“Văn hóa rượu bia” cướp sinh mạng đàn ông

Một trong những nguyên nhân dẫn đến TNGT là do vừa điều khiển mô tô vừa dùng điện thoại - Ảnh: Tạ Tôn

Một trong những nguyên nhân khiến xảy ra TNGT đối với nam giới là “văn hóa rượu bia”. Thống kê của cơ quan chức năng cho thấy, có đến gần 40% số vụ TNGT ở nước ta có liên quan đến nồng độ cồn trong máu cao.

Cụm từ “văn hóa rượu bia” vốn chỉ được coi là cách nói vui trong dân gian chứ không được thừa nhận chính thức như khái niệm “văn hóa ẩm thực”. Hiểu một cách ngắn gọn, văn hóa phải là những giá trị tốt đẹp do con người tạo ra, được lưu giữ từ đời này sang đời khác. Nhưng cũng có một cách tiếp cận khác, đó là những hành vi được lặp đi, lặp lại nhiều lần, trong một thời gian dài và được số đông thừa nhận thì cũng được coi là văn hóa. Nếu chúng ta chấp nhận cách tiếp cận này thì từ đây có thể tìm những giải pháp, cách ứng xử phù hợp trước những sự việc, hiện tượng trong đời sống hiện đại.

Hiện nay, khá đông đàn ông cho rằng, uống vài cốc bia, vài chén rượu, sau đó điều khiển xe là điều bình thường, bất chấp những cảnh báo hành vi này gây nguy hiểm cho bản thân, cộng đồng và bị pháp luật nghiêm cấm. Để thay đổi hành vi sai trái, nguy hiểm nhưng lại nguỵ biện là “văn hóa”, trước hết phải bắt đầu từ nhận thức. Mà thay đổi nhận thức là cả một quá trình đầy khó khăn.

Quan niệm “nam vô tửu như kỳ vô phong”, lấy khả năng uống rượu bia để đánh giá “phong độ” đàn ông rồi ép nhau uống đã thâm căn cố đế, nên không thể thay đổi một sớm một chiều, hay giải quyết xong qua một vài chiến dịch. Việc này phải được tiến hành từ sớm, khi những công dân tương lai còn đang ngồi trên ghế nhà trường và phải được thực hiện kiên trì, thường xuyên, liên tục trên quy mô xã hội và lan tỏa đến từng cá nhân.

Hiện tại, khi nhận thức chưa đủ mạnh để thay đổi hành vi thì việc sử dụng những biện pháp cưỡng chế đặc biệt nghiêm khắc là cần thiết. Nhiều nước đã áp dụng hình thức phạt tù giam, tịch thu phương tiện với người lái xe sau khi uống rượu. Nếu lái xe là người nước ngoài, vi phạm tội danh này, thậm chí sẽ bị trục xuất ngay lập tức, tài sản, hành lý sẽ được trả về nước sau.

Để các biện pháp cưỡng chế nghiêm khắc phát huy tác dụng, một điều nữa cũng cần nhắc đến, đó là người thực thi xử phạt cũng phải nghiêm túc, không nể nang hay “thông cảm có điều kiện”, khiến luật bị nhờn. 

Nhà văn hóa LÊ THỊ HOÀI PHƯƠNG
Nguyên GĐ TT Nghiên cứu Đông Bắc Á, Viện Văn hóa Nghệ thuật Việt Nam

Vẫn nhức nhối TNGT dịp Tết do rượu bia