Vì sao thuốc lá gây biến đổi ADN?

Thuốc lá ảnh hưởng trực tiếp tới tim mạch và hệ thần kinh - Ảnh: K.Linh

Hút thuốc lá làm thay đổi ADN

Trao đổi với Báo Giao thông, BS. Đặng Quốc Khánh, Trưởng phòng Y tế dự phòng và các chương trình y tế, Cục Y tế GTVT cho biết, các nhà khoa học hàng đầu thế giới về y tế đã chứng minh, thuốc lá không chỉ gây ảnh hưởng đến các cơ quan trong cơ thể, gây ra các bệnh hiểm nghèo mà còn ảnh hưởng đến gene người.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, khói thuốc lá có hơn 7.000 hóa chất, trong đó có tới khoảng 70 loại hóa chất gây ung thư. Một số loại chất độc hại có thể kể ra ví dụ như: Axton (chất tẩy trong thuốc sơn móng tay), amoniac (chất tẩy rửa sàn nhà và bồn vệ sinh), DDT/Dieldrin (thuốc trừ sâu), phoóc-môn và CO (khí thải ô tô), toluene (dung môi công nghiệp), methanol formaldehyde (chất để ướp xác chết)…

“Những chất này khi đi vào cơ thể sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thần kinh, mạch máu và nội tiết gây ra những bệnh tim mạch, giảm trí nhớ và các bệnh ung thư”, BS. Khánh nhận định và cho rằng, hầu hết các tổn thương gây ra bởi những chất độc trong thuốc lá sẽ tiêu tan sau 5 năm bỏ thuốc lá, nhưng rõ ràng, một số sẽ thực sự lưu lại mãi mãi, làm tăng khả năng phát triển nhiều bệnh liên quan đến hút thuốc lá, thậm chí sau khi đã bỏ thuốc lá. Những mảnh tổn thương kéo dài này được tạo ra bởi quá trình methyl hóa, là quá trình biến đổi ADN thông qua bất hoạt một gen hoặc thay đổi hoạt động của nó trong cơ thể.

“Về cơ bản, đây là một quá trình bình thường được ADN thực hiện để đảm bảo mọi thứ đều sẵn sàng ở nơi chúng cần đến. Nhưng khi các gen bị buộc phải methyl hóa, nó sẽ để lại tổn thương lâu dài. Điều này có nghĩa là khi hút thuốc, ADN của người hút sẽ bị biến đối vĩnh viễn về mặt vật lý bởi những chất độc trong điếu thuốc. Nếu bộ ADN đột biến di truyền cho con cái, thì chúng sẽ gây ra những mầm bệnh bám rễ vào cơ thể. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ không thể thoát khỏi vòng tròn bệnh tật được truyền lại qua các thế hệ của gia đình bạn”, BS. Khánh khuyến cáo.

Làm thế nào để cai thuốc lá thành công?

PGS.TS. Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá Quốc gia (Bộ Y tế) chia sẻ, khói thuốc lá là kẻ giết người thầm lặng, với việc phấn đấu thành phố văn minh, hiện đại thì văn minh là không hút thuốc, nghĩa tình là không ảnh hưởng đến người khác, hút thuốc không được ảnh hưởng đến người khác.

Theo PGS.TS. Khuê, thuốc lá được cho là nguyên nhân gây ra 25 loại bệnh khác nhau trong đó có 15 bệnh ung thư. Đáng chú ý, 75% số người chết do ung thư hiện nay có liên quan đến khói thuốc. Tức là cứ 100 người chết do ung thư thì có 75 người chết do có liên quan đến thuốc lá. Người hút thuốc lá thụ động (không hút thuốc nhưng hít phải khói thuốc lá) cũng có nguy cơ bị bệnh cao gấp 10 lần người hút.

Về cách để cai thuốc lá, BS. Đặng Quốc Khánh nhấn mạnh: “Trước khi cai thuốc, người hút thuốc phải quyết định thật sự mình muốn gì chứ không phải chỉ gia đình, bạn bè của mình muốn gì. Hãy lên kế hoạch cho tương lai, đưa ra các mục tiêu, quá trình thực hiện mục tiêu. Cai thuốc không phải là việc dễ dàng nhưng nhiều người vẫn làm được”.

Theo chuyên gia, quá trình cai thuốc lá cần qua những giai đoạn quan trọng. Giai đoạn đầu là 72 giờ để giảm lượng nicotine. Sau đó là 14 ngày để phục hồi cơ thể, 48 ngày để chấm dứt và cải thiện lại thói quen, 3 tháng để có thể ngủ mà không còn nghĩ tới hút thuốc. Trong quá trình này, người hút thuốc cần uống thật nhiều nước, có thể uống nước trái cây hoặc nước khoáng trong 3 ngày đầu cai thuốc, giúp thải loại nicotine nhanh hơn. Nên tránh trà đen và cà phê trong những ngày này. Sau bữa ăn, người cai nên chuẩn bị sẵn một món tráng miệng hoặc đơn giản chỉ là kẹo cao su để có thể... tạm quên đi điếu thuốc. Cùng đó, người cai cần tự gây xao nhãng hay thưởng cho bản thân như: Khi thèm thuốc, có thể mở tivi, đi tắm, gọi điện thoại, làm việc nhà, đi chơi... “Những việc này sẽ làm tâm trí người cai rời xa điếu thuốc. Sau mỗi lần vượt qua cơn thèm thuốc, có thể tự thưởng cho mình để có thêm động lực. Tất nhiên, phần thưởng không bao giờ là một điếu thuốc”, BS. Khánh chia sẻ.