Tỷ lệ số dư ứng viên bao nhiêu là hợp lý?

Ông Nguyễn Đình Hương, nguyên Phó ban Tổ chức T.Ư

Số dư tối đa do đại hội (hội nghị) quyết định nhưng không quá 30% số lượng cần bầu, trong đó cấp ủy triệu tập đại hội (hội nghị) chuẩn bị số lượng nhân sự cấp ủy và ban thường vụ có số dư từ 10 - 15%.

Đại hội (hội nghị) sau đó sẽ thảo luận và biểu quyết lập danh sách. Trường hợp danh sách gồm nhân sự do cấp ủy triệu tập đại hội đề cử, do đại biểu đại hội (hội nghị) đề cử và người ứng cử chưa đủ số dư 30% so với số lượng cần bầu thì đại hội (hội nghị) quyết định (có thể lấy danh sách đó làm danh sách bầu cử). Trường hợp danh sách gồm nhân sự do cấp ủy triệu tập đề cử, do đại biểu đại hội (hội nghị) đề cử và người ứng cử nhiều hơn 30% so với số lượng cần bầu thì xin ý kiến đại hội (hội nghị) về những người được đại biểu đại hội (hội nghị) đề cử và người ứng cử. Căn cứ kết quả xin ý kiến, lựa chọn theo số phiếu đồng ý từ cao đến thấp để lập danh sách bầu cử có số dư tối đa không quá 30% so với số lượng cần bầu. Còn trường hợp danh sách bầu cử đã đủ số dư 30% mà ở cuối danh sách có nhiều người có số phiếu bằng nhau thì đại hội (hội nghị) xem xét, quyết định lựa chọn theo cơ cấu, tuổi đảng, hoặc có thể để số dư cao hơn 30% so với số lượng cần bầu.

Quy tắc bầu lấy số dư là quy tắc đúng đắn, thể hiện tính tập trung dân chủ, đồng thời cũng là cơ hội để các đoàn giới thiệu thêm những người tài năng, tạo điều kiện và mở thêm cơ hội cho người trẻ, người tài.

Tuy nhiên, số dư này phải chọn ở một mức độ phù hợp, vì nếu số dư nhỏ quá thì sẽ khó lựa chọn, số dư lớn quá lại bị phân tán, e rằng chọn cả những người không thực chất.

Vì Quy chế bầu cử được thông qua tại Đại hội đã quy định số dư tối đa không quá 30% so với số lượng cần bầu và trước đó Ban chấp hành Trung ương khoá XI đã chuẩn bị số lượng đề cử với Đại hội có số dư hơn 10%, cho nên khi tổng hợp danh sách ứng cử, đề cử mà số dư nhiều hơn 30% thì Đoàn chủ tịch lấy phiếu xin ý kiến Đại hội về các ứng cử viên mới (nằm ngoài danh sách Ban chấp hành Trung ương đề cử) để lấy người có số phiếu cao hơn, không nhất thiết quá bán cho đến khi đủ số dư tối đa 30%.

Nhưng tôi cho rằng, như vậy vẫn chưa thực sự hợp lý mà những người dù có số phiếu cao nhưng nhất thiết phải quá bán thì việc bầu cử mới thực chất. Chúng ta có hơn 1.500 đại biểu thì ít nhất phải có hơn 700 đại biểu bỏ phiếu bầu, chứ nếu có 200 - 300 đại biểu bỏ phiếu thì e rằng kết quả đó chưa thực sự có giá trị.

Tới đây, tôi cho rằng, số dư này cũng nên siết chặt ở mức 20% là phù hợp.

Trong đó, cần tạo sự hài hoà giữa các độ tuổi, nhưng nên đặc biệt quan tâm đến việc tạo cơ hội cho lớp cán bộ trẻ. Bản thân việc lấy số dư này vừa là để có thêm cơ hội lựa chọn, vừa mở ra cơ hội cho những người trẻ, người tài, nên nếu chúng ta quy định một mức hợp lý thì việc này sẽ có ý nghĩa vô cùng quan trọng.

Giới thiệu ứng viên Chủ tịch nước, Thủ tướng và Chủ tịch Quốc hội