Vì sao Quảng Ngãi hủy yêu cầu phải kê khai giá cát xây dựng?

Thay đổi quy định sau 5 tháng

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Văn Minh vừa ký thông báo "hủy bỏ danh mục hàng hóa là cát làm vật liệu xây dựng (VLXD) thuộc diện phải kê khai giá". Đồng thời, ông Minh chỉ đạo các tổ chức, cá nhân kinh doanh cát làm VLXD phải niêm yết giá bán và bán đúng theo giá đã niêm yết.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi giao các sở, ngành giám sát việc niêm yết và bán cát của các tổ chức, cá nhân được cấp phép khai thác mỏ trên địa bàn tỉnh này.

Quy định mới khác với Thông báo 187 ngày 14/4/2023 khi UBND tỉnh Quảng Ngãi yêu cầu bổ sung danh mục hàng hóa là cát xây dựng của các mỏ cát được UBND tỉnh cấp phép khai thác vào danh mục hàng hóa phải kê khai giá. 

Thời điểm đó, việc kê khai giá với hàng hóa cát được Quảng Ngãi căn cứ trên cơ sở Luật Giá, các nghị định, thông tư của Chính phủ, bộ, ngành và Quyết định số 50 về quản lý giá trên địa bàn tỉnh được ban hành vào năm 2015; được các Sở Xây dựng, Sở Tài chính tỉnh có các văn bản tham mưu, kiến nghị...

Tại Công văn số 1069 ngày 10/4 do Phó giám đốc Sở Tài chính tỉnh Quảng Ngãi Nguyễn Anh Nam ký, tham mưu UBND tỉnh đưa cát xây dựng vào danh mục hàng hóa phải kê khai giá. 

Trong công văn, ông Nam viện dẫn nhiều điều, khoản của Luật Giá năm 2012 và cho rằng nguồn cung cát làm VLXD trên địa bàn không đáp ứng nhu cầu làm ảnh hưởng đến giá theo chiều hướng tăng cao.

"Để khắc phục tình trạng trên cần thiết phải đưa danh mục hàng hóa là cát làm VLXD vào danh mục hàng hóa thuộc diện kê khai giá để làm công cụ cho cơ quan quản lý nhà nước về giá VLXD có cơ sở kiểm soát giá VLXD", trích văn bản ông Nam ký.

Như vậy, chỉ 5 tháng sau khi ban hành thông báo đưa cát xây dựng vào danh mục hàng hóa phải kê khai giá bán, tỉnh Quảng Ngãi đã đưa mặt hàng này ra khỏi danh mục phải kê khai giá.

"Kê khai giá để chống độc quyền"

Tìm hiểu của PV, quyết định hủy bỏ kê khai giá đối với VLXD cát được UBND tỉnh ban hành, trên cơ sở tham mưu của các sở, ngành chức năng. Trong đó, có Sở Tài chính tỉnh, cũng do Phó giám đốc sở Nguyễn Văn Nam ký ban hành Công văn 2882, tham mưu lên tỉnh.

Trong công văn ông Nam nêu lý do: Đến thời điểm hiện tại số lượng mỏ cát đưa vào đấu giá và khai thác nhiều, đáp ứng nhu cầu thị trường nên không cần thiết phải duy trì hàng hóa là cát xây dựng phải thuộc diện kê khai giá. Đồng thời, việc này sẽ giúp giảm bớt thủ tục hành chính của tổ chức, cá nhân để sớm đưa cát ra thị trường.

Tuy nhiên, theo đại diện doanh nghiệp khai thác mỏ và chuyên gia pháp lý, việc Quảng Ngãi sớm hủy bỏ quy định kê khai giá với cát là cần thiết để đáp ứng đúng các quy định pháp luật hiện hành, cụ thể Luật Giá năm 2012. Việc này cũng đảm bảo bản chất mặt hàng cát xây dựng là hàng hóa vận hành theo cơ chế thị trường, không thuộc hàng hóa do nhà nước quản lý giá; vì vậy phải vận hành theo sát diễn biến của cung cầu thị trường tiêu thụ.

Trong danh mục hàng hóa thuộc diện phải kê khai giá được quy định tại Luật Giá năm 2012, cát xây dựng không thuộc diện danh mục hàng hóa, dịch vụ đặc thù thực hiện bình ổn giá hoặc hàng hóa do nhà nước quy định. 

Theo chuyên gia pháp lý, để đưa một mặt hàng như cát xây dựng vào danh mục bình ổn giá thì cơ quan cấp dưới phải trình Chính phủ, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định. Tỉnh Quảng Ngãi "chủ động" đưa cát vào danh mục hàng hóa kê khai giá mà không thông qua Chính phủ, Quốc hội là làm trái so với quy định của Luật Giá 2012.

Bên cạnh đó, căn cứ danh mục kê khai giá quy định tại Điều 15, Nghị định 177 thì nhóm VLXD chỉ có xi măng và thép. Như vậy, cát xây dựng không nằm trong diện này và cũng không phải hàng hóa đặc thù.

Trao đổi với Báo Giao thông, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Phước Hiền cho biết, trong giai đoạn trước toàn tỉnh có một mỏ cát nên tỉnh ban hành thông báo đưa cát vào danh mục hàng hóa kê khai giá để kiểm soát giá nhằm chống độc quyền giá cát, vì thời điểm đó chỉ có một đơn vị có giấy phép khai thác mỏ cát. Giờ số lượng mỏ cát nhiều nên tỉnh phải hủy bỏ.

"Theo quy định thì cát không thuộc nhóm đối tượng quản lý về giá và trong luật cát cũng không thuộc quản lý giá của nhà nước nên tỉnh hủy bỏ", ông Hiền nói.