Trung Quốc tính thanh lọc tài xế taxi công nghệ

Thu nhập bấp bênh

Theo số liệu dẫn trên Thượng Hải nhật báo, số tài xế lái taxi công nghệ được cấp phép hành nghề tại Trung Quốc đã tăng từ 2,9 triệu người vào cuối năm 2020 lên 6,8 triệu người tính đến tháng 3/2024. Trong khi đó, nhu cầu cho dịch vụ này chỉ tăng 45% trong cùng giai đoạn.

Trên thực tế, thị trường lái xe taxi công nghệ bão hòa bắt nguồn từ việc có quá nhiều người muốn kiếm tiền từ một ngành dịch vụ đơn giản - chỉ cần bằng lái xe và một chiếc xe, thậm chí một chiếc xe điện đi thuê. Các tài xế taxi công nghệ chỉ coi đây là công việc phụ hoặc một giải pháp tạm thời trước khi chuyển sang làm công việc khác.

Ông Zhao, tài xế taxi cho nền tảng ứng dụng Caocao tại Thượng Hải là một trong những người như vậy. Do công việc làm ăn bị lụn bại, để nuôi con học đại học, ông đăng ký làm tài xế taxi công nghệ. Ngỡ mọi việc đơn giản, nhưng chỉ ít lâu sau, ông đã phải bỏ nghề.

"Ban đầu, tôi có thể kiếm hơn 10.000 nhân dân tệ (khoảng 1.400 USD/tháng) nhờ hệ thống tiền thưởng trên nền tảng và số lượng tài xế khi đó còn khá ít. Nhưng từ năm 2019, ngày càng có nhiều tài xế tham gia và thu nhập của tôi sụt giảm", ông Zhao chia sẻ.

Sau đại dịch Covid-19, sự sụt giảm của ngành taxi công nghệ càng trầm trọng. Như ông Zhao, thời điểm hậu Covid-19 chỉ kiếm được có 6.000 nhân dân tệ/tháng (khoảng 840 USD).

Tốn tiền mua xe, ngày nhận vài cuốc

Tham gia vào một nhóm WeChat gồm hơn 200 tài xế taxi công nghệ trên khắp Trung Quốc, phóng viên tờ Thượng Hải nhật báo đã chứng kiến rất nhiều lái xe than trời vì những khó khăn trong nghề.

Một tài xế chia sẻ, ngày chỉ có vẻn vẹn 2 cuốc xe, kiếm được 62 nhân dân tệ. Một tài xế khác cho biết, nhận 4 cuốc xe và thu được chưa đến 100 nhân dân tệ/ngày. "Nếu không bật chức năng khuyến mãi đặc biệt trên ứng dụng, đồng nghĩa chấp nhận những cuốc xe giá rẻ thì bạn sẽ rất khó nhận được đơn", một tài xế than phiền.

Một tài xế khác cho biết, lái xe taxi công nghệ không kiếm tốt bằng giao đồ ăn: "Bạn đầu tư hơn 100.000 nhân dân tệ (14.000 USD) để mua một chiếc xe và phải trả tiền cho nền tảng, tiền sạc điện xe nhưng cuối cùng số tiền thu về cũng chỉ bằng người làm nghề giao đồ ăn".

Trong khi đó, nhiều công dân mạng Trung Quốc bày tỏ khó chịu vì mùi trên những chiếc xe taxi công nghệ. Điều này là bởi nhiều tài xế chấp nhận ngủ trên xe để tiết kiệm thời gian và tiền bạc. Họ chỉ về nhà hoặc thuê khách sạn rẻ tiền 3-4 ngày/tuần để tắm giặt và thay quần áo. Một số vị khách đồng cảm nhưng không ít người không chấp nhận điều này.

Lý do khác dẫn đến tình trạng bão hòa thị trường là do các nền tảng gọi xe như: AutoNavi, Baidu và Meituan đã tập hợp lại với nhau. Trong đó, có sự tham gia của nhiều công ty gọi xe địa phương nhỏ hơn, nới lỏng tiêu chuẩn đầu vào đối với tài xế và phương tiện. Khi quy mô quá lớn, khả năng quản lý và kiểm soát các nền tảng bị hạn chế, ảnh hưởng tới trải nghiệm người dùng và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Cạnh tranh khốc liệt

Trước thực trạng đáng buồn trên, để giới hạn số lượng tài xế taxi công nghệ, thành phố Thượng Hải quy định xe chạy dịch vụ công nghệ chỉ được đăng ký ở địa phương và do tài xế tại địa phương điều khiển. Tuy nhiên, nhiều tài xế tại các địa phương khác đã tìm ra cách lách luật. Họ thuê xe điện từ các công ty địa phương, ký thỏa thuận làm nhân viên cho công ty thay vì tự làm tài xế.

Ông Xu Ming, quản lý một công ty cho thuê xe tại Thượng Hải cho biết, hầu hết tài xế lái xe toàn thời gian thuê xe tại chỗ ông đều đến từ các thành phố khác. Khi nghề này còn thịnh, các tài xế có thể kiếm 800 nhân dân tệ/ngày. Nhưng hiện nay đã giảm xuống còn 200 nhân dân tệ do các nền tảng công nghệ cạnh tranh khốc liệt, nhất là về giá cả.

Ngoài Thượng Hải, nhiều thành phố Trung Quốc đã có những bước đi cần thiết nhằm giải quyết vấn đề. Giới chức thành phố Hợp Phì, tỉnh An Huy đã công bố chiến dịch thanh lọc tài xế taxi công nghệ bất hợp pháp. Trong đó có đặt thời hạn, yêu cầu các nền tảng công nghệ phải dừng hợp tác với những tài xế và xe không tuân thủ quy định.

Về lâu dài, để giải quyết tình trạng này, các chuyên gia khuyến cáo ngành taxi công nghệ cần có những cơ chế giúp tài xế không tuân thủ quy định có lựa chọn công việc khác, qua đó làm giảm tình trạng bão hòa như hiện nay.

Trong khi đó, chia sẻ với Đài Phát thanh Quốc gia Trung Quốc, chuyên gia Gu Daisong tại Đại học Đông Nam khuyến nghị nhà nước cần cải thiện các quy định và quy trình giám sát để giải quyết tình trạng dư thừa tài xế.

Chuyên gia Yang Xiaoguang tại Đại học Tongji lại cho rằng, taxi công nghệ cần hướng tới các dịch vụ chất lượng cao, tạo sự khác biệt và tích hợp công nghệ tiên tiến để tăng cường hiệu quả làm việc.