Trực tiếp: Mở lại các chuyến bay cần điều kiện gì?

Bà Nguyễn Nga, Phó tổng biên tập Báo Giao thông phát biểu kết thúc tọa đàm

Việc đình trệ hoạt động hàng không do yêu cầu phòng chống Covid-19 đã gây chao đảo cho ngành hàng không thế giới, khiến các hãng hàng không nội địa kiệt quệ.

Chúng ta sẽ phải trả giá nếu không tái khởi động lại các hoạt động vận tải. Việc suốt một thời gian dài các hoạt động vận tải khách liên tỉnh và vận tải hàng không bị ngưng trệ sẽ mang lại những hệ lụy rất lớn đối với nền kinh tế và cả về đời sống, sinh hoạt và nhu cầu của người dân.

Và sẽ không thể có phục hồi kinh tế nếu không có sự phục hồi về vận tải, trong đó có hàng không, một loại hình vận tải vẫn được cho là an toàn, luôn đáp ứng những yêu cầu rất nghiêm ngặt trong phòng chống dịch bệnh.

Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo chuyển đổi từ trạng thái mục tiêu không có Covid-19 sang thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả đối với dịch bệnh, để vừa phát triển kinh tế và phòng chống dịch.

Qua buổi tọa đàm hôm nay, chúng tôi rất mong trong thời gian tới, chúng ta có sự đồng thuận trong nhận thức và hành động để có thể “cởi trói” cho vận tải khách, trong đó có vận tải hàng không.

Bởi không chỉ có vùng du lịch, địa phương nào cũng cần mở lại các đường bay để đón nhà đầu tư, chuyên gia và người lao động. Họ chính là hạt nhân các hoạt động đầu tư thương mại, không chỉ tại các địa phương mà là trên cả nước. Chắc chắn khôi phục vận tải khách phải là yếu tố tiên quyết để chúng ta trở lại cuộc sống bình thường mới.

PV Báo Thanh Niên: Cục Hàng không VN, Bộ GTVT có nên đề xuất trực tiếp Chính phủ để can thiệp hay có quy định chính thức thay vì lấy ý kiến hay chờ đợi các địa phương mở cửa hàng không hay không?

Ông Võ Huy Cường: Chính phủ rất quan tâm và ưu tiên kiểm soát dịch bệnh để tránh làn sóng dịch thứ 5, thứ 6 và hơn thế nữa. Song, Chính phủ cũng đã xác định, chúng ta chuyển sang trạng thái mới - không còn khái niệm “Zero Covid” nữa.

Trong khi đó, việc mở cửa hàng không đang là đòi hỏi bức thiết của xã hội. Vì vậy, chúng tôi mong các địa phương căn cứ vào tình hình thực tiễn để từng bước mở lại các đường bay, chủ động đề ra các biện pháp mở cửa trở lại, tạo hành lang an toàn để người dân, doanh nghiệp đi lại và hoạt động.

Chúng tôi không thể làm thay các địa phương mà chỉ có thể hỗ trợ về phòng chống dịch bằng cách vận chuyển người có nhu cầu đi lại; đáp ứng yêu cầu của địa phương về tiêu chuẩn kiểm soát dịch; sẵn sàng cung cấp thông tin về lịch trình đi lại của hành khách và dự báo số lượng hành khách trong từng ngày để các địa phương biết mà tính toán chủ động.

Từ đó, địa phương có thể cùng chúng tôi tính toán, xem xét tăng hay giảm tần suất các chuyến bay cho phù hợp với thực tiễn dịch bệnh.

​​PV Báo Lao động: Nội Bài là sân bay của quốc gia nhưng vẫn đang phải chờ UBND TP Hà Nội quyết định có cho mở lại đường bay nội địa đến các địa phương hay không. Trong khi đây cũng là một trong hai đầu mối lớn của các cảng hàng không Việt Nam. Vậy, cần có biện pháp gì để Hà Nội dỡ bỏ hạn chế này?

Ông Võ Huy Cường: Hiện nay, Hà Nội đang có quan điểm đây là một vùng đặc biệt quan trọng, căn cứ theo Luật Thủ đô, khi có dịch bệnh hoặc vấn đề gì đó thì "đóng trước, mở sau".

Tình hình dịch bệnh trên toàn quốc là lý do Hà Nội quan ngại việc sẽ gánh chịu một làn sóng lây nhiễm, chúng tôi hoàn toàn hiểu và thông cảm với Hà Nội về điều đó.

Sân bay quốc tế Nội Bài là một đầu mối quan trọng của phía Bắc và của cả nước.

Về mặt xã hội, ở phía Nam, nếu người dân đi bộ ra ngoài Bắc với 2.000 km cũng mất vài tháng, nhưng liệu họ có thể đến nơi hay không? Còn đi xe máy, nhiều người rất vất vả, đối mặt và chống chọi với nhiều khó khăn. Họ đã phải cần đến sự hỗ trợ rất lớn của các địa phương để có thể về lại các tỉnh phía Bắc.

Bởi vậy, khi có nhiều người mong muốn di chuyển từ phía Nam ra phía Bắc để giúp cuộc sống của mình bớt khó khăn hơn, việc mở lại các chuyến bay đi và đến sân bay Nội Bài là vô cùng quan trọng.

Hơn nữa, quan điểm của chúng tôi khi mở cửa lại đường hàng không là an toàn, từng bước, hiệu quả, bền vững.

Về khía cạnh an toàn, ngành hàng không đang có các cơ sở hậu cần kỹ thuật lớn tập trung ở sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài.

Nếu chỉ có Tân Sơn Nhất mở cửa, rõ ràng chỉ có một cơ sở hạ tầng kỹ thuật đáp ứng hiệu quả trong hoạt động khai thác.

Các đường bay khác sẽ phải về Nội Bài, và nếu phải bay mà không có hành khách thì chắc chắn không có hiệu quả, mà không hiệu quả thì không thể bền vững.

PV Báo Tiền phong: Xin hỏi đến nay thiệt hại của các hãng hàng không, chi phí hàng ngày bỏ ra để duy trì đội máy bay không hoạt động như thế nào?

Ông Nguyễn Mạnh Quân: Tôi xin chia sẻ gián tiếp như thế này: Sản xuất bất cứ cái gì đều có 2 phần chi phí gồm: chi phí cố định và chi phí biến động. Hàng không không bay thì chi phí cố định vẫn thế, chỉ tiết kiệm được chi phí biến động, cụ thể là có thể giảm được xăng, giảm được tiền lương. Còn các con số cụ thể thì trên các phương tiện thông tin đã có đầy đủ.

Hiện đang có ràng buộc nhất định với các địa phương là lãnh đạo địa phương phải chịu trách nhiệm trực tiếp về công tác phòng chống dịch bệnh, kết quả phòng chống dịch bệnh. Điều này dẫn đến việc nhiều địa phương không dám quyết việc mở cửa vận tải trở lại. Chúng ta có nên đề xuất bỏ quy định này?

Ông Võ Huy Cường: Tôi chỉ xin nói với tư cách cá nhân, tôi cho rằng, việc Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phân cấp, giao nhiệm vụ cho địa phương là phù hợp. Chúng ta chống dịch như chống giặc, việc phân cấp tạo sự chủ động cho địa phương để đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch.

Vậy có cần phải thay đổi không khi mở lại hoạt động giao thông liên vùng, liên tỉnh, liên địa phương? Nếu tôi được giao làm nhiệm vụ lãnh đạo một địa phương, tôi cũng phải toàn tâm, toàn ý chống dịch và tôi mong muốn duy trì thành tựu chống dịch của mình bằng mọi biện pháp.

Mở đường bay không phải quyết định của tôi. Nếu có lây lan dịch bệnh, tái bùng phát không phải lỗi của tôi. Tính toán cái được, hơn thì tôi cũng làm như thế.

Bà Nguyễn Nga: Một vấn đề được rất nhiều độc giả quan tâm là khi mở lại các chuyến bay, liệu giá vé có cao hay không? Câu hỏi này xin được gửi tới ông Võ Huy Cường và đại diện các hãng hàng không.

Ông Võ Huy Cường: Theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam về hàng không dân dụng, giá vé bằng chi phí đi lại của ngành hàng không và các hãng không được phép bán quá mức giá đã đăng ký với cơ quan quản lý Nhà nước.

Như vậy sẽ không thể có tình trạng giá vé quá cao, quá mức chịu đựng của người dân, vì chúng ta đều đã có quy định.

Tất nhiên khi mở cửa lại, cơ quan chức năng và các hãng sẽ có sự tính toán, nhưng với tinh thần hỗ trợ cho người dân thì mức giá cũng sẽ đa dạng.

Ông Nguyễn Mạnh Quân: Thực tế, Bamboo Airways cũng như các hãng, vấn đề bay trở lại là rất quan trọng. Tôi cho rằng, doanh thu là vấn đề sau cùng, trước hết phải là để duy trì hoạt động.

Nếu tìm hiểu sâu, hiện nay, tại các sân bay Tân Sơn Nhất và Nội Bài vẫn có những chuyến bay cất cánh lên rồi lại hạ cánh xuống để duy trì bảo dưỡng tàu bay. Quy trình này rất tốn kém.

Hơn nữa, thời điểm này là cơ hội để chúng ta tập dượt các đường bay nội địa để chuẩn bị kinh nghiệm, nguồn lực mở lại các đường bay quốc tế để hoà nhập với nền kinh tế thế giới. Việc này chúng ta đều biết rất rõ là không thể kéo dài thêm được lâu hơn nữa.

Trong giai đoạn đầu, khi thực hiện hàng loạt các quy trình phòng chống dịch bằng đường hàng không, hành khách đáp ứng được đủ các điều kiện để đi sẽ không nhiều. Nhưng việc mở lại đường bay vẫn rất quan trọng.

Mở lại các chuyến bay thời điểm này chắc chắn sẽ không đạt được doanh thu. Dù điều đó rất quan trọng, nhưng theo tôi, quan trọng nhất bây giờ không phải là mục tiêu doanh thu mà là tìm ra các giải pháp thực hiện mục tiêu phòng, chống dịch nhưng mở cửa từng bước để chúng ta tập dượt các đường bay nội địa và từng bước sẽ tiến ra quốc tế.

Để có thể duy trì trạng thái sẵn sàng, các hãng hàng không đã phải làm những việc trước đây chưa từng làm, thậm chí như anh Nguyễn Mạnh Quân vừa chia sẻ là máy bay Bamboo không có khách vẫn phải cất cánh. Tôi cũng nghe nói, việc giữ độ ẩm phù hợp cho động cơ, giữ nhiệt độ phù hợp cho khoang lái để không hỏng các thiết bị đặc biệt đã khiến các hãng mất rất nhiều chi phí phát sinh. Các hãng hàng không có chia sẻ thêm gì về việc này?

Ông Trịnh Hồng Quang: Với Vietnam Airlines cũng như các hãng hàng không khác, an toàn là quan trọng nhất và đặt lên trên hết. Do vậy, chúng tôi phải tuân thủ các quy định của Cục Hàng không VN, các luật và các điều kiện của IATA, ICAO.

Bất kỳ một chuyến bay nào khi cất cánh đều phải đảm bảo các tiêu chí về an toàn là trước hết, không phải là doanh thu.

Thứ hai, Vietnam Airlines cũng như các hãng hàng không đều đã sẵn sàng bay trở lại, nếu cho phép bay, chỉ sau 2 tiếng nữa là chúng tôi có thể bay được.

Đây chính là cơ hội để Vietnam Airlines và các hãng hàng không tập trung phân tích, đánh giá, áp dụng các giải pháp chuyển đổi số để giúp khách hàng tiệm cận với các sản phẩm hàng không dễ dàng nhất có thể trong bối cảnh dịch bệnh.

Như ông Phương vừa đưa một số giải pháp làm sao để khách hàng khi ra đến sân bay, giảm được thời gian làm thủ tục bay, tránh tiếp xúc giữa hành khách với nhau và với nhân viên hàng không. Đây là điều kiện để chúng tôi chuyển đổi số phục vụ khách hàng tốt nhất.

Đại dịch làm thay đổi hành vi của khách hàng cũng như tư duy quản lý, điều hành của ngành hàng không, cách khai thác vận chuyển của các hãng hàng không.

Tôi cũng mong Cục Hàng không VN, Bộ GTVT, các hãng hàng không cùng nhau đưa ra giải pháp để ngành hàng không hoạt động hiệu quả, cạnh tranh sòng phẳng với các hãng hàng không nước ngoài, tạo dấu ấn riêng cho hàng không Việt Nam sau đại dịch.

Còn đại diện Vietjet thì sao, ông có ý kiến gì về điều này?

Ông Nguyễn Bác Toán: Để an toàn, hàng không phải tuân thủ tuyệt đối tất cả các quy định.

Với Vietjet, nếu được cho phép bay, chúng tôi có thể bay ngay, không có vấn đề gì. Điều này chúng tôi thực hiện ngay từ đầu. Tất cả các đường bay đều triển khai rất nhanh.

Về vấn đề khách hàng lo lắng, số lượng chuyến bay ít, giá cả có tăng? Quan điểm của Vietjet là không có giá độc quyền. Các đường bay như Đà Nẵng - Cần thơ , Đà Lạt - Vinh, Vietjet đều đưa ra giá để mọi người có thể bay.

Hiện nay, đưa ra giá như thế nào là việc của doanh nghiệp, quyết định trên cơ sở kinh tế thị trường, Luật cạnh tranh. Chúng tôi đề nghị không đặt ra giá sàn trong tình cảnh khó khăn dịch bệnh hiện nay.

Xin hỏi ông Nguyễn Quốc Phương, ACV có triển khai hướng dẫn đặc thù gì cho hành khách để hướng tới “hành lang xanh” đảm bảo an toàn dịch bệnh hàng không, chẳng hạn như đi vào nhà ga, trên máy bay hạn chế nói chuyện điện thoại, tiết giảm ăn uống? Bởi để người dân tự giác thực hiện rất khó, nếu có quy định hay khuyến cáo của hãng bay khi bán vé thì người dân sẽ tuân thủ tốt hơn, hạn chế được nguy cơ lây nhiễm?

Ông Nguyễn Quốc Phương: ACV đã xây dựng bộ tiêu chí và từng cảng hàng không cũng đã triển khai. Bộ tiêu chí khá cụ thể và rất dễ nhận diện, khi hành khách đến sân bay sẽ thấy các pano, hướng dẫn tuân thủ 5K. Tại các sân bay đều dán ở những vị trí để hành khách đứng đảm bảo tiêu chuẩn giãn cách. Các khu vực tiếp xúc giữa hành khách và nhân viên sân bay đều có tấm chống giọt bắn, đeo khẩu trang.

Với sự phát triển của công nghệ thông tin, chuyển đổi số của tất cả các hãng hàng không và ACV, sắp tới những vấn đề liên quan giảm thiểu tiếp xúc sẽ được phát triển rất nhanh và thuận tiện cho hành khách.

Từ đó, câu chuyện về sức khỏe, y tế, xét nghiệm của hành khách đi lại sẽ được nhận diện qua công nghệ, để giảm thiểu thời gian và tiếp xúc cho hành khách trong suốt quá trình di chuyển. Như vậy, chúng ta đảm bảo cho hành khách hành trình an toàn, hành trình xanh.

Chúng tôi đang nghiên cứu và học tập kinh nghiệm của các nước trên thế giới. Tại các cảng hàng không, các vị trí ngồi, tay nắm, tay cầm trong nhà ga sẽ thường xuyên được phun khử dung dịch nano kháng khuẩn, không phải lau chùi nhiều. Nhiều công nghệ đảm bảo an toàn dịch bệnh khác cũng được chúng tôi nghiên cứu, áp dụng, kể cả việc diệt khuẩn bằng tia UV đối với hành lý của hành khách.

Chúng tôi tin tưởng và khẳng định, các tiêu chuẩn và yêu cầu an toàn, đảm bảo phòng chống dịch bệnh cho hành khách trên đường hàng không của Việt Nam sẽ được đáp ứng.

Tôi rất đồng tình với ý tưởng chúng ta phải lấy dần lại vị thế của chúng ta với các hãng, cảng hàng không trong khu vực. Hiện hàng ngày các chuyến bay quốc tế vẫn đến Việt Nam rất đông, 150-170 chuyến/ngày, nhưng 40% vẫn là bay chở khách.

Chúng ta đang bị mất số lượng khách rất lớn đó chuyển sang đi các hãng của Hàn Quốc, Singapore, Trung Đông... Việc đó cho thấy, chúng ta đang bị thua trên chính sân nhà của mình. Nếu không quyết tâm và có lộ trình mở cửa các đường bay sớm, điều này còn kéo dài.

Bà Nguyễn Nga: Các hoạt động bay đã dừng hơn 2 tháng, vậy chứng chỉ của nhân viên hàng không được đảm bảo như thế nào?

Ông Võ Huy Cường: Các doanh nghiệp hàng không của Việt Nam bắt buộc phải tuân thủ quy định về đào tạo, huấn luyện để duy trì năng lực của nhân viên hàng không.

Trong trường hợp bất khả kháng, khi không thể thực hiện quy trình chuẩn thì cần có quy định bổ trợ. Ví dụ một phi công đến thời kỳ phải luyện tập thực hành trên thiết bị mô phỏng, nhưng lúc đó trong nước không có thiết bị và phi công không thể ra nước ngoài thì chúng ta buộc phải gia hạn.

Nhưng khi sắp xếp thành viên phi hành đoàn, trên 1 chuyến bay, người ở vị trí cơ trưởng bắt buộc phải đáp ứng đầy đủ điều kiện. Chỉ có thể nhân nhượng về gia hạn chứng chỉ huấn luyện trên thiết bị bay mô phỏng với vị trí phi công bay kèm.

Tuy nhiên, tôi khẳng định, trong thời kỳ dịch bệnh khó khăn vừa qua, kể cả phải cách ly ở trong và ngoài nước, Vietnam Airlines, VietJet, Bamboo Airways,… vẫn tìm cách đưa phi công ra nước ngoài để đào tạo, huấn luyện, đảm bảo năng lực nhân viên theo đúng quy định của ICAO và Việt Nam.

Việc mở lại hàng không không chỉ cần tuần tự theo từng bước phòng chống dịch mà còn phải phù hợp với năng lực của ngành hàng không để tránh bị quá tải. Có như vậy mới có thể đảm bảo an toàn.

Bà Nguyễn Nga: Chúng ta nói nhiều đến "hành lang xanh" cho vận tải hàng không, nhưng thưa ông Võ Huy Cường và ông Trần Đắc Phu, chúng tôi nhận được rất nhiều ý kiến của bạn đọc.

Nhiều người cho rằng, việc mở lại đường bay là tín hiệu rất tốt của nền kinh tế. Nhưng mọi người vẫn còn đôi chút lo lắng khi chúng ta từng có một giai đoạn đã rất khó khăn đi tìm những người trên chuyến bay khi sau đó xuất hiện ca nhiễm liên quan.

Xin được hỏi, từ những căn cứ, số liệu thực tế, các ông có thể cho độc giả biết tỷ lệ lây nhiễm trên các chuyến bay có nhiều không? Việc đeo khẩu trang, ngồi trong không gian kín trên máy bay đã thật sự an toàn?

Ông Võ Huy Cường: Về vấn đề này, tôi xin mạo muội phát biểu trước các hãng hàng không, bởi các hãng hàng không đã trực tiếp tham gia vào việc vận chuyển khách, thậm chí vào cả vùng dịch để vận chuyển, có số liệu cụ thể. Nhưng tôi cũng xin lấy dẫn chứng từ số liệu thực tiễn.

Thứ nhất, chúng ta có vụ Bệnh nhân 17 đi từ Anh về và trên chuyến bay đó cũng có một số bệnh nhân khác nữa, nên chúng ta chưa có cơ sở đánh giá đó là lây nhiễm chéo cộng đồng.

Thứ hai, theo dõi báo cáo hàng ngày của ngành hàng không, cho đến nay chúng tôi mới chỉ nhận được báo cáo có một vụ việc lây nhiễm chéo trong khu cách ly của Vietnam Airlines của tiếp viên hàng không và vụ việc đã bị xử lý hình sự.

Về một số trường hợp liên quan đến tiếp viên hàng không Việt Nam trên những chuyến bay từ châu Âu, Rumani, Nga về, chúng tôi cho rằng không có cơ sở khẳng định có lây nhiễm của tiếp viên hàng không trên chuyến bay.

Vì các tiếp viên còn có các hoạt động khác ở bên ngoài sau khi thực hiện chuyến bay đến các địa phương. Hơn nữa, trong thời gian chờ đợi để bay tiếp, có thể có những sơ suất nhất định.

Theo thống kê chính thức của ICAO trong cuộc họp về các giải pháp phòng chống lây lan dịch bệnh bằng đường hàng không, đến thời điểm cuối tháng 8/2020, có hơn 1 tỷ lượt khách quốc tế di chuyển bằng đường hàng không, chỉ phát hiện và xác định 41 hành khách lây nhiễm chéo.

Tôi chỉ công bố những số liệu có được, còn báo cáo cụ thể lây nhiễm như thế nào thì các hãng hàng không sẵn sàng cung cấp. Ví dụ như trường hợp của hai người Anh đi máy bay từ Hà Nội vào Đà Nẵng nhiễm bệnh và lây nhiễm cho nhân viên của Điện Máy Xanh, nhưng hành khách khác và các tiếp viên không bị ảnh hưởng gì cả.

Đó cũng là minh chứng cho thấy an toàn trong đi lại bằng đường hàng không. Chúng ta đã áp dụng tất cả các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt. Điều đó cho thấy, việc di chuyển bằng đường hàng không cho đến giai đoạn hiện nay là an toàn nhất.

Một điều nữa tôi muốn nói, khi có sự cố xảy ra về lây nhiễm khi di chuyển bằng hàng không, chúng ta hoàn toàn có điều kiện để nhanh chóng truy vết vì đã có đầy đủ thông tin hành khách là ai, đi chuyến bay nào, ngồi ghế nào, địa chỉ, nơi đến ra sao,…

Thực tế, ngành hàng không đã nhiều lần hỗ trợ cho Bộ Y tế truy vết, không chỉ quốc tế mà cả các chuyến bay nội địa khi phát hiện có dấu hiệu nghi ngờ có F0 đi lại trên chuyến bay.

Ông Trịnh Hồng Quang: Tôi khẳng định, việc đi lại bằng đường hàng không là an toàn nhất trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19. Điều này được thể hiện qua dẫn chứng xác đáng mà ông Võ Huy Cường đã nói.

Tất cả hãng hàng không đều đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch bệnh của Chính phủ, cũng như của các tổ chức hàng không quốc tế và các quốc gia mà chúng ta bay đến.

Riêng với Vietnam Airlines, chúng tôi được Skytrax đánh giá là hàng không 5 sao về phòng chống dịch bệnh. Điều này minh chứng, ngành hàng không nói chung đã ứng phó hiệu quả với dịch bệnh Covid-19, đem lại những chuyến bay an toàn nhất.

Ông Nguyễn Mạnh Quân: Chúng tôi cũng tham gia nhiều chuyến bay giải cứu, các chuyến bay combo thương mại và các chuyến bay vận chuyển vaccine.

Thực sự may mắn là đến giờ, 100% tổ lái và tiếp viên của chúng tôi không có ai nhiễm Covid-19. Các chuyến bay giải cứu mà trước đây chúng ta chưa kiểm soát, chưa tiêm chủng, chưa xét nghiệm, khi về có khách dương tính.

Gần đây, với các chuyến bay sử dụng hộ chiếu vaccine, vận chuyển hành khách đã tiêm đủ 2 mũi, có xét nghiệm trước khi lên tàu bay, 100% hành khách đều âm tính. Như vậy, có thể thấy rằng, vận tải hàng không là rất an toàn.

Ông Nguyễn Quốc Phương: Thực tế phục vụ chuyến bay giải cứu, các chuyến bay thương mại, bay chở hàng hoá vừa qua, cán bộ công nhân viên trên toàn bộ 21 cảng hàng không, 100% không bị lây nhiễm từ các chuyến bay. Tôi khẳng định, di chuyển bằng đường hàng không là an toàn nhất.

Ngoài đáp ứng yêu cầu của Bộ Y tế, chúng tôi thực hiện khử khuẩn liên tục tại nhà ga và khu vực hành khách hay tiếp xúc, đảm bảo an toàn trong suốt quá trình hành khách đến sân bay và khi kết thúc hành trình của mình đều không bị lây nhiễm.

ACV đã và đang triển khai hệ thống công nghệ để giảm thiểu tiếp xúc của hành khách tại khu vực sân bay. Khi tích hợp chung với các hãng và Bộ Y tế, hành khách khi đến sân bay được kiểm soát rõ khách nào đã tiêm, khách nào đã xét nghiệm, chúng ta sẽ có quy trình, "hành lang xanh" cho hành khách đi lại.

Chúng ta có đủ cơ sở để báo cáo Chính phủ để có thể hồi phục lại mạng bay trong giai đoạn 1.

Xin hỏi thêm ông Nguyễn Quốc Phương, năm ngoái truyền thông có nhắc đến một số trường hợp nhân viên hàng không tại cảng bị nhiễm Covid-19. Điều này có đúng không, thưa ông?

Các nhân viên của ACV bị lây nhiễm không phải tại cảng mà ở bên ngoài. Số nhân viên ACV dương tính với Covid-19 đến thời điểm hiện tại từ đầu dịch đến giờ chỉ 24 người, hiện đều đã khỏi. Chỉ có 14 người đang theo dõi tại nhà. Hiện tại, cán bộ công nhân viên đi làm theo dõi đầy đủ, có xét nghiệm trước khi vào làm.

PGS.TS Trần Đắc Phu: Tôi chỉ có ý kiến ngắn thế này, thời gian qua có chuyến bay có ca nhiễm. Nhưng quan điểm của tôi, đây không phải là lây nhiễm trên máy bay, bởi lúc đó chúng ta chưa hình dung hết việc lây nhiễm của Covid-19, vì nó quá mới. Lúc đó, rất nhiều khách về từ các nước khác nhau có thể đã lây nhiễm từ nhiều nước.

Thứ hai, việc phòng chống Covid-19 chưa bao giờ chặt chẽ như bây giờ. Lây nhiễm có thể tại sân bay, qua tiếp xúc, cách ly.

Thứ ba, chúng ta chấp nhận không có “zero Covid”, thì không chỉ máy bay có thể có Covid-19, mà ô tô, tàu hỏa cũng có, và cộng đồng cũng có thể lây.

Vấn đề đặt ra là chúng ta cần chú trọng khai báo y tế, nếu phát hiện ca nhiễm thì truy vết, xét nghiệm. Xét nghiệm bây giờ rất thoải mái, ai cũng có thể làm được, nếu âm tính chỉ cần theo dõi tại nhà.

Tôi cho rằng, chúng ta phải chấp nhận kiểm soát, nếu có lây trên máy bay, chúng ta có hàng rào kiểm soát được để những người đi trên chuyến bay an toàn. Kể cả nhiễm Covid-19, những người tiêm vaccine rồi cũng không bị nặng, không sợ.

Xin hỏi ông Võ Huy Cường, ông có ý kiến gì thêm về ban khoăn trên của độc giả?

Ông Võ Huy Cường: Tôi cho rằng, an toàn di chuyển bằng đường hàng không không chỉ là an toàn dịch bệnh, mà là an toàn thực sự cho đi lại.

An toàn dịch bệnh mọi người đều nói rồi, tôi chỉ nói thêm, trong vận chuyển hàng không, chúng tôi yêu cầu tổ bay trong quá trình bay phải quan sát hành khách để phát hiện sớm các hành khách nghi có khả năng nhiễm Covid-19 bằng các dấu hiệu Bộ Y tế công bố.

Điều đó cho thấy, tổ bay phải có trách nhiệm với hành khách, với cộng đồng nơi sân bay hành khách đó sẽ xuống. Phát hiện sớm để cảnh báo, có biện pháp sàng lọc ngay khi tàu bay hạ cánh, rồi khử khuẩn, phòng ngừa. Việc này sẽ đóng góp, tạo niềm tin cho cộng đồng, cho việc đi lại của hành khách.

Tôi đánh giá rất cao sự quan tâm của TP.HCM với lực lượng hàng không. TP.HCM sớm hỗ trợ tiêm vaccine cả 2 mũi cho cán bộ, công nhân viên Tân Sơn Nhất.

Bộ Y tế cũng tạo điều kiện cho toàn bộ nhân viên Tổng công ty Quản lý bay VN tiêm đủ vaccine 2 mũi. Đây là lực lượng chủ công, chúng tôi cần bảo toàn để đảm bảo nhiệm vụ hàng không. Đây cũng là việc để sẵn sàng lực lượng dự bị quan trọng cho hàng không trong bất kỳ tình huống nào.

Liên quan vấn đề an toàn khai thác tàu bay, chúng ta hiện đang duy trì đội tàu bay khai thác thời gian ngắn, mỗi tháng bay 1 lần, để đảm bảo các tàu bay này sẵn sàng đủ điều kiện bay an toàn, hỗ trợ địa phương vận chuyển thiết bị y tế.

Chúng tôi khẳng định, toàn ngành hàng không đang căng mình trong bão dịch Covid-19. Dù khó khăn về tài chính nhưng tuyệt đối không có chuyện buông lỏng việc bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn về khai thác và đảm bảo an ninh hàng không.

Bà Nguyễn Nga: Hiện nay, hành khách gần như đang phải tự tìm hiểu các quy định liên quan đến phòng chống dịch, đi lại. Chẳng hạn một người từ Hải Phòng muốn vào TP.HCM, họ không biết phải chuẩn bị những thứ giấy tờ gì, nếu đi tới các tỉnh khác thì như thế nào.

Riêng với quy định hành khách đi máy bay, hôm 3/10 Bộ Y tế đã có quy định mà nhiều người cho rằng khá cởi mở. Nhưng thật sự nếu xem xét kỹ lại quy định thì mới thấy rằng, nếu chúng ta mở cửa cho người dân tiêm đủ vaccine mà vẫn bắt họ phải cách ly tại nhà 7 ngày thì liệu có ai đi không? Có lẽ, hành khách là doanh nhân, chuyên gia sẽ rất khó chấp nhận điều kiện này?

PGS. TS. Trần Đắc Phu: Tôi xin giải thích lại, quy định của Bộ Y tế là tự theo dõi sức khỏe tại nhà 7 ngày chứ không phải là cách ly. Hai khái niệm đó khác nhau.

Bà Nguyễn Nga: Theo kế hoạch của ngành hàng không, giai đoạn 1 thực hiện trong 10 ngày. Tuy nhiên sau ngày 15/10, nhiều địa phương tiêm vaccine mũi 2 trên 30% dân số, lúc đó liệu có cần đánh giá, điều chỉnh lại thời gian thực hiện giai đoạn 2, 3 cho phù hợp với tình hình thực tế không, thưa ông Võ Huy Cường?

Ông Võ Huy Cường: Chúng tôi cho rằng, việc mở cửa hàng không trở lại phải từ từ, sau 10 ngày mở cửa chúng ta sẽ rà soát, đánh giá lại để bổ sung, điều chỉnh.

Giai đoạn đầu, chúng tôi đã tham khảo ý kiến Bộ Y tế và có nhiều giải pháp, trong đó có cả cách ly y tế tại sân bay.

10 ngày sau tính toán có thể nới lỏng giãn cách, thêm đối tượng được tham gia bay.

Tôi cũng lưu ý, trong tổng số 385 chuyến bay/ngày mở cửa giai đoạn 1 áp dụng là nếu các tỉnh đồng loạt mở cửa, chứ không phải tất cả đổ về Hà Nội như một số ý kiến đang hiểu nhầm.

Chúng tôi cũng căn cứ vào thực tiễn và kinh nghiệm của các nước, ví dụ 2 mũi vaccine đi Anh quá cảnh qua Singapore, vùng xanh cách ly tại nhà 7 ngày; qua Doha, vùng đỏ cách ly tập trung 14 ngày, dù đã tiêm đủ 2 mũi vaccine để lưu ý hành khách.

Tôi cho rằng, giai đoạn đầu chúng ta không cần bàn cãi nhiều về điều kiện y tế của hành khách, bởi nhiều người rất cần về nhà để tái hòa nhập cuộc sống bình thường. Các quy định hiện nay, Bộ Y tế và Bộ GTVT đã tham khảo rất nhiều kinh nghiệm của các nước.

Có những người mắc kẹt nhiều ngày ở vùng dịch, họ chấp nhận về cách ly, và họ biết rõ 14 ngày sau thì có thể ra. Còn khi họ ở lại, họ không biết cuộc sống của mình bao nhiêu ngày mới có thể trở lại bình thường.

Tôi cho rằng, với điều kiện như hiện nay, chúng ta hoàn toàn có thể mở lại các chuyến bay với lộ trình như Bộ GTVT đề xuất, giai đoạn 1 bay với tần suất rất thấp. Bay sớm ngày nào tốt ngày đó.

Bà Nguyễn Nga: Xin được biết ý kiến của ông Võ Huy Cường về vấn đề này, ông có ý kiến gì khác không?

Ông Võ Huy Cường: Sau khi các tỉnh dỡ bỏ Chỉ thị 16 chuyển sang áp dụng Chỉ thị 15 và 15+, người dân được di chuyển thuận lợi hơn. Nếu việc đi lại đóng cửa, buộc họ phải tự lo.

Cấm xe máy thì người ta đi bộ, đấy là thực tế. Xe máy đi được thì người ta đi xe máy. Rất nhiều người dân đi tới 2.000 cây số để ra Bắc. Nếu chúng ta có đường sắt vận chuyển có tổ chức, có luồng xanh như ông Trần Đắc Phu nói, để đưa người dân và phương tiện của họ sẽ tốt hơn.

Những người này không mang mầm bệnh, nhưng có thể lây nhiễm ngay trên đường đi, tại các chốt tụ tập đông người khai báo, xét nghiệm. Cùng đó là nguy cơ tai nạn trên đường, ốm đau, mưa gió.

Không mở cửa giao thông, mọi người sẽ tự đi. Quốc lộ bị chặn, họ sẽ đi vòng, đi lối tắt, qua đồng, qua ruộng.

Cho nên, việc mở cửa lại là cấp thiết. Doanh nghiệp cũng đang rất mong chờ. Người kẹt lại ở các địa phương cũng vậy. Do đó, cần sớm mở lại các đường bay nội địa, trong đó cần tính đến biện pháp sàng lọc để có thể kịp thời phát hiện hoặc ngăn ngừa nguy cơ dịch bệnh.

Tôi cho rằng, với những người đã tiêm 2 mũi rồi, hoặc những người khỏi bệnh không quá 6 tháng mà vẫn còn lo ngại thì là quá mức. Toàn bộ quy trình vận chuyển của hàng không từ khi bước vào nhà ga đến khi ra khỏi nhà ga đã rất cụ thể, xuất phát từ kinh nghiệm thực tiễn.

Thời gian qua, Vietnam Airlines, Vietjet tổ chức bay vào vùng dịch đưa công dân về mà không ai bị lây nhiễm. Đây chính là sự khẳng định an toàn trong vận tải hàng không.

Ngoài hướng dẫn quy định của Bộ GTVT, Bộ Y tế, các hãng cũng chủ động có biện pháp để chống dịch tốt hơn. Như Vietnam Airlines có khăn tẩm cồn để khách sát khuẩn tay, thảm khử trùng giầy dép trước khi lên tàu bay.

Để khởi động lại các đường bay nội địa cần có sự ủng hộ, quyết đoán của lãnh đạo các địa phương. Các địa phương không phải là một đất nước, một quốc gia có thể tự cung tự cấp toàn bộ, thoát ly với liên kết vùng của các tỉnh lân cận, của quốc gia lân cận.

Việc kết nối lại giao thông vận tải nói chung và hàng không nói riêng cần làm ngay. Bước đầu có thể làm ở quy mô nhỏ để thí điểm rồi mở rộng ra. Quá trình đó, ở đâu khó khăn cần xem xét để điều chỉnh. Ở đâu có biện pháp tăng cường hạn chế dịch bệnh thì phải làm.

Đóng cửa rất dễ, nhưng việc này sẽ gây nhiều khó khăn cho cả địa phương, sân bay và kinh tế chung của đất nước.

Một điều nữa tôi muốn nói, về việc cảng hàng không, sân bay có thể bố trí làm trung chuyển? Tôi cho rằng chúng ta không thể duy ý chí như thế được. Nếu họ không ra Hà Nội được sẽ tìm đường khác.

Thậm chí, có thể trung chuyển qua Đà Nẵng, Thanh Hoá. Con người là sáng tạo, họ sẽ sáng tạo ra mọi hình thức để di chuyển. Chưa mở hàng không hôm nay, các phương thức vận tải khác phải gánh chịu.

Bà Nguyễn Nga: Xin được hỏi đại diện các hãng hàng không, đại diện các hãng có ý kiến gì về quan điểm vừa được ông Võ Huy Cường đưa ra?

Phó tổng giám đốc Bamboo Airways Nguyễn Mạnh Quân: Công tác tiêm chủng vaccine của chúng ta đạt được nhiều kết quả tích cực. Đây là nỗ lực rất lớn của Chính phủ, toàn dân và chúng ta không nên lãng phí điều này.

Với ngành hàng không, hiện nay từ nhà ga đến các hãng bay đều rất sẵn sàng và tự tin có thể mở cửa an toàn.

Vấn đề còn lại là làm sao để đảm bảo an toàn cho hành khách trong quá trình tham gia chuyến bay.

Theo tôi, để giải quyết vấn đề này, có thể xây dựng bộ tiêu chí thống nhất, cụ thể, những hành khách nào có thể được đi máy bay, theo từng giai đoạn.

Hiện trên thế giới, mức quy định cao nhất để cho phép hành khách đi lại đó là: tiêm đủ vaccine 2 mũi, có xét nghiệm trong 72 tiếng trước khi xuất phát và cách ly khi tới nơi.

Hiện Việt Nam đã có hơn 13 triệu người tiêm đủ 2 mũi. Do vậy ở giai đoạn 1, với các đường bay nội địa, chúng ta có thể đưa quy định, cho phép người đã tiêm đủ 2 mũi, xét nghiệm âm tính được tham gia dịch vụ vận tải hàng không.

Cùng lúc, chúng ta có thể kiểm soát chặt việc đi lại từ điểm xuất phát thì những hành khách đủ tiêu chuẩn có thể đi lại dễ dàng.

Về lo ngại của GS Trần Đắc Phu với nguy cơ hành khách gặp trục trặc trên đường đi, tôi có thể khẳng định, vận tải hàng không rất khác với các hình thức vận tải khác. Đường bay dài nhất cũng chỉ mất 2,5 giờ hành trình nên sẽ không dẫn tới nguy cơ trên đường kéo dài nhiều ngày.

Khi chúng ta làm chặt đầu vào, thì điểm đến không cần phức tạp nữa để giảm bớt lãng phí, kích thích nhu cầu đi lại. Sau khi có bộ tiêu chí thống nhất dành cho hành khách, tuỳ theo mức độ chống dịch ở từng đia phương để điều chỉnh quy định cho các sân bay.

Nếu sân bay ở vùng an toàn, hành khách chỉ cần tiêm 1 mũi và có xét nghiệm. Nếu ở khu vực “nóng” thì cần đủ 2 mũi. Hoặc chúng ta nới lỏng theo từng giai đoạn, theo lộ trình, tình hình chống dịch để điều chỉnh.

Giám đốc thương mại Vietjet Nguyễn Bác Toán: Chúng tôi rất mong muốn mở đường bay, sân bay để đáp ứng nhu cầu di chuyển của người dân, khôi phục hoạt động kinh tế.

Trong thời gian dịch bệnh phức tạp, chúng tôi vẫn tham gia đưa công dân ở nước ngoài trở về nên đã có nhiều kinh nghiệm trong phòng chống dịch.

Tính đến thời điểm này, tất cả nhân viên của Vietjet đều hoàn thành tiêm chủng.

Chúng tôi tin, ngành hàng không nói chung và Vietjet nói riêng hoàn toàn có thể tạo thành “hàng lang xanh”, “chuyến bay xanh” cho hành khách, kiểm soát dịch một cách tốt nhất.

Vì vậy, để hàng không trở lại bình thường mới, tôi cho rằng, đầu tiên, Chính phủ cần làm việc với lãnh đạo các địa phương, không nên để tuỳ nghi theo địa phương sẽ rất khó khăn.

Thứ hai, chúng ta nên tập trung làm rõ và thống nhất quy định xét nghiệm, tiêu chí an toàn hàng không. Như ở Mỹ hay Châu u, khi tỉ lệ tiêm chủng ở các địa phương chưa đồng đều, họ chỉ cần có kết quả xét nghiệm PCR trong vòng 72 giờ.

Khi tiêm chủng chưa đầy đủ cho tất cả các địa phương, tiêu chí xét nghiệm là giải pháp rất tốt.

Một điểm nữa, chúng tôi cũng đề nghị không áp dụng giá sàn. Vì người dân đã quá vất vả rồi, chúng ta nên để người dân đi lại dễ dàng, không còn phải đi lại bằng xe máy khổ sở như những hình ảnh trong những ngày vừa qua, để từ đó khôi phục kinh tế và cho phép cuộc sống thực sự trở lại bình thường mới.

Bà Nguyễn Nga: Xin hỏi PGS.TS Trần Đắc Phu có ý kiến gì thêm, ông có đồng tình với ý kiến vừa rồi của ông Trịnh Hồng Quang?

PGS.TS Trần Đắc Phu: Bộ Y tế đã phân ra vùng nguy cơ cao và vùng ít nguy cơ. Những vùng ít nguy cơ đi lại với nhau là bình thường, những vùng có nguy cơ cao mà đã tiêm được vắc xin rồi thì đi lại trong vùng cũng có thể bình thường. Vì nếu họ mắc rồi thì cũng chỉ giống cúm mùa.

Nhưng việc đi từ vùng có nguy cơ cao xuống vùng nguy cơ thấp mà không được tiêm chủng thì cần phải cách ly. Bởi có rất nhiều trường hợp nhiễm rồi nhưng xét nghiệm chưa ra.

Khi có dịch thì làm sao phong toả hẹp nhất có thể, đó có thể là những điểm có tỷ lệ tiêm chủng thấp, chưa thể giải phóng được như các vùng có tỷ lệ tiêm chủng cao.

Tôi hoàn toàn đồng ý với chị Nguyễn Nga, là chúng ta có thể giải quyết ở các sân bay có tính chất mạch máu, người ta từ TP.HCM về Hà Nội xong đi Nam Định thì có thể đi thẳng Nam Định không tạt qua Hà Nội nữa. Còn nếu về Hà Nội phải thực hiện đúng theo văn bản của Bộ Y tế.

Bộ Y tế vừa qua đã có văn bản khá hợp lý và thoáng. Nếu từ bất kỳ đâu về Hà Nội thì phải thực hiện theo văn bản của Bộ Y tế nếu vùng nguy cơ cao. Còn nếu về thẳng Thanh Hoá hay các tỉnh khác thì Thanh Hoá và tỉnh khác đó phải giải quyết. Nếu về vùng thấp thì giải quyết theo nguy cơ thấp. Chúng ta không nên nghĩ rằng, từ vùng có nguy cơ này đến vùng có nguy cơ cao không quan trọng bằng số người ở vùng nguy cơ cao về.

Tôi lấy ví dụ ở Phú Quốc có thể đảm bảo du lịch được nếu toàn dân Phú Quốc được tiêm chủng. Người dân Phú Quốc có thể bị lây bệnh khi mở cửa du lịch nhưng không bị nặng.

Nếu cách đây khoảng 3 tháng, Phú Quốc hỏi tôi có nên mở cửa hay không, tôi cũng không dám chắc bởi lúc đó, tỷ lệ tiêm vắc xin của Việt Nam thấp, nếu đón khách chủ yếu đón khách nước ngoài.

Đến bây giờ, tỷ lệ tiêm ở Hà Nội, TP.HCM cao đi đến bình thường, nhưng với những vùng tiêm chủng thấp như: Bắc Kạn, Cao Bằng đi đến không cẩn thận sẽ lây lan dịch, lại thành câu chuyện khác.

Chúng ta nên tạo ra hành lang, tất nhiên phải có quy định khi người dân về sẽ toả đi các nơi. Nếu như trung chuyển qua máy bay thì không sao, nhưng đi ô tô thì phải tạo ra được luồng xanh cho hàng hoá và cho hành khách.

Bà Nguyễn Nga: Có những địa phương thời điểm này vẫn "nói không" với việc mở cửa trở lại các chuyến bay nội địa, đại diện các hãng hàng không có quan điểm như thế nào? Xin mời ông Trịnh Hồng Quang, Phó tổng giám đốc Vietnam Airlines.

Ông Trịnh Hồng Quang: Trong bối cảnh chúng ta phải ưu tiên phòng chống dịch, đảm bảo an toàn cho người dân cũng như phục hồi và phát triển kinh tế, quan điểm của chúng tôi là hàng không đã đến lúc cần hoạt động trở lại.

Hoạt động trở lại như thế nào phải có sự nhất trí của tất cả địa phương, không phải chỉ có sân bay và các hãng hàng không. Chúng ta mở cửa thì phải hoàn toàn, đồng đều, khách không thể bay xuống Nội Bài chỉ để đi về các địa phương khác được cho phép.

Bởi làm như vậy chúng ta quản lý như thế nào? Khách hàng có chấp nhận chuyện đó không? Chúng ta mở như vậy sẽ phát sinh rào cản đi từ Hà Nội về các tỉnh thì giấy phép như thế nào, ai là người kiểm soát cái đó?

Quan điểm của tôi là vấn đề này phải rất rõ ràng, mở cửa cho tất cả khách hàng muốn đi, không phải chỉ cho họ đi đến những địa phương cho phép. Đây là câu hỏi và trả lời chỉ có đúng hoặc sai, chứ không phải tỉnh này nói thế này, Bộ GTVT nói như thế kia. Ở đây, Chính phủ cần giải quyết vấn đề này.

Liên quan đến câu chuyện mở đường bay, hiện ACV đã họp với các hãng hàng không, đưa ra 4 tiêu chí: Hành khách xanh, quy trình phục vụ xanh, nhà ga - cơ sở hạ tầng xanh, máy bay - phương tiện vận chuyển xanh.

Chúng tôi muốn thông báo với hành khách và các cơ quan liên quan rằng, ngành hàng không đã có sự chuẩn bị rất chu đáo cho việc mở cửa này. Chính phủ và người dân hãy tin tưởng ngành hàng không với những tiêu chí tôi vừa nói, sẽ đảm bảo việc mở đường bay an toàn, thuận lợi nhất cho người dân.

Quan điểm của chúng tôi là sẽ thực hiện nghiêm quan điểm chỉ đạo của Bộ GTVT, Cục Hàng không là mở từ từ, từng bước, có lộ trình, có kiểm soát.

Bà Nguyễn Nga: Tôi đồng ý với ý kiến của ông Nguyễn Quốc Kỳ, tuy nhiên, có một phần nhỏ có thể do cách hiểu chưa chính xác lắm.
Cụ thể là việc cho rằng các tỉnh phía Nam vừa thực hiện Chỉ thị 16 chuyển sang Chỉ thị 15 là khu vực an toàn. Câu chuyện này tôi đồng ý với ý kiến của GS Trần Đắc Phu hơn. An toàn là an toàn trong khu vực đó, trong nội vùng đó thôi.
Rõ ràng họ là những người ở các địa phương đã được phủ vaccine, có tỷ lệ miễn nhiễm sau khi mắc cao nên cần nới lỏng trong nội vùng. Nhưng người từ khu vực TP.HCM và các tỉnh lân cận mà đi sang các khu vực khác chưa được tiêm nhiều thì vẫn có nguy cơ lây virus ra cộng đồng.
Như PGS Trần Đắc Phu vừa nói, quan trọng là dùng rào cản khác để kiểm soát ở khu vực đặc biệt như thế, không nên đóng cửa toàn bộ, không nên nói không với việc mở lại đường bay.

Sân bay không chỉ thuộc riêng một địa phương nào. Như sân bay Nội Bài là một đầu mối giao thông có thể mang lại động lực cho rất nhiều địa phương xung quanh. Vậy có nên xem xét để khách có thể qua đây mà không cần phải vào thành phố hay không? Nếu Hà Nội cảm thấy lo lắng mà lo lắng đó có căn cứ, họ đóng cửa, liệu chúng ta có nên tiếp cận ở góc độ khác là phải tổ chức giao thông như thế nào đó, để chuyến bay đến Hà Nội rồi thì ai vào thành phố thì vào, ai sang tỉnh khác thì đi? Câu hỏi này xin gửi tới ông Nguyễn Quốc Phương, Phó tổng giám đốc ACV.

Ông Nguyễn Quốc Phương: Với ACV, chúng tôi đã chuẩn bị phòng dịch từ rất sớm. Theo chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GTVT và Cục Hàng không VN, chúng tôi đã tạo ra quy trình xuyên suốt từ 22 cảng hàng không.

Trong năm 2020, Tổ chức Hội đồng sân bay quốc tế - Airports Council International (ACI) trao Chứng nhận sân bay đảm bảo quy trình an toàn chống dịch trong hoạt động khai thác (Airport Health Accreditation - AHA) cho các sân bay của ACV. Hiện chúng tôi cũng đang tiếp tục triển khai công tác an toàn phòng dịch cho hành khách cũng như cán bộ công nhân viên.

Chúng tôi hoàn toàn đồng ý với ý kiến của Cục Hàng không VN và GS Trần Đắc Phu. Có một thống kê qua tài liệu tham khảo của IATA và Hiệp hội sân bay thế giới, tỷ lệ lây nhiễm qua đường hàng không là rất thấp. Tỷ lệ hành khách đi đáp ứng yêu cầu về tiêu chuẩn y tế là rất nghiêm ngặt.

Như vậy, trong khuôn khổ chúng ta bàn hôm nay về điều kiện mở lại các chuyến bay an toàn, với 21 cảng hàng không sân bay thuộc ACV quản lý, an toàn là tuyệt đối.

Về việc có cần thiết xem xét một phương án mở lại sân bay, tổ chức vận tải để khách có thể qua đây mà không cần phải vào thành phố hay không, quan điểm của chúng tôi là sân bay hoạt động trên các địa bàn của các địa phương thuộc sự quản lý điều tiết của nhà nước, phục vụ nhu cầu đi lại của khách, nhu cầu giao thương, kinh tế của cả nước.

Các phương án mở lại sân bay chúng tôi hoàn toàn tán thành. Phương án để khách đến sân bay và di chuyển tiếp là một phương án khả thi, theo chúng tôi là an toàn hơn việc để bà con đi bằng đường bộ và các phương tiện tự túc.

Bà Nguyễn Nga: Thưa ông Nguyễn Quốc Kỳ, quan điểm của ông như thế nào khi nghe ý kiến của các khách mời tham gia tọa đàm? Theo ông, có cần xây dựng bộ tiêu chí thống nhất áp dụng trên toàn quốc, thay vì trao quyền cho các địa phương như hiện nay? Mỗi phương án như thế có lợi hay hại gì?

Ông Nguyễn Quốc Kỳ: Đến thời điểm này, ông Võ Huy Cường vừa thông tin đã có 19/21 tỉnh thành trả lời về việc mở cửa hàng không. Tôi cho là đây là tín hiệu rất tích cực cho việc mở cửa đi lại. Chúng ta muốn mở cửa phát triển kinh tế sau dịch, trước hết phải mở cửa giao thông, trong đó có hàng không.

Nếu không mở cửa giao thông sẽ gây tắc nghẽn rất lớn, gây trở ngại cho việc giao thương kinh tế và giao lưu các vùng miền.

Thống kê trong ngày hôm qua về các ca mắc bệnh, ở phía Bắc chỉ có Hà Nam là nhiều thôi, còn lại đa số là ở các tỉnh phía Nam và miền Trung.

Tôi cho rằng, việc chưa mở cửa ở một số địa phương, trong đó có Hà Nội là do còn tâm lý e ngại, lo lắng khi có sự luân chuyển giữa các dòng người.

TP.HCM là một trong những vùng dịch cao nhất trong thời gian vừa qua, nhưng đến giờ này rất an toàn, với gần như 100% người dân đã tiêm mũi một và gần 70% đã tiêm mũi hai. Như vậy, không có lý gì là không an toàn cả, vì chỉ cần đạt 75% đã là miễn dịch cộng đồng rồi.

Trừ những người dưới 16 tuổi chưa tiêm, còn đa phần người ở TP.HCM đã tiêm rồi. Tôi cho rằng, TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai tỷ lệ tiêm chủng rất cao so với một số tỉnh thành khác. Những khu vực này được Nhà nước quan tâm, đã đầu tư nhiều cho công tác tiêm chủng. Chúng ta đừng để việc đầu tư đó trở nên lãng phí và làm mất lợi thế của vùng trọng điểm kinh tế Đông Nam Bộ.

Chúng ta cũng phải thừa nhận, việc luân chuyển dòng người sẽ dẫn đến những nguy cơ lây lan dịch bệnh nhất định. Bộ Y tế cần ban hành thận trọng, kỹ lưỡng bộ tiêu chí mà chúng tôi gọi là “On Hot” với bốn cấp độ mà Bộ Y tế đã ban hành đưa ra vấn đề này.

Đây chính là “luật sống” của chúng ta sau dịch. Bình thường mới là toàn bộ xã hội vận hành trong bối cảnh mới là có dịch. Vì vậy, những quy định của Bộ Y tế với chức năng, nhiệm vụ của mình sẽ trở thành bộ luật cho những người dân sống, đi lại và kinh doanh trong bối cảnh sống chung với dịch.

Chúng tôi cho rằng, bộ “On Hot” này rất cần thiết với từng kịch bản ở từng khu vực để mở ra, đóng vào sao cho phù hợp.

Tuy nhiên, chúng tôi cũng phải nói rất chân tình rằng, một số hướng dẫn ban hành trong thời gian vừa qua của Bộ Y tế chưa đáp ứng được nhu cầu cuộc sống; chưa giải toả được các nỗi lo của các địa phương. Do vậy, các địa phương vẫn phải “cẩn tắc vô áy náy” là "đóng cửa đã".

Điều này dẫn đến đòi hỏi một cấp cao hơn. Có lẽ để điều hành, giải toả tất cả, Chính phủ phải vào cuộc. Chúng tôi cũng đánh giá rất cao Bộ GTVT, Cục Hàng không VN khi chủ động từ rất sớm lên kế hoạch hỏi ý kiến các đơn vị, địa phương để mở cửa hàng không.

Nhưng chúng tôi cho rằng, khi Chính phủ đã nhìn thấy được vấn đề trong luân chuyển dòng máu trong khắp cơ thể thông qua giao thông, Chính phủ phải đứng ra vận hành trở lại. Chính phủ là cơ quan cấp trên của các Bộ, cấp trên của các tỉnh và là cơ quan điều hành toàn bộ hoạt động của đất nước.

Chính phủ sẽ ra quyết định và trên cơ sở quyết định đó, các tỉnh sẽ chấp hành. Nếu chúng ta không làm như vậy, các tỉnh sẽ có quy định của riêng mình. Khi đó, các quy định riêng của các địa phương sẽ rất dày và có thể đóng được “Covid-19 toàn tập của các tỉnh”. Khi đó, không ai nhớ nổi trong đó các tỉnh đã ban hành bao nhiêu văn bản để chống Covid-19 nữa. Điều này vô hình biến mỗi địa phương là một lãnh thổ và làm khó cho việc mở cửa kinh tế.

Chúng tôi làm về du lịch và cũng có một chút về hàng không. Do vậy, tôi cho rằng, nếu chúng ta không mở cửa mà vẫn tiếp tục đóng thì tiêm chủng để làm gì?

Chúng ta sẽ lãng phí nguồn lực, cả thời gian và tiền bạc khi toàn bộ nguồn lực đã đầu tư vào việc đưa hoạt động của xã hội trở lại bình thường mới thông qua việc chống dịch thành công và an toàn nhưng không mở cửa để phát triển kinh tế trở lại.

Bà Nguyễn Nga: Xin được hỏi PGS.TS Trần Đắc Phu, theo ông thời điểm này mở lại các chuyến bay đã phù hợp hay chưa? Với những lo ngại của các địa phương như trên, chúng ta có giải pháp gì để xử lý?

PGS TS Trần Đắc Phu: Tôi cho rằng, GTVT như mạch máu, tắc nghẽn hay đứt chỗ này, chỗ khác cơ thể sẽ tổn thương. Càng những chỗ quan trọng, như các vùng kinh tế trọng điểm, khu vực giao thông đầu mối chính, thì tổn thương càng lớn.

Thủ tướng đã đưa quan điểm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh. Tôi cho rằng, kiểm soát có hiệu quả dịch bệnh là vấn đề rất khó khăn. Đặc biệt với ngành hàng không thì càng khó hơn bởi tỷ lệ tiêm vaccine của Việt Nam còn thấp, không đồng đều.

Những người tiêm đủ vaccine vẫn có khả năng nhiễm bệnh. Không ít người vừa rồi từ TP.HCM về các tỉnh miền Tây dù đã tiêm vaccine vẫn nhiễm bệnh.

Khi những người đã tiêm đủ vaccine nhiễm bệnh nếu đến các vùng có tỷ lệ tiêm chủng thấp, nguy cơ lây nhiễm cho người ở đó rất cao, có thể làm bùng phát dịch; Nhất là có thể lây cho những người già, người có bệnh nền chưa tiêm vaccine, khiến những người đó nhiễm nặng, tử vong.

Nếu những người đã tiêm chủng rồi nhiễm bệnh, đến những vùng đã có tỷ lệ tiêm chủng cao, như Phú Quốc sắp tiêm đủ 2 mũi vaccine, thì những người làm nhiễm bệnh đến những người ở Phú Quốc không quá nghiêm trọng. Bởi người dân ở đó đã tiêm đủ 2 mũi rồi, có nhiễm bệnh cũng chỉ như cúm mùa thôi.

Gánh nặng khi mở cửa đường bay nội địa sẽ dồn về các địa phương có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Họ sợ bùng phát dịch, không có khu cách ly, sợ vỡ trận y tế.

Như vậy, để kiểm soát dịch có hiệu quả, phải tính đến nguy cơ và tỷ lệ tiêm vaccine. Chúng ta cần xác định vùng nào có nguy cơ. Những người đi từ vùng xanh không có ca bệnh thì thoải mái. Còn những vùng có nguy cơ lây nhiễm cộng đồng cao như: TP.HCM, Bình Dương, Long An, kể cả đã tiêm vaccine nhưng nguy cơ mang mầm bệnh vẫn cao.

Vì vậy, kiểm soát dịch nên tập trung vào việc cách ly, tiêm chủng, nguy cơ vùng, chứ không phải kiểm soát hành chính. Chúng ta cần có quy định để làm sao vừa khởi động lại hàng không mà vẫn kiểm soát được dịch bệnh.

Nếu đi từ vùng nguy cơ cao, thì phải có quy định về xét nghiệm, cách ly; những tỉnh có nguy cơ không cao thì đơn giản hơn. Tôi cũng lưu ý thêm, hiện trong 1 tỉnh, chỉ chỗ nào phong tỏa mới phong tỏa về đi lại, còn lại những vùng khác trong tỉnh đó vẫn bình thường.

Hiện chúng ta mở cửa vẫn phải kiểm soát dịch bệnh vì tỷ lệ tiêm chủng vaccine của chúng ta không đồng đều, chưa cao; Quy định kiểm soát cũng không thể đồng đều các vùng. Khi nào tỷ lệ toàn quốc tiêm chủng cao, lúc đó chúng ta có thể bỏ các hàng rào kỹ thuật phòng chống dịch.

Nhiều độc giả đặt câu hỏi: "Tôi đi từ “vùng xanh” đến “vùng xanh” sao lại nhiều rào cản vậy?"

Đúng là như vậy. Thực tế hiện nay vẫn còn nhiều địa phương tạo hàng rào quá chặt, không có sự linh hoạt. Nếu cứ mở chỗ này, nghẽn chỗ kia thì không ổn.

Chẳng hạn, nếu đi từ TP.HCM ra tỉnh khác, chúng ta yêu cầu xét nghiệm trong 3 ngày, nhưng trên đường đi, người dân gặp vấn đề, trục trặc, có thể mất 7 ngày mới đến thì lại không thể đáp ứng quy định.

Do đó, trong vấn đề liên quan tới nhiều địa phương như vậy, chúng ta cần có quy định hợp lý, linh hoạt và thống nhất.

Bà Nguyễn Nga: Chúng tôi muốn lắng nghe ý kiến từ đại diện TP Phú Quốc về sự chuẩn bị của Phú Quốc, xin được hỏi ông Trần Văn Thọ, ông có ý kiến thế nào về việc tái khởi động các đường bay nội địa của Cục Hàng không VN?

Ông Trần Văn Thọ, Trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin TP Phú Quốc: Phú Quốc rất may mắn được Bộ Chính trị thống nhất thực hiện thí điểm đón khách quốc tế sử dụng hộ chiếu vaccine trong thời gian tới. Chúng tôi cũng được quan tâm hỗ trợ tạo điều kiện tốt nhất để thực hiện việc này.

Hiện Phú Quốc đã tiêm vaccine cho 90% dân số độ tuổi trên 18 tuổi. Chúng tôi cũng đã xây dựng phương án tổng thể để đón khách.

Chúng tôi thống nhất cao với việc mở lại các chuyến bay đến Phú Quốc để tạo điều kiện cho người dân đi lại. Để đảm bảo an toàn khi đón khách đến Phú Quốc, chúng tôi chỉ đề nghị Cục Hàng không VN xem xét kỹ tần suất các chuyến bay, cũng như có phương án lựa chọn địa phương cơ bản kiểm soát được dịch bệnh để thực hiện bay trước.

Xin hỏi ông, Phú Quốc hiện đã tiêm cho 90% dân số là mũi 1 hay mũi 2?
Hiện nay 90% dân số Phú Quốc tiêm mới là mũi 1. Tuy nhiên, tỷ lệ dân số tiêm đủ 2 mũi vaccine ở Phú Quốc đã đạt trên 35%. Con số này sẽ đạt trên 90% trong hơn 2 tuần nữa.

Vậy quan điểm của ông như thế nào về quy định người đi máy bay phải có kết quả xét nghiệm âm tính?

Chúng tôi cho rằng, phải thực hiện nghiêm tiêu chí chung cũng như khuyến cáo của ngành y tế để đảm bảo công tác phòng chống dịch. Thực tế, một số trường hợp tiêm 2 mũi vẫn nhiễm virus, do đó, theo quan điểm của tôi là cần kỹ lưỡng trong kiểm soát khi thực hiện các chuyến bay.

Bà Nguyễn Nga: Cũng câu hỏi trên, xin mời ông Nguyễn Phương Đông, Giám đốc Sở GTVT Phú Yên?

Ông Nguyễn Phương Đông: Sở GTVT Phú Yên đã tham mưu lãnh đạo UBND tỉnh có văn bản gửi Cục hàng không về việc thống nhất mở lại đường bay.

Phú Yên có 2 tuyến bay chính đến Hà Nội và TP.HCM. Dù đã tham mưu UBND tỉnh mở lại đường bay theo yêu cầu của Cục Hàng không VN, nhưng thực sự, chúng tôi vẫn còn những vấn đề lo ngại và thận trọng trong việc tiếp đón người.

Chẳng hạn, nếu mở đường bay Tuy Hòa - Hà Nội, việc phòng chống dịch sẽ đỡ hơn rất nhiều so với đường bay Tuy Hoà - TP.HCM. Bởi liên quan đến việc phòng chống dịch, theo chỉ đạo của Bộ Y tế, tất cả những người đi từ vùng dịch từ các tỉnh, thành phía Nam về đều phải cách ly từ 7-14 ngày.

Điều này ảnh hưởng rất lớn đến việc bố trí các khu cách ly tập trung và thực hiện các công việc khác của người di chuyển từ TP.HCM đi công tác ở Phú Yên hoặc vào TP.HCM.

Những người này đều phải cách ly 7-14 ngày nên rất khó duy trì lâu nếu tình trạng dịch tiếp diễn ở các tỉnh phía Nam như hiện tại.

Có nghĩa là Phú Yên có 2 đường bay chính đến các khu vực dịch có nguy cơ, nếu như đảm bảo được việc chuẩn bị các khu cách ly tập trung, có nên tái khởi động các đường bay này không?

Vừa qua, tỉnh Phú Yên phối hợp với Cảng hàng không Tuy Hoà và các lực lượng y tế, quân đội thực hiện các khu cách ly tập trung để sẵn sàng mở lại các đường bay nội địa. Trước đây, Phú Yên đã tổ chức đón hơn 16.000 người dân ở các tỉnh phía Nam về cách ly tập trung và làm các thủ tục y tế, đảm bảo cho bà con hoà nhập cộng đồng.

Nhưng đến thời điểm hiện tại, các trường học ở Phú Yên đang xây dựng kế hoạch cuối tháng 10 sẽ mở lại, nên việc chuẩn bị cơ sở cách ly tập trung sẽ rất khó khăn. Nếu lượng người di chuyển về quá lớn sẽ tạo áp lực cho địa phương.

Với những khó khăn như trên, Sở GTVT Phú Yên có đề nghị tần suất ở giai đoạn 1 như thế nào không?

Nếu như Cục Hàng không VN tổ chức khởi động lại các chuyến bay đến Phú Yên, chúng tôi sẽ tham mưu UBND tỉnh xác định lại tần suất bay phù hợp.

Theo kế hoạch của Cục Hàng không VN, đối với chuyến bay Tuy Hoà - Hà Nội là 3 chuyến/ngày, hoặc đến TP.HCM là 4 chuyến/ngày. Chúng tôi sẽ tính toán lại và đề nghị giảm tần suất xuống cho phù hợp lưu lượng khách.

Bà Nguyễn Nga: Những lo ngại của địa phương khi ký văn bản đồng ý hay không đồng ý mở lại các đường bay như thế nào? Địa phương phải chuẩn bị những gì khi quyết định mở lại hay không mở lại các đường bay? Câu hỏi này xin được gửi tới ông Lê Anh Tuấn, Phó giám đốc Sở GTVT Bình Định.

Ông Lê Anh Tuấn, Phó giám đốc Sở GTVT Bình Định: Trong đợt bùng phát dịch lần thứ 4 vừa qua, tỉnh Bình Định đã kết hợp với Bamboo Airways hỗ trợ đưa người dân của tỉnh ở Sài Gòn về quê. Với 10 chuyến bay, tỉnh Bình Định đã có kinh nghiệm cơ bản trong việc này, từ chuẩn bị hậu cần, vận chuyển,... đến việc đưa người dân về nơi tập trung an toàn.

Do đó, tỉnh Bình Định thống nhất quan điểm với Bộ GTVT và sẵn sàng để có thể mở lại đường bay sớm nhất có thể. Tới đây, khi kích hoạt lại các đường bay nội địa, chúng tôi sẽ phối hợp với các cơ quan chức năng có thẩm quyền để đảm bảo phòng dịch hiệu quả.

Bà Nguyễn Nga, Phó tổng biên tập Báo Giao thông, người điều phối tọa đàm: Câu hỏi đầu tiên xin được gửi tới ông Võ Huy Cường, Phó cục trưởng Cục Hàng không VN, dự kiến khi nào chúng ta có thể kích hoạt lại các đường bay thường lệ đầu tiên? Đến thời điểm này đã có bao nhiêu địa phương đồng ý với kế hoạch mở lại các đường bay nội địa của Cục Hàng không VN?

Ông Võ Huy Cường: Trước khi lấy ý kiến mở lại các đường bay nội địa, Bộ GTVT đã gửi văn bản đến các tỉnh thành, lấy ý kiến về kế hoạch tái lập lại hoạt động GTVT, trong đó có hàng không. Rất tiếc, chúng tôi không có số liệu cụ thể về việc xin ý kiến này, nhưng tôi được biết, hiện không phải tất cả các tỉnh thành đã có ý kiến về đề xuất trên.

Về kế hoạch dự kiến mở lại đường bay nội địa, chúng tôi dựa trên kế hoạch vận tải của Bộ GTVT, hướng dẫn tạm thời về vận tải khách của Bộ GTVT, từ đó lấy ý kiến 21 tỉnh, thành phố trực thuộc T.Ư có 22 cảng hàng không.

Tính đến chiều hôm qua (7/10), chúng tôi đã nhận được 19 văn bản chính thức của các tỉnh thành được hỏi ý kiến. Còn lại 2 tỉnh không ý kiến là Quảng Ninh và Quảng Ngãi.

Trong số 19 địa phương trả lời, có 3 tỉnh, thành phố chưa đồng tình. Trong đó, Hải Phòng khẳng định không mở đường bay nội địa và không nói rõ thời gian. Gia Lai bày tỏ, trong giai đoạn trước mắt do yêu cầu phòng chống dịch nên tạm thời chưa mở, có thể xem xét từ sau ngày 15/10.

Riêng Hà Nội nói giao nhiệm vụ cho UBND TP làm việc với Bộ GTVT về nội dung này và có văn bản nêu vấn đề đó. Ngày 29/9, Hà Nội có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, đề nghị chỉ đạo Bộ GTVT chưa mở lại đường bay nội địa. Vì vậy, trong giai đoạn đầu, chúng tôi chỉ xin ý kiến Hà Nội, không gây sức ép về việc mở đường bay.

Trở lại vấn đề bao giờ kích hoạt đường bay, chúng ta đều biết hiện việc kiểm soát dịch bệnh ở nhiều địa phương đã có kết quả tích cực. Do vậy chúng ta xúc tiến nối lại hàng không nội địa là có căn cứ.

Ngay từ đầu chúng tôi đã gấp rút nghiên cứu mở lại đường bay để xây dựng kế hoạch mở lại tại 22 cảng hàng không đang quản lý, với phương châm là ưu tiên phòng chống dịch, mở lại đường bay vừa an toàn chống dịch vừa tạo hiệu quả bền vững.

Trước đây, để đáp ứng yêu cầu phòng chống dịch, từ ngày 22/7, chúng ta đóng lại hoạt động hàng không nội địa. Chỉ duy nhất đường bay Hà Nội - Sài Gòn duy trì một số chuyến bay của Vietnam Airlines. Tuy nhiên, Hà Nội không cho vận chuyển hành khách, nên phải có chỉ đạo từ Bộ Y tế và Ban chỉ đạo Quốc gia để khách công vụ, ngoại giao không phải cách ly tập trung.

Trên cơ sở đó, chúng tôi đánh giá, về thẩm quyền Bộ GTVT ban hành kế hoạch, ý kiến của địa phương là quan trọng. Bởi các địa phương mới hiểu được đang ở tâm thế nào trong chống dịch. Năng lực y tế, hậu cần y tế, con người cụ thể như thế nào…

Việc Bộ GTVT đơn phương quyết định mở đường bay sẽ là phi lý, không hiệu quả, không đảm bảo yêu cầu chống dịch, không bền vững nếu không có sự ủng hộ của các địa phương.

Rất mừng, Chính phủ rất quan tâm vấn đề này. Hiện nay, đa số địa phương ủng hộ mở lại đường bay nội địa. Trong số 19 địa phương trả lời thì chỉ có 3 địa phương chưa đồng thuận, còn 16 địa phương đồng ý. Điều đó thể hiện bản lĩnh của lãnh đạo địa phương, khẳng định tâm thế sẵn sàng mở cửa đi lại, phục hồi kinh tế, phòng chống dịch hiệu quả. Đây là tín hiệu rất mừng với ngành GTVT và hàng không nói riêng.

Ngành Hàng không mỗi ngày đang thiệt hại 500 tỷ đồng. Chúng tôi cho rằng, Bộ GTVT cần đề xuất, phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, các tỉnh có quyết định khôi phục lại hàng không nói riêng, GTVT nói chung để mở lại các đường bay nội địa.

Việc kích hoạt này là bước thử quan trọng để chúng ta đánh giá lại năng lực phòng chống dịch, cũng như năng lực chỉ đạo điều hành của các địa phương đối với dịch bệnh và sẵn sàng phục hồi kinh tế.

Bà Nguyễn Nga - Phó tổng biên tập Báo Giao thông cho biết, hiện nay, nhiều địa phương đã đạt được những kết quả tích cực trong công tác phòng, chống dịch Covid-19. Chính phủ đã chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương xây dựng kế hoạch thích ứng tình hình mới, tạo điều kiện cho vận chuyển hàng hóa, hành khách.

Bộ GTVT cũng đã có Hướng dẫn tạm thời vận tải hành khách đối với 5 lĩnh vực để áp dụng thống nhất trên toàn quốc.

Tuy nhiên, việc mở lại các đường bay còn không ít khó khăn, một số địa phương chưa đồng ý đón khách qua đường hàng không.

Để làm rõ điều kiện cho hàng không nội địa hoạt động trở lại, góp ý cho các cơ quan quản lý, chính quyền địa phương giải pháp đảm bảo phòng, chống dịch bệnh, từng bước phục hồi kinh tế trong giai đoạn mới, Báo Giao thông tổ chức tọa đàm với sự tham gia của lãnh đạo Cục Hàng không VN, Tổng công ty Cảng hàng không VN, đại diện các hãng hàng không Vietnam Airlines, Vietjet, Bamboo Airways, Viettravel, đại diện TP Phú Quốc, chuyên gia y tế…

Các khách mời sẽ trao đổi một số vấn đề như thời điểm mở lại đường bay, còn lo ngại gì khi khai thác trở lại các chuyến bay thường lệ, các phương án hoạt động trong dịch bệnh của hãng hàng không, sân bay, giá vé...