Vì sao Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc đột ngột hoãn thăm Philippines?

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte bắt taytrong chuyến thăm của ông Duterte tới Bắc Kinh tháng 10/2016.

Ngày 23/2, theo giờ VN, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc bất ngờ hoãn chuyến thăm tới Philippines vào phút chót, Reuters dẫn các nguồn tin từ Bộ Thương mại và tài chính Philippines cho biết.

Hoãn chuyến thăm vào phút chót

Theo hai nguồn tin từ giới chức Philippines giấu tên, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Gao Hucheng cùng một đoàn đại biểu hùng hậu dự định đặt chân tới Manila ngày 23/2. Cuối cùng, phía Trung Quốc thông báo hoãn chuyến thăm.

“Đó là quyết định vào phút chót. Chúng tôi chỉ được thông tin về việc hoãn chuyến thăm và không được bí mật thông báo bất cứ thông tin gì về vấn đề này”, Bộ trưởng Thương mại Philippines Ramon Lopez cho hay.

Ban đầu, chuyến thăm của Bộ trưởng Bộ Thương mại Trung Quốc tới Philippines dự kiến diễn ra trong 2 ngày. Trong chuyến thăm, hai nước sẽ bàn thảo và ký kết khoảng 40 dự án hạ tầng lớn, nhỏ trên hình thức cho vay hoặc trợ cấp. Các công ty Trung Quốc cũng sẽ tìm hiểu việc đầu tư vào các ngành năng lượng, đánh cá, nông nghiệp tại Philippines.

Trong thông báo trước đó, Bộ trưởng Bộ Tài chính Philippines Carlos Dominguez cho biết, hai bên cũng dự định ký một chương trình phát triển quan hệ Trung Quốc - Philippines trong 6 năm. Thỏa thuận này xuất phát từ một hiệp định được ký kết giữa hai lãnh đạo Philippines - Trung Quốc trong chuyến thăm của Tổng thống Rodrigo Duterte tới Trung Quốc. Bộ này cũng nêu cụ thể, Philippines đưa ra 15 dự án hạ tầng với Trung Quốc, thực hiện theo hình thức vay nợ; 25 dự án còn lại là hỗ trợ nghiên cứu tính khả thi; Ngoài ra, còn 3 dự án quy mô lớn trị giá 3,4 tỷ USD.

“Philippines nên tự suy đoán nguyên do”

Đến chiều 23/2, Philippines vẫn chưa rõ nguyên nhân đằng sau quyết định đột ngột hoãn chuyến công tác từ phía Trung Quốc. Tuy nhiên, Reuters dẫn hai nguồn tin từ giới chức Philippines giấu tên cho biết, Bắc Kinh có lẽ đã phật lòng vì những bình luận của Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay về các hoạt động cải tạo, làm biến đổi hiện trạng của Trung Quốc tại khu vực tranh chấp trên biển Đông thời gian gần đây. Bộ Thương mại Trung Quốc chưa bình luận về động thái này.

Trước đó, là người chủ trì Hội nghị Thượng đỉnh Ngoại trưởng ASEAN tại Philippines, ông Yasay cho rằng, ASEAN vô cùng lo ngại về động thái quân sự hóa các đảo nhân tạo bao gồm lắp đặt hệ thống vũ khí trên biển Đông. Tại đây, nhiều Bộ trưởng ASEAN cũng bày tỏ quan ngại về những diễn biến gần đây và các hoạt động leo thang ở khu vực có thể làm gia tăng căng thẳng và xói mòn lòng tin. Trước những lo ngại này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng lên tiếng: “Bình luận của ông Yasay chỉ là nhận định cá nhân. Trung Quốc hy vọng ông Yasay tuân thủ chính sách của Tổng thống Duterte về việc cải thiện quan hệ với Trung Quốc”.

Tiếp đó, cùng ngày 23/2, khi được hỏi về thông tin từ phía Mỹ cho rằng Trung Quốc gần hoàn thành 20 cấu trúc xây dựng trái phép tại các đảo đá nhân tạo trên quần đảo Trường Sa, biển Đông, ông Yasay khẳng định: “Chủ tịch Tập Cận Bình đã cam kết với Tổng thống Philippines không bồi đắp và xây dựng các cấu trúc trên bãi cạn Scaborough (thuộc quần đảo Trường Sa, biển Đông). Ông Yasay khẳng định, “ván cờ sẽ thay đổi” nếu Trung Quốc không giữ lời hứa nhưng ông Yasay tự tin Bắc Kinh sẽ thực hiện đúng cam kết.

Ngay lập tức, phía Bắc Kinh cũng có phản ứng. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cho biết, hai bên đã đạt được thỏa thuận quan trọng trong chuyến thăm của ông Duterte tới Trung Quốc về giải quyết tranh chấp và phát triển quan hệ hợp tác giữa hai nước. Nhưng ông chỉ trích các bình luận gần đây của Ngoại trưởng Philippines đã “đi ngược lại sự đồng thuận cấp cao.

Reuters dẫn lời một quan chức thương mại Philippines cho rằng, có lẽ, Manila phải tự suy đoán về lý do ông Gao hoãn chuyến thăm và cần phân biệt các quan hệ kinh tế thương mại với những tranh chấp chính trị trong vấn đề biển Đông.

Quan hệ giữa Trung Quốc - Philippines xoay chiều kể từ khi Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte nhậm chức từ tháng 6 năm ngoái. Khác với người tiền nhiệm, ông Duterte có chiến lược gạt bỏ tranh chấp về vấn đề biển Đông giữa hai bên để hợp tác về các vấn đề thương mại, du lịch. Đặc biệt, Philippines muốn hút đầu tư Trung Quốc vào hạ tầng đang xập xệ giữa bối cảnh tài chính nước này ngày càng eo hẹp.

Các nhà đầu tư Philippines đặt nhiều hy vọng vào mối quan hệ hợp tác này song vẫn e ngại “cách tiếp cận chính trị của Tổng thống Philippines - rời xa Mỹ và tiến gần tới Trung Quốc - mang lại lợi ích kinh tế nhưng mức độ rủi ro rất cao”, công ty đầu tư và môi giới CLSA nhận định trong một nghiên cứu về du lịch châu Á ngày 16/1. 

Xem thêm video:

Trung Quốc: Nổ nhà máy tiêu huỷ rác, 24 người thương vong