Vẫn khó đòi nợ bảo hiểm xã hội tiền tỷ

Nhiều DN chây ì, trốn đóng, nợ BHXH gây khó khăn, bức xúc cho người lao động

Tình trạng các doanh nghiệp (DN) nợ bảo hiểm xã hội (BHXH) kéo dài với số tiền hàng tỉ đồng, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động (NLĐ) vẫn diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, số đơn vị bị khởi tố về vi phạm này vẫn còn hạn chế.

Nhan nhản nợ BHXH

Theo ông Phạm Ngọc Sơn, Phó giám đốc BHXH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, trên địa bàn một loạt DN nợ BHXH kéo dài với số tiền lớn như: Công ty TNHH Đóng tàu và Cơ khí Hàng hải Sài Gòn nợ 44,54 tỉ đồng; Công ty TNHH MT An Thành nợ 7,31 tỉ đồng; Công ty TNHH Strategic Marine nợ 6,41 tỉ đồng; Công ty TNHH Metacor Việt Nam nợ 3,45 tỉ đồng; Công ty CP Dịch vụ Cơ khí Hàng Hải O.M.S.C nợ 2,69 tỉ đồng...

Tại Long An, ông Bùi Quang Triết, Phó giám đốc BHXH tỉnh cho biết, trên địa bàn hiện có khoảng 500 đơn vị, DN nợ BHXH từ 3 tháng trở lên với tổng số tiền trên 250 tỉ đồng. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của NLĐ. Điển hình như: Công ty CP Mía đường Hiệp Hòa nợ 7,5 tỉ đồng BHXH của hàng trăm NLĐ; Công ty TNHH Golden Bells nợ trên 4,4 tỉ đồng; Công ty TNHH Sametex International nợ trên 6,8 tỉ đồng; Công ty CP Sản xuất dịch vụ TM-XD Thành Tài Long An nợ 3,9 tỉ đồng; Chi nhánh Công ty TNHH SXTM Dân Cường - Nhà máy SX Kệ thép Dân Cường nợ trên 4,5 tỉ đồng...

Ông Lê Anh Nhân, Phó giám đốc BHXH TP Đà Nẵng cho biết, tình trạng nợ đọng BHXH, BHYT và bảo hiểm thất nghiệp xảy ra khá phổ biến với gần 6.000 đơn vị nợ bảo hiểm với tổng số nợ trên 367 tỷ đồng. Trong đó, hơn 400 đơn vị nợ kéo dài trên 12 tháng với tổng số nợ 123 tỷ đồng của gần 2.000 lao động.

Ở Đồng Nai, dù quyết liệt trong giải quyết nợ BHXH, tính từ đầu năm đến nay, sau thanh, kiểm tra và đôn đốc các DN nợ BHXH đã thu về 84,6 tỉ đồng/242,64 tỉ đồng nợ; số nợ cục bộ vẫn cao và thời gian nợ kéo dài. Theo ông Phạm Minh Thành, Phó giám đốc phụ trách BHXH tỉnh Đồng Nai, dẫn chứng các đơn vị còn nợ cao như Công ty CP Lilama 45.1 và Công ty CP Lilama 45.4 cùng nợ kéo dài 48 tháng với tổng số tiền 45 tỉ đồng; Công ty TNHH Vietbo (nợ 37 tháng, 21 tỉ đồng); Công ty THHH Kumsung Vina (nợ 86 tháng với 12,6 tỉ đồng); Công ty TNHH JooCo Dona (nợ 12 tháng - 16 tỉ đồng); Công ty TNHH Hanul Line Việt Nam (nợ 6 tháng - 8,2 tỉ đồng)...

Khó khăn trong khởi kiện, thi hành án

Theo ông Nguyễn Văn Quý, Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Long An, dù có nhiều doanh nghiệp vi phạm nhưng việc xử lý lại chưa được kịp thời, nhất là địa phương chưa có giải pháp để xử lý hiệu quả. Từ năm 2016 đến nay, Liên đoàn Lao động tỉnh nhận 34 hồ sơ đề nghị khởi kiện từ BHXH tỉnh nhưng mới chỉ có một vụ được Tòa thụ lý do có ủy quyền của Công đoàn cơ sở, đó là vụ khởi kiện Công ty CP Mía đường Hiệp Hòa. Cũng theo ông Quý, thực tế ở nhiều địa phương, NLĐ hầu như chưa ủy quyền nên công tác khởi kiện gần như bế tắc.

Khởi kiện khó, song dù vụ việc đã được xét xử cũng không thể thi hành án. Tại Đồng Nai, việc thi hành án dân sự về thu nợ BHXH (do cơ quan BHXH khởi kiện trước năm 2015) hiện vẫn còn tồn đọng 11,15 tỉ đồng của 11 đơn vị. Nguyên nhân là do những DN này kinh doanh kém hiệu quả, thu hẹp sản xuất, tài sản đã thế chấp hết cho ngân hàng...

Ở Long An hiện có tới 153 DN giải thể, phá sản, có chủ bỏ trốn; Trong đó, có 15 DN hiện được Tòa án xác định không có điều kiện thi hành án. Trong năm 2018, Thanh tra Sở LĐ, TB&XH Long An đã phối hợp liên ngành thanh, kiểm tra tại 21 DN và chuyển hồ sơ của 2 DN đề nghị Công an tỉnh xem xét xử lý, song đến nay chưa có vụ việc nào được xử lý hình sự. Còn tại Đồng Nai cũng có tới 52 DN giải thể, phá sản, có chủ bỏ trốn với số nợ 57,8 tỉ đồng. Tuy nhiên, việc xử lý đối với những DN này hết sức khó khăn do chưa có văn bản quy phạm pháp luật quy định cụ thể…

Theo ông Phạm Minh Thành, đã đến lúc chúng ta cần phải hiện thực hóa ngay việc xử lý hình sự các đơn vị nợ BHXH thì mới có sức răn đe. Từ đầu năm 2018 đến nay, BHXH tỉnh Đồng Nai đã chuyển hồ sơ của 8 DN có dấu hiệu phạm tội trốn đóng BHXH, BHYT sang Công an tỉnh đề nghị xử lý theo quy định tại Điều 216, Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, hiện nay, các ý kiến, quan điểm xử lý vẫn chưa thống nhất. Do đó, ông Thành kiến nghị các cơ quan Trung ương cần sớm có văn bản hướng dẫn thực hiện Điều 214, Điều 215, Điều 216, Bộ luật Hình sự để những quy định pháp luật này đi vào thực tế. 

Tổng số nợ BHXH, BHYT của Hà Nội lên tới hơn 3.811 tỷ đồng