịch bệnh.

Những phương châm này tôi đánh giá rất cao, và qua kiểm nghiệm thực tế cho thấy Khánh Hoà đang làm rất tốt. Theo số liệu tôi được biết, Khánh Hoà tiêm một mũi cho cư dân đang sống tại đây là 98% và tiêm 2 mũi là 88%, cao nhất cả nước.

Cùng đó, Khánh Hoà còn chủ động thích ứng chống dịch trong tình hình mới, không cách ly diện rộng mà khoanh vùng; Chủ động mở lại đường bay nội địa để phát triển kinh tế. Và gân đây nhất, Khánh Hoà là một trong những tỉnh chủ trương tham gia vào chương trình thí điểm du lịch mà Chính phủ đang giao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện.

Tất cả những điều kiện hội tụ ở Khánh Hoà xuất phát từ 3 phương châm mà Thủ tướng đã nêu. Tôi cho rằng, trong số 5 địa phương thí điểm du lịch thì Khánh Hoà là điểm sáng.

Trong đó, cảng hàng không đủ các năng lực, điều kiện và đã trải nghiệm mở các chuyến bay nội địa. Hệ thống khách sạn tại Khánh Hoà tương đối cách biệt với khu dân cư, có điều kiện thuận lợi để thực hiện cách ly cho khách.

Hơn nữa, Khánh Hoà cũng có sự gắn kết giữa chính quyền địa phương và doanh nghiệp. Trong thời kỳ dịch bệnh, các khách sạn sẵn sàng mở cửa đón F1 tới cách ly. Chính quyền cũng đang hỗ trợ các khách sạn xây dựng quy trình cách ly khách quốc tế.

Có thể Khánh Hòa sẽ là địa phương đầu tiên mời chào các chuyến bay thường lệ đưa khách du lịch nước ngoài vào Việt Nam, thay vì Hà Nội, TP.HCM khi diễn biến dịch đang phức tạp và còn nhiều nghi ngại.

Thưa ông Nguyễn Lê Phúc, ông có ý kiến thế nào về những điều PGS TS Nguyễn Huy Nga vừa chia sẻ?

Liên quan việc cách ly, ở góc độ du lịch, chúng tôi đã có những chương trình trọn gói, thiết lập “bong bóng du lịch” để du khách nghỉ ngơi trong khuôn khổ đó.

Về hộ chiếu vaccine, đây đơn giản là giấy chứng nhận người đã tiêm chủng, F0 khỏi bệnh. Bộ Ngoại giao đã đàm phán và được hơn 70 nước công nhận, các mẫu giấy được công nhận theo quy định của Bộ Y tế. Các du học sinh của Việt Nam mang ra nước ngoài đều được các nước chấp nhận.

Do đó, chúng ta chỉ còn phải đánh giá mẫu chứng nhận hộ chiếu vaccine điện tử (hiện đang có 1 ứng dụng duy nhất PC Covid-19) là hoàn tất.

Xin ông Võ Huy Cường có thể trao đổi kỹ hơn về câu chuyện hộ chiếu vaccine quan trọng như thế nào và chúng ta đã đàm phán ra sao để có thể khởi động lại đường bay quốc tế?

Ông Võ Huy Cường: Như tôi đã nói, ngay từ tháng 9/2020, chúng tôi đã trao đổi với nhà chức trách hàng không các nước mà chúng ta coi là thị trường mục tiêu để nối lại chuyến bay chở khách quốc tế đến Việt Nam gồm: Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Lào, Campuchia, sau đó mở rộng Singapore, Thái Lan, Nga... Tất cả đã có thỏa thuận cơ bản, chỉ có vướng mắc duy nhất là các yêu cầu cách ly y tế đối với khách sau khi nhập cảnh.

Tôi tin rằng, trong giai đoạn tới, từ ngày 1/1/2022, chúng ta cơ bản thỏa thuận với nhà chức trách, các cơ quan liên quan để có thể thu xếp về tần suất, các điều kiện với khách di chuyển bằng đường hàng không từ Việt Nam đến các nước liên quan, kèm theo là điều kiện kinh tế.

Điều đó cần thời gian, cần thỏa thuận về hộ chiếu vaccine và rất quan trọng cho việc khởi động lại để đảm bảo an toàn, hiệu quả và bền vững khi nối lại các chuyến bay quốc tế đến Việt Nam.

Hộ chiếu vaccine bao gồm những giấy tờ gì? Câu hỏi này xin được gửi tới ông Trần Văn Phương.

Ông Trần Văn Phương: Thông thường khi hoàn thành tiêm chủng vaccine Covid-19, chúng ta sẽ được cấp mẫu giấy chứng nhận và tờ giấy đó đang được hiểu như “hộ chiếu vaccine”.

Nhưng hiện tại, để tạo điều kiện cho hoạt động trong và ngoài nước, các Bộ, ngành trên toàn quốc đang thống nhất một mẫu chung để giới thiệu, trao đổi với các nước.

Đa số các quốc gia/vùng lãnh thổ trên thế giới đều có mẫu hộ chiếu vaccine riêng, nhưng đều có chung mục đích là giảm các rào cản đi lại cho người dân. Chẳng hạn, người mang hộ chiếu vaccine có thể được giảm/miễn thời gian cách ly tập trung, giảm số lần xét nghiệm…

Khi chúng ta ban hành mẫu hộ chiếu vaccine thì cũng phải có sự trao đổi, thống nhất với các nước mà chúng ta dự định cùng mở cửa đi lại.

Với công dân Việt Nam, đặc biệt là du học sinh xuất cảnh ra nước ngoài, về cơ bản các nước đều tiếp nhận mẫu giấy chứng nhận tiêm chủng của Việt Nam kèm theo một số điều kiện khác.

Xin hỏi ông Võ Huy Cường, ông có ý kiến thế nào về điều này?

Hộ chiếu vaccine được phổ cập trong thời gian gần đây, các hãng hàng không, hành khách của hãng hàng không cũng phải biết về điều đó để thực hiện, để tạo thuận lợi khi di chuyển.

Nhưng điều quan trọng nhất mà các nước đang đồng thuận là giấy chứng nhận sức khoẻ kỹ thuật số để chứng nhận sức khoẻ của một người mang giấy đó, xem họ đã tiêm đủ vaccine hay chưa, hoặc là bệnh nhân Covid-19 đã khỏi bệnh, hoặc vì lý do nào đó không tiêm vaccine nhưng có xét nghiệm âm tính bằng tất cả loại xét nghiệm khác nhau.

Một hình thức nữa mà tôi nghĩ rằng y tế thế giới và các nước sẽ quan tâm là xét nghiệm kháng thể. Bất kể người ta có tiêm hay không tiêm, chỉ cần xét nghiệm có hàm lượng kháng thể nhất định thì chứng tỏ người đó là an toàn để có thể đi lại.

Trong tương lai, hộ chiếu vaccine sẽ được áp dụng rộng rãi và đây là một phần mềm mà các nước tự xây dựng, mỗi nước một phần mềm. Ở Việt Nam hiện nay có sổ sức khoẻ điện tử, nhưng mới có thông tin người tiêm 2 mũi, chưa có F0 khỏi bệnh, xét nghiệm âm tính hay có kháng thể.

IATA Travel Pass và nhiều tổ chức quốc tế khác đang muốn tạo lập một phần mềm thống nhất để áp dụng chung trên phạm vi rộng và được các quốc gia công nhận, có sự tin tưởng, được Chính phủ các nước xác nhận tham gia vào chương trình đó, xác nhận các cơ sở tiêm chủng, khám chữa bệnh, xét nghiệm đạt chuẩn được hệ thống đó công nhận.... Tất cả những ai có xác nhận đó hoàn toàn được tin tưởng và các nước chấp nhận.

Nhưng hiện nay tôi biết vẫn đang gặp vướng mắc trong một số vấn đề mà Bộ Ngoại giao phải đàm phán, đó là các loại vaccine khác nhau được sử dụng ở các nước khác nhau, có thể vì lý do chính trị mà bị ngăn cản.

Theo kinh nghiệm thực tiễn của tôi, đã tiêm vaccine đủ 2 liều thì bệnh nặng có thể tránh được. Với Việt Nam, bất kỳ loại vaccine nào cũng được công nhận và sẵn sàng chào đón du khách tiêm đủ vaccine. Hi vọng trong tương lai không xa, hộ chiếu vaccine hoặc giấy chứng nhận sức khoẻ điện tử được áp dụng rộng rãi và các hãng hàng không Việt Nam sẽ tham gia vào chương trình đó.

Việt Nam sẽ tiên phong trong các nước để công nhận giấy chứng nhận sức khoẻ điện tử để tạo điều kiện cho du khách, những người đi lại bằng đường hàng không phục vụ các mục đích khác nhau như: đi học, kinh doanh, du lịch, chữa bệnh.

Chúng tôi đặt câu hỏi, IATA Travel pass sử dụng đến lúc này có phải trả phí không? Nếu trả trả phí thì có cao không, nhưng đến lúc này IATA Travel pass chưa có câu trả lời.

Chúng tôi rất quan tâm đến việc sử dụng phần mềm đó trên cơ sở phải trả phí, đừng để nó trở thành gánh nặng cho các hãng hàng không cũng như hành khách phải trả phí đó. Đó là hộ chiếu vaccine thông qua hệ thống IATA Travel pass.

Đến thời điểm này, về pháp lý, chúng ta đã có văn bản nào quy định về khái niệm hộ chiếu vaccine cũng như về tiến độ để một người dân Việt Nam có hộ chiếu vaccine chưa, thưa ông Trần Văn Phương?

Liên quan đến nội dung này, tôi có thể nói ngắn gọn, cái gọi là hộ chiếu vaccine là thuật ngữ chung, là 1 giấy tờ hỗ trợ công dân có thể đi lại trong quá trình dịch bệnh mà cần di chuyển trên các chuyến bay quốc tế. Trong nhiều văn bản của nhà nước ta, Chính phủ đều quy định, thống nhất với các đối tác đều đề cập đến thuật ngữ này với nghĩa như vậy.

Xin hỏi ông Võ Huy Cường, vấn đề lớn nhất khi mở lại đường bay quốc tế là gì? Việc đàm phán với các nước đối tác có gì khó khăn?

Như tôi đã nói ở phần trên, chúng ta đã nhiều lần có ý định mở lại các đường bay quốc tế song lại đóng. Việc này không có gì lạ, giống như Singapore, Thái Lan và nhiều nước khác đều rất nỗ lực mong muốn tái lập hoạt động vận chuyển hàng không bình thường, 2 chiều.

Nhưng vướng mắc lớn nhất hiện nay là các yêu cầu về cách ly y tế với khách nhập cảnh. Rất may là Chính phủ đã có những chỉ đạo rất sát sao, thực tế. Những kinh nghiệm tổng kết trong chống dịch đã giúp ích rất nhiều trong quá trình lên kế hoạch, triển khai hiện nay.

Đó là một quá trình khi thay đổi từ "Zero Covid" sang "sống chung" một cách linh hoạt, thích ứng. Đây là một sự thay đổi rất quan trọng. Chúng tôi đánh giá đây là giai đoạn thí điểm vận chuyển và đảm bảo kiểm soát người nhập cảnh, không để lây nhiễm ra cộng đồng.

Những việc này được tổ chức thực hiện từ 9/2020. Thí điểm vận chuyển combo với công dân về nước. Đây cũng là thí điểm để đánh giá việc lựa chọn người đã tiêm 2 mũi, F0 khỏi bệnh được nhập cảnh Việt Nam và kiểm soát dịch bệnh theo hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch..

Quá trình thí điểm, chúng ta có thể tự tin nói rằng, khách quốc tế không đi tour mà theo chương trình riêng, ở khách sạn theo chỉ định trong giai đoạn sau nhập cảnh vào Việt Nam.

Tôi cũng đồng ý quan điểm ĐBQH Phạm Khánh Phong Lan về việc cần huy động y tế tư nhân tham gia vào công cuộc chống dịch. Cần các hợp đồng bảo hiểm có giá trị ít nhất 50.000 USD, khi đó có thể tự tin đón khách, khẳng định việc sẵn sàng thích ứng trong tình hình mới.

Như các đại biểu đã thông tin, nhiều nước trong khu vực kiểm soát dịch tốt đã mở cửa. Các thị trường tiềm năng mà chúng ta hướng đến như Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc đều là các thị trường du lịch và đầu tư rất lớn với Việt Nam, cần ưu tiên mở lại đường bay... Sau khi mở thử nghiệm tại những thị trường trọng yếu, có thể tiến tới mở cửa dần thị trường khác trên cơ sở kiểm soát dịch bệnh của từng nước.

Khi nói về việc mở lại đường bay quốc tế, các hãng hàng không đều tỏ rõ sự “sốt ruột”, lo mất cơ hội cạnh tranh điểm đến. Chúng tôi xin hỏi ông Nguyễn Quang Trung, vì sao các hãng hàng không phải “sốt ruột” đến vậy? Có lo ngại nào về việc khởi động sau, đi chậm hơn các nước khác sẽ mất đi thị trường trọng điểm hay không?

Ông Nguyễn Quang Trung: Đúng là các hãng hàng không và các công ty lữ hành, du lịch trong nước đang vô cùng sốt ruột.

Có 2 lý do chính để chúng tôi cảm thấy sốt ruột. Thứ nhất, tất cả các hãng đang trong giai đoạn vô cùng khó khăn, nếu tiếp tục đóng cửa, thị trường sẽ không có.

Nếu tiếp tục duy trì trong thời gian dài nữa, nhiều doanh nghiệp sẽ bị biến mất trên thị trường. Khi chúng ta mở cửa trở lại, năng lực cạnh tranh sẽ rất yếu so với các doanh nghiệp nước ngoài và khả năng phục hồi lại của thị trường cũng sẽ chậm hơn so với các doanh nghiệp lớn, lâu năm.

Thứ hai, xét về cạnh tranh của quốc gia, cạnh tranh điểm đến so với các nước trong khu vực cũng sẽ bị ảnh hưởng. Nếu chúng ta chậm chân hơn các nước trong khu vực thì sẽ không còn cơ hội. Như các nước Singapore, Thái Lan, họ đã mở cửa khai thác thường lệ và đặc biệt là phục vụ cho khách đi/đến Thái Lan và Singapore.

Việc chúng ta chậm triển khai các bước mở cửa lại cho khách du lịch sẽ dẫn đến cạnh tranh điểm đến của Việt Nam thời gian tới.

Thưa bà Nguyễn Thị Kim Ngân, bà có thêm ý kiến gì về nội dung này hay không?

Bà Nguyễn Thị Kim Ngân: Theo tôi, hiện nay, điều kiện mở cửa đường bay quốc tế rất thuận lợi. Lâu nay, Cảng hàng không Quốc tế Nội Bài luôn trong tâm thế sẵn sàng để được mở cửa trở lại bất cứ lúc nào.

Chúng tôi đã có chương trình triển khai tới toàn bộ các đơn vị trực thuộc, tất cả các công ty phục vụ mặt đất, các đơn vị hàng không/phi hàng không,… để đảm bảo thực hiện chương trình xanh (hạ tầng, phương tiện xanh, con người xanh…).

Những nỗ lực này không chỉ trong nước mà cả các tổ chức quốc tế công nhận. Trong đó, cảng hàng không quốc tế Nội Bài đã được Tổ chức Hội đồng sân bay quốc tế cấp chứng nhận Airport Health Accreditation (AHA). Đây là lời khẳng định từ quốc tế rằng, chúng tôi đã tuân thủ tất cả quy trình liên quan, đặt mục tiêu an toàn với hành khách, nhân viên lên đầu tiên.

Nhờ đó, toàn bộ hành khách, nhân viên tại cảng có thể an tâm để sử dụng dịch vụ và làm việc.

Thưa ông Nguyễn Quang Trung, ông đánh giá thế nào về quy trình mở cửa 3 giai đoạn và nên mở ở thị trường nào trước?

Tôi cho rằng, việc mở lại đường bay quốc tế hiện tại là rất cần thiết sau thời gian dài đóng cửa. Để đảm bảo mục tiêu kép vừa phát triển kinh tế vừa đảm bảo phòng dịch, tôi cho rằng, lộ trình mở cửa mà Cục Hàng không Việt Nam đã báo cáo Bộ GTVT là phù hợp.

Chúng ta cần lựa chọn những thị trường từ các quốc gia kiểm soát dịch bệnh tốt, tỉ lệ tiêm phòng cao, có tỉ lệ du lịch tới Việt Nam cao, nhu cầu đi lại làm việc lớn, ví dụ như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Châu Âu, Mỹ...

Trên quan điểm của ngành du lịch, xin được hỏi ông Nguyễn Lê Phúc, ngành du lịch có mong muốn gì về việc tái khởi động trở lại du lịch quốc tế? Nhiều ý kiến cho rằng “cứ khai thác tốt du lịch nội địa đã. Khi nào thật sự an toàn, thật sự kiểm soát được dịch thì hãy tính đến việc mở lại đường bay, đón khách quốc tế”, quan điểm của ông như thế nào?

Ông Nguyễn Lê Phúc: Quan điểm của tôi cho rằng, mở lại du lịch an toàn là cần thiết. Chúng ta biết rằng, Sars-CoV-2 ảnh hưởng rất nặng nề đến du lịch quốc tế và Việt Nam trên mọi lĩnh vực.

Nhiều lĩnh vực, ngành nghề bị ảnh hưởng cũng trực tiếp hoặc gián tiếp liên quan đến hoạt động du lịch. Theo tôi, việc phục hồi và kích hoạt trở lại hoạt động của ngành du lịch hiện nay quan trọng nhất là thích ứng.

Hiện toàn ngành du lịch đã chuẩn bị điều kiện an toàn để sẵn sàng trở lại đón khách, từng bước mở cửa trở lại thị trường. Việc mở cửa thí điểm trở lại tại Thái Lan đã được triển khai từ 1/7/2021; Chương trình Asean box cũng mở cửa và tính đến giữa tháng 10 đã có khoảng 50.000 lượt khách quốc tế đến Thái Lan, 800.000 đơn vị phòng đã được đặt đến tháng 2/2022.

Trong số du khách quốc tế, chỉ có 91 người mắc Sars-CoV-2. Bất chấp số ca mắc vẫn tăng tại Phuket, Thái Lan vẫn mở rộng đón du khách tiêm chủng từ đến từ hơn 45 quốc gia có nguy cơ thấp đến 17 khu vực, trong đó có Bangkok.

Tốc độ tiêm chủng nước ta hiện nay là 2 triệu mũi vaccine/ngày là có tốc độ rất nhanh. Với phương châm chống dịch thay đổi từ "Zero Covid" sang sống chung cũng như tốc độ tiêm phủ của ta, việc mở cửa là hoàn toàn hợp lý.

Từ những bài học của các quốc gia khác, Việt Nam xác định mở lại hoạt động du lịch quốc tế trên tinh thần ưu tiên đảm bảo an toàn phòng chống dịch, giải quyết mọi tình huống phát sinh để có kinh nghiệm trong giai đoạn tiếp theo, từ đó tiến tới mở lại hoàn toàn hoạt động du lịch.

Dưới góc nhìn của chuyên gia kinh tế, mở cửa đường bay quốc tế thường lệ thời điểm này đã phù hợp chưa, thưa GS TS Trần Thọ Đạt?

GS TS Trần Thọ Đạt:

Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Báo Giao thông đã mời tôi tham gia đóng góp ý kiến vào một chủ đề đã được rất nhiều người quan tâm là việc mở lại đường bay quốc tế thường lệ.

Như ông Võ Huy Cường vừa phân tích và cho rằng, hiện đã là thời điểm phù hợp để mở lại các đường bay quốc tế sau khi cân nhắc nhiều khía cạnh, nhiều yếu tố.

Tôi cho rằng, hiện đã là “thiên thời địa lợi”, các yếu tố khách quan và chủ quan đều phù hợp với việc này.

Trước hết, để mở lại đường bay quốc tế phải phụ thuộc vào tình hình kiểm soát dịch bệnh và khả năng ứng phó với các đợt bùng phát dịch mới có thể xảy ra.

Chúng ta không thể chắc chắn bao giờ thì dịch kết thúc. Tuy nhiên, một điều rất quan trọng là nền tảng chống dịch của thế giới cũng như Việt Nam đã và đang được củng cố.

Tại Việt Nam, chúng ta đã trải qua đợt dịch thứ 4. Đợt dịch này có tác động rất lớn về y tế và kinh tế. Tuy nhiên, chúng ta đã tích lũy thêm được rất nhiều kinh nghiệm. Tỷ lệ tiêm vaccine hiện đã đạt hơn 80% tiêm mũi 1, hơn 40% tiêm mũi 2.

Như vậy, về nền tảng y tế phòng chống dịch, chúng ta đã đạt được mức độ tiêm chủng tương đương với các nền kinh tế phát triển. Với kinh nghiệm của đợt dịch bùng phát thứ 4 vừa rồi, tôi cho rằng hệ thống y tế của ta đã tích luỹ được thêm nhiều kinh nghiệm.

Về y tế và năng lực y tế, nhiều nước ở trạng thái như Việt Nam đã và đang mở đường bay quốc tế như ông Cường vừa liệt kê. Nếu chúng ta chần chừ sẽ chậm chân, sẽ lỡ nhịp khi thị trường hàng không quốc tế đã hồi phục.

Như đã biết, nền kinh tế của chúng ta đã chịu cú sốc lớn nhất từ trước đến nay, nền kinh tế thực sự đã tạo đáy và đang trong quá trình thoát đáy đi lên. Có thể thời gian tới, số ca mắc Covid-19 có thể vẫn cao, nhưng trong bối cảnh tỷ lệ tiêm chủng đã đạt cao, hy vọng tỷ lệ tử vong sẽ thấp.

Với phương châm không thể phong toả mãi, cần chung sống chủ động, an toàn, hiệu quả với dịch bệnh, nền kinh tế của chúng ta chắc chắn sẽ phục hồi từng bước. Tốc độ phục hồi phụ thuộc vào kiểm soát dịch đến đâu. Khi kinh tế phục hồi, ngành bị tác động mạnh nhất do dịch bệnh sẽ có sức bật mạnh nhất và nhanh nhất, trong đó có hàng không và du lịch.

Tuy nhiên, khác với sức bật của hàng không, lần phục hồi này sẽ từ từ. Hành khách sẽ thận trọng và e dè hơn, nhu cầu vì thế sẽ không mạnh mẽ ngay trong thời gian đầu.

Có thể thấy khá rõ, mở lại đường bay quốc tế có nhiều thuận lợi. Kinh tế thế giới đang phục hồi mạnh mẽ. Những nền kinh tế đầu tàu đang nhanh chóng lấy lại những gì đã mất trong 2 năm qua.

Tổng cầu của những nền kinh tế tăng trưởng mạnh là cơ hội tốt cho thị trường của chúng ta tăng trưởng lại. 9 tháng vừa qua, chúng ta nhập siêu, nhưng bắt đầu từ tháng 10 đã xuất siêu trở lại. Cùng với đó, Hiệp định thương mại tự do lớn nhất toàn cầu sẽ có hiệu lực từ 1/1/2022, tạo xung lực lớn cho nền kinh tế.

Khi chúng ta kiểm soát tốt dịch, sẽ mang lại cơ hội đầu tư mới, dòng vốn FDI trong thời gian qua vẫn tăng và sẽ tăng trở lại trong thời gian tới.

Thứ ba, đó là chuỗi cung ứng đứt gãy trước đây sẽ được khắc phục. Tiếp đến, nhu cầu lao động xuất khẩu của Việt Nam sang các nước khác gia tăng.

Tôi công tác ở trường đại học nên thấy rõ nhu cầu đi học nước ngoài trở lại đang tăng. Các trường nước ngoài đang có kế hoạch lại. Nhu cầu của giảng viên, sinh viên, các nhà khoa học sang Việt Nam để trao đổi cũng tăng.

Thời gian qua, đại dịch đã bào mòn hoạt động của các hãng hàng không. Nếu không có thêm dòng tiền thì sức chịu đựng của các hãng hàng không cũng chỉ có giới hạn. Điều này cho thấy cần sớm mở lại đường bay quốc tế để duy trì lợi thế cạnh tranh, góp phần tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp hàng không. Việc này không chỉ cần thiết với sự hồi phục của ngành hàng không mà còn là vị thế của Việt Nam và sự phục hồi của toàn bộ nền kinh tế.

Khác với thời gian trước đây, trong bối cảnh hiện nay, chúng ta hiểu biết nhiều hơn về virus, cách lây nhiễm, điều trị cho bệnh nhân và hạn chế phát tán. Như vậy, chúng ta đủ điều kiện cần thiết về y tế, kinh tế để nối lại đường bay quốc tế. Chủ trương của Cục Hàng không khởi động đường bay này càng sớm càng tốt là một hướng đi đúng.

Phương châm của chúng ta là linh hoạt, chậm nhưng chắc, chúng ta phải chung sống với Covid-19. Chúng ta không thể có nguồn lực dự trữ để có thể đóng cửa mãi được.

Việc chia giai đoạn mở lại đường bay quốc tế như vậy là đủ thận trọng, đủ cần thiết, có lộ trình, quy định, quy trình để mở cửa là chắc chắn, tránh tối đa tình huống mở ra lại đóng lại.

Câu hỏi đầu tiên xin được hỏi ông Võ Huy Cường, cơ sở nào để Cục Hàng không cho rằng đã đến lúc mở lại đường bay quốc tế ngay trong quý IV/2021? Vì sao phải chia thành 3 giai đoạn?

Ông Võ Huy Cường, Phó Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam: Từ khi dịch bệnh bùng phát, chúng ta có những bước chuẩn bị rất quan trọng để duy trì các đường bay quốc tế trong bối cảnh hạn chế đi lại bằng đường hàng không.

Từ mùng 5 Tết nguyên đán, Chính phủ đã họp và lần lượt có những hạn chế trong việc di chuyển, hạn chế người nước ngoài vào Việt Nam. Đây là nguy cơ được đánh giá là tiềm ẩn khả năng lây nhiễm dịch bệnh từ bên ngoài vào Việt Nam. Ngược lại, các chuyến bay xuất phát từ Việt Nam, chúng ta không hạn chế.

Hiện nay, với các đường bay quốc tế chúng ta vẫn duy trì, dù không được thường lệ như trước đây, bởi nhiều nơi đã hạn chế các chuyến bay. Tuy nhiên, đã đến lúc chúng ta phải xem xét mở lại các chuyến bay thường lệ quốc tế.

Vậy căn cứ nào để chúng ta mở lại các đường bay quốc tế? Từ tháng 9/2020, Chính phủ đã có chủ trương nghiên cứu cụ thể các điều kiện để mở lại các chuyến bay quốc tế đến Việt Nam với nhiều kịch bản, kế hoạch khác nhau.

“Dặm đường xa ta đang gặp phải bão táp mưa sa do SARS-CoV-2 gây ra”. Chúng ta đã có rất nhiều lần định mở lại, và chắc chắn sẽ mở lại trong thời gian tới.

Căn cứ nào để tôi nói như vậy. Trước hết, ngày 8/11/2021, Bộ GTVT đã ban hành kế hoạch mở lại chuyến bay quốc tế, đưa khách đến Việt Nam.

Trước đây, các nước đều đóng cửa các đường bay quốc tế. Đơn cử, Hoa Kỳ đến 8/1 chính thức mở lại, đưa công dân mình ra nước ngoài và đưa công dân các nước đến Hoa Kỳ. Đây là 1 sự kiện cực kỳ lớn đối với thế giới, họ phải đối mặt với thực trạng hành khách xếp hàng dài làm thủ tục nhập cảnh.

Trước đó, Thái Lan, Úc quyết định mở cửa biên giới, công dân Úc có điều kiện trở về thăm quê hương, gia đình. Thái Lan ngày 1/1 có quyết định bổ sung cho công dân 17 quốc gia đến không phải cách ly, trong đó có công dân Việt Nam. Singapore cũng bổ sung 4 quốc gia Đông Nam Á khi đến không phải cách ly, trong đó có Việt Nam.

Tôi cho rằng, đây là điều đáng mừng. Lý do người ta làm được là vì họ tích lũy kinh nghiệm phòng chống dịch, tiêm vaccine diện rộng để tạo ra sức chống chọi Covid-19. Việt Nam đang đi theo hướng như vậy, chúng ta đã có những quan điểm thay đổi rất căn bản từ năm 2020 đến nay, từ "be bờ đắp đất", "Zero Covid" sang "sống chung với Covid". Quan điểm mạnh mẽ của Đảng, Chính phủ là linh hoạt, thích ứng như vậy là để nhằm phục hồi và phát triển kinh tế.

Kế hoạch của Bộ GTVT báo cáo Chính phủ mở lại các đường bay quốc tế xuất phát từ thực tiễn, từ kinh nghiệm các nước và từ chính nhu cầu cuộc sống, để tái lập các chuyến bay vì nhiều mục đích khác nhau như: thu hút đầu tư, thương mại, du lịch, nghiên cứu thị trường, ngoại giao…

Ông có thể nói để độc giả rõ thêm, chúng ta đã dừng đường bay quốc tế đến thời điểm này được bao lâu?

Từ đầu tháng 2/2020 cho đến nay, đã gần 2 năm rồi chúng ta dừng các đường bay quốc tế. Thời gian của chúng ta cũng tương đồng với Úc.

Trong quá trình đó, Bộ Ngoại giao chủ trì thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao để tổ chức các chuyến bay giải quyết nhu cầu bức thiết đón công dân ở nước ngoài về nước.

Như vậy, sau 2 năm đóng băng thị trường bay quốc tế, chúng ta đã có kế hoạch khởi động lại như ông vừa nói. Vậy kế hoạch khởi động lại sẽ như thế nào, có thể chia mấy giai đoạn?

Chúng ta bắt đầu bằng những cái chúng ta đã bắt đầu, có nghĩa là tiếp tục các chuyến bay cứu hộ công dân, sử dụng rộng rãi hình thức khách tự trả chi phí cách ly nhập cảnh Việt Nam. Những chuyến bay này triển khai với kế hoạch cụ thể như thế nào sẽ do Bộ Ngoại giao điều tiết, phù hợp với năng lực phòng chống dịch và khả năng tiếp nhận cách ly của các địa phương.

Điều đó rất quan trọng, để tạo niềm tin cho cộng đồng thế giới rằng Việt Nam đã từng bước kiểm soát tốt dịch bệnh và công dân có điều kiện rất quan trọng để về nước thuận lợi hơn.

Thứ hai, chúng ta đã có quyết định thí điểm mở lại du lịch quốc tế. Đây là giai đoạn rất quan trọng để đánh giá thực tiễn, có thể ứng xử với những trường hợp hành khách là người nhiễm bệnh nhập cảnh. Kế hoạch đó chuẩn bị rất chu đáo, suốt từ tháng 5 đến nay, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cùng các bộ ngành, địa phương, với sự chỉ đạo sát sao, quyết liệt của Chính phủ, đã ban hành các hướng dẫn cụ cụ thể.

Ngay trong tháng này đã có những chuyến bay đầu tiên đưa khách du lịch đến Việt Nam. Tôi được biết, hiện đã có 2 chuyến bay đến Cam Ranh (Khánh Hòa), khách du lịch đến theo đề án thí điểm du lịch của 5 địa phương gồm: Khánh Hòa, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Quảng Nam, Kiên Giang.

Sau đó, giai đoạn tiếp theo là mở cửa từng bước, trong đó có những thị trường trọng điểm mà chúng ta quan tâm bởi năng lực chống dịch của họ cũng tương đồng với chúng ta, như: Trung Quốc, Thái Lan, Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Lan, Nga... Tất nhiên sẽ có những quy định cụ thể phòng chống dịch theo đúng quy định và hướng dẫn của Bộ Y tế và Ban chỉ đạo Quốc gia phòng chống dịch.

Hiện chúng ta đã rút ngắn thời gian cách ly còn 7 ngày. Tương lai, từ kinh nghiệm thực tiễn, có thể tính toán, đánh giá có thể rút ngắn thời gian, thậm chí không cách ly với người tiêm đủ 2 mũi vaccine hoặc F0 đã khỏi bệnh.

Và chúng tôi cho rằng đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng để sang giai đoạn 2, mở rộng các điều kiện với khách được phép nhập cảnh Việt Nam.

Giai đoạn 3 sẽ là giai đoạn trở lại bình thường như trước dịch.

Trong đó, giai đoạn 1 là cực kỳ quan trọng. Chúng ta cần có thỏa thuận song phương với các nước dự kiến mở đường bay, thống nhất về tần suất, số hãng tham gia khai thác, cách khai thác, thống nhất quy trình cách ly sau nhập cảnh...

Đây là quá trình Bộ GTVT nghiên cứu kỹ, hơn 1 năm, từ tháng 7/2020 đến nay và sự tập hợp trí tuệ của nnhiều bộ ngành, tham khảo và học tập các nước liên quan. Trong đó có Thái Lan, ngày 1/7/2021 họ mở đường bay quốc tế Phuket nhưng chưa thành công, mùng 1 này họ sẽ mở lại 17 điểm chứ không phải 1 điểm như trước và chúng tôi hy vọng thành công.

Chúng tôi sẽ theo dõi sát sao kinh nghiệm Thái Lan để vận dụng vào kế hoạch của Bộ GTVT để báo cáo Chính phủ. Chúng ta tin tưởng sẽ theo phương châm của Chính phủ là linh hoạt thích ứng, chứ không cứng nhắc.

Tháng 11 như ông nói, lần đầu tiên chúng ta sẽ thí điểm chuyến bay combo. Vậy chuyến bay thường lệ theo kế hoạch sẽ bắt đầu vào tháng mấy?

Theo kế hoạch của Bộ GTVT, chúng ta sẽ bắt đầu vào ngày đầu của năm 2022. Khi đó, chúng ta đã có sơ kết, đánh giá ban đầu về việc quá trình thực hiện chuyến bay chở khách quốc tế đến Việt Nam.