Vì sao cao tốc Nội Bài-Lào Cai mất hàng trăm nghìn thẻ thu phí?

Tổng số lượng thẻ định danh không thu hồi được trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai lên đến 137.221 chiếc - Ảnh minh họa

 Hơn 230 điểm mở phục vụ thi công trong quá trình khai thác

Đại diện VEC cho biết, giai đoạn từ tháng 9/2014 đến tháng 11/2015, cao tốc Nội Bài - Lào Cai áp dụng hình thức thu phí kín thủ công, phương tiện vào phát thẻ giấy, ra tại trạm nào căn cứ thẻ giấy của phương tiện xác định quãng đường phương tiện tham gia đường cao tốc để tính tiền cho phương tiện.

Giai đoạn từ tháng 11/2015 đến nay, thu phí điện tử sử dụng thẻ định danh phương tiện RFID, đầu vào trạm phát thẻ điện tử, đầu ra thu tiền và trả cho lái xe vé được in tại làn có giá trị tương đương với chiều dài quãng đường phương tiện tham gia lưu thông trên đường cao tốc.

Theo kết quả rà soát, từ tháng 1/2015 đến tháng 8/2015, tổng số lượng thẻ định danh phát ra là 3.451.787 thẻ (phát ra từ 11 trạm thu phí trên toàn tuyến), số lượng thẻ định danh không thu hồi được là 137.221 thẻ, chiếm 3,97% số lượng thẻ phát ra.

Nguyên nhân được VEC chỉ ra là do tuyến đường tồn tại các điểm mở chưa đóng khi khai thác đường cao tốc. Tại các vị trí thi công, nhà thầu phải mở các đường đấu nối với đường địa phương để vận chuyển vật liệu, máy móc, nhân công phục vụ thi công, theo thống kê, từ tháng 1/2015 đến tháng 8/2015 còn 238 điểm mở. Trong quá trình quản lý, khai thác, VEC đã yêu cầu các nhà thầu kiểm soát các điểm mở, tuy nhiên do gấp rút về tiến độ, khối lượng thi công không lớn nhưng dàn trải nên rất khó có thể kiểm soát hết các điểm mở, đặc biệt là vào ban đêm.

“Nhiều vị trí đường gom phát sinh theo yêu cầu bổ sung của địa phương chưa được hoàn thiện, dẫn đến tình trạng người dân phá hàng rào để đi lại, tạo thành điểm mở trên tuyến”, đại diện VEC thông tin và cho biết, việc tồn tại các điểm mở nêu trên là nguyên nhân chính dẫn tới việc không thu hồi được thẻ định danh đầu vào, do các phương tiện khi lưu thông trên tuyến lợi dụng các điểm mở để đi vào các đường của địa phương, không đi qua trạm thu phí để trốn phí.

Bên cạnh đó, hệ thống thu phí đang trong quá trình lắp đặt, chưa hoàn chỉnh cũng là nguyên nhân dẫn tới tình trạng không thu hồi được thẻ định danh đầu vào. Giai đoạn này, hệ thống thu phí của tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai đang trong quá trình lắp đặt hoàn thiện, công tác thu phí vẫn thực hiện hoàn toàn bằng phương pháp thủ công; số lượng trạm nhiều nên số lượng vé in sẵn lớn (hơn 50 loại vé giấy/cabin), việc giao vé điện tử và thẻ điện tử ra các làn thu phí chưa thực hiện được đúng như quy trình, do đó khi phương tiện qua trạm quét thẻ mệnh giá để hệ thống lưu thông tin, không đọc được mã thẻ, series thẻ giấy nên không thể phân tích, kiểm tra, đối chiếu phát hiện để đưa ra các biện pháp khắc phục kịp thời.

Ngoài ra, còn nhiều nguyên nhân khác dẫn tới tình trạng này như: Ý thức của người dân sinh sống dọc đường cao tốc và người tham gia giao thông chưa cao; xe miễn phí lưu thông trên đường cao tốc; trình độ chuyên môn nghiệp vụ của thu phí viên còn hạn chế. 

“Giai đoạn đầu mới đi vào khai thác, nhân viên thu phí chưa nắm bắt kịp thời các công việc, nghiệp vụ của thu phí viên chưa cao, do đó có nhiều trường hợp phát nhầm thẻ định danh đầu vào cho xe miễn phí, xe thi công của Nhà thầu (miễn phí) nhưng không thu thẻ đầu vào tại đầu ra đường cao tốc. Nhân viên thu phí phần lớn được tuyển dụng theo chính sách tiếp nhận con, em các hộ gia đình bị ảnh hưởng bởi dự án đường cao tốc đi qua, do đó ý thức công việc, đạo đức nghề nghiệp, chuyên môn nghiệp vụ không đồng đều, một số nhân viên có biểu hiện không tuân thủ các quy định của VEC”, đại diện VEC cho biết.

Hàng loạt tập thể, cá nhân bị xử lý trách nhiệm

Đề cập đến công tác kiểm điểm trách nhiệm tập thể, cá nhân, đại diện VEC cho biết, VEC O&M đã phê bình Phó giám đốc phụ trách khai thác dự án đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, Kế toán trưởng, Trưởng Phòng Kế hoạch chưa quyết liệt, chưa làm hết trách nhiệm, không phát hiện kịp thời và tham mưu cho lãnh đạo các biện pháp giải quyết ngăn chặn tình trạng thất thoát thẻ đầu vào; khiển trách, luân chuyển công việc khác đối với Giám đốc và Phó giám đốc Trung tâm điều hành đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai do trong quá trình thực thi nhiệm vụ, với cương vị là người phụ trách chưa có biện pháp tham mưu, xử lý đối với vấn đề xảy ra tại dự án;

Đồng thời, VEC O&M đã khiển trách, điều chuyển công tác đối với các đội trưởng, đội phó các đội thu phí, đội trưởng đội giám sát thu phí, đội vận hành thiếu tinh thần trách nhiệm trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, không kịp thời phát hiện và ngăn chặn các điểm mở phát sinh, để tình trạng xe trốn phí kéo dài.

“Đối với cán bộ công nhân viên trực tiếp thực hiện vận hành khai thác, tổ chức thu phí, VEC O&M đã khiển trách kỷ luật 25 nhân viên, trưởng, phó ca, giám sát viên thiếu trách nhiệm trong thực hiện nhiệm vụ và phê bình 79 nhân viên vận hành, thu phí, kế toán, thống kê, báo cáo do thiếu ý thức trong công việc. Đối với Giám đốc VEC O&M không được bình xét thi đua cuối năm 2015”, đại diện VEC thông tin.

Dự án xây dựng đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai, do Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam đầu tư, quản lý, được thông xe và đưa vào khai thác toàn tuyến từ 21/9/2014. Thời gian qua, một số cơ quan báo chí đã có bài viết phản ánh thông tin công tác tổ chức thu phí dự án đường cao tốc Nội Bài - Lào Cai giai đoạn đầu đưa vào khai thác xuất hiện tình trạng mất thẻ định danh đầu vào không thu hồi được.

Hiện thực cao tốc Cao Bằng-Lạng Sơn chưa khi nào gần hơn bây giờ