Vì sao đội tàu biển giảm mạnh nhưng tổng trọng tải vẫn tăng?

Theo Cục Hàng hải VN, tính đến tháng 6/2023, Việt Nam có 1.455 tàu biển đăng ký trong sổ đăng ký tàu biển quốc gia, với tổng trọng tải trên 12 triệu tấn, tổng dung tích trên 7,28 triệu GT. Trong số này, có 987 tàu vận tải với tổng trọng tải trên 11,2 triệu tấn, tổng dung tích trên 6,67 triệu GT.

Đáng chú ý, đội tàu biển Việt Nam hiện tiếp tục giảm về số lượng so với năm 2022. Số liệu thống kê cho thấy, tới tháng 12/2022, đội tàu Việt Nam có 1.477 tàu.

Tuy nhiên, số lượng tàu giảm nhưng tổng dung tích và tổng trọng tải đều tăng. Đội tàu Việt Nam hiện chủ yếu là tàu chở hàng rời và hàng tổng hợp với 686 tàu, chiếm 69,57%, tuổi trung bình 16,7; 178 tàu chở dầu, hóa chất, tuổi trung bình 17,9; 20 tàu chở khí hóa lỏng, tuổi trung bình 23,7; 44 tàu chở container, tuổi trung bình 18,4; 58 tàu chở khách, tuổi trung bình 8,9. Tuổi trung bình của đội tàu vận tải là 16,6.

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực vận tải biển, các doanh nghiệp có vốn nhà nước đang gặp khó trong việc đầu tư tàu biển để gia tăng năng lực đội tàu. Cụ thể, theo các quy định hiện hành, hình thức mua tàu biển sử dụng vốn nhà nước được thực hiện theo quy định của pháp luật về đấu thầu. Điều này được cho là không phù hợp với thông lệ quốc tế về mua bán tàu biển.

"Nhiều doanh nghiệp vận tải biển tư nhân chưa có định hướng lâu dài trong phát triển đội tàu vận tải biển. Thị trường làm ăn tốt, họ đầu tư tàu. Thị trường xuống, họ sẽ bán tàu", chuyên gia này chia sẻ.

Trong năm 2023, nhiều doanh nghiệp lên kế hoạch thanh lý các tàu cũ vốn khai thác không hiệu quả nhằm giảm chi phí và đầu tư những tàu mới để hoạt động hiệu quả hơn.

Đơn cử, Tổng công ty Hàng hải VN trong năm 2023 đã có kế hoạch bán 9 tàu (tàu hàng rời, tàu container và tàu dầu). Trong đó, có 5 tàu có tuổi đời khoảng 27-29 năm và 4 tàu được đóng từ năm 2006-2007.

Đồng thời, doanh nghiệp này cũng tính toán đầu tư 4 tàu container từ 1.700-2.200 Teus và 8 tàu hàng khô trọng tải đến 60.000 tấn, phù hợp với nhu cầu của thị trường.

Theo thông tin của Báo Giao thông, Công ty CP vận tải biển Tân Cảng cũng đang đầu tư một tàu container mới có công suất 1000-1200 Teus để dần thay thế những “tàu già” đã hơn 26 tuổi của doanh nghiệp này. Công ty CP vận tải và xếp dỡ Hải An cũng đang đóng mới tàu container để gia tăng năng lực đội tàu...

Trong năm 2023, Tổng công ty CP Vận tải Dầu khí (PVTrans) cũng có kế hoạch chi gần 4.000 tỷ đồng để đầu tư tàu mới, trong đó dự kiến đầu tư 1 tàu chở hàng rời khoảng 25.000-65.000 DWT hoặc 1 tàu chở dầu và hóa chất khoảng 10.000-25.000 DWT; đầu tư 2 tàu chở dầu và hóa chất khoảng 10.000-25.000 DWT hoặc 2 tàu gồm 1 tàu vận chuyển dầu tầm trung khoảng 35.000-55.000 DWT và 1 tàu dầu và hóa chất khoảng 10.000-25.000 DWT; đầu tư 1 tàu chở dầu và hóa chất khoảng 10.000-25.000 DWT hoặc 1 tàu hàng rời khoảng 25.000-65.000 DWT; đầu tư 1 tàu vận chuyển dầu tầm trung khoảng 35.000-55.000 DWT hoặc 1 tàu dầu và hóa chất khoảng 10.000-25.000 DWT.

Ngoài ra, doanh nghiệp này cũng lên kế hoạch đầu tư mới 1 tàu chở khí hóa lạnh lớn nhất (tàu VLGC) hoặc 1 tàu chở dầu thô rất lớn (tàu VLCC) khoảng 200.000-320.000 DWT.

Giá cước thuê tàu giảm mạnh, vận tải biển khó càng thêm khó