Vì sao Trung Quốc lại cấm dùng Windows 8

Mới đây, chính phủ Trung Quốc đã công bố lệnh cấm cài đặt hệ điều hành Windows 8 của Microsoft cho hệ máy tính của chính phủ với lý do bảo mật, nhưng đằng sau lý do này, dư luận còn băn khoăn bởi các hệ vận hành cũ, kể cả Windows XP vẫn còn đang được sử dụng.

Vừa cấm, vừa sử dụng

Hai vấn đề gần đây liên quan đến Microsoft đã thu hút sự quan tâm của dư luận: Thứ nhất, đầu tháng 4/2014, Microsoft đã ngừng cập nhật bảo mật và hỗ trợ kỹ thuật cho Windows XP, hệ điều hành phổ biến cho các  máy PC tại Trung Quốc.  Sau đó, vào ngày 16 /5/2014, Trung tâm Mua sắm của Chính phủ Trung Quốc (CGCP) lại ban hành  lệnh cấm cài đặt hệ điều hành Windows 8 trên vào cho thống máy tính của chính phủ và các cơ quan thuộc chính phủ.

Khi Microsoft ngừng hỗ trợ Windows XP, gần 30% hệ thống máy tính trên thế giới vẫn hoạt  động theo hệ thống này. Tại Trung Quốc, đặc biệt là các cơ quan của chính phủ và các doanh nghiệp nhà nước, tỷ lệ máy tính sử dụng Windows XP chiếm 60% đến 95%, chính vì vậy mà cư dân mạng tại quốc gia "tỷ người" coi đây là "kỷ nguyên lệ thuộc" của hàng triệu chiếc máy tính chạy hệ điều hành Windows XP của Trung Quốc hiện nay.

Trung Quốc tiêu hủy sản phẩm vi phạm bản quyền.

Mặc dù không còn hỗ trợ Windows XP, nhưng Microsoft vẫn tiếp tục trợ giúp vềt kỹ thuật cho  các công ty công nghệ thông tin của Trung Quốc như Tencent, Qihoo 360, và Kingsoft. Đối với những máy tính chạy Windows XP, các chi phí bảo dưỡng kỹ thuật không đáng kể so với chi phí nâng cấp lên lên hệ điều hành thế hệ mới như Windows 7 hoặc Windows 8 và những hộ cá thể vẫn có thể dùng công nghệ hỗ trợ mà không phải bỏ thêm bất kỳ khoản chi phí nào.

Ngoài ra, nhiều ứng dụng khác của hệ điều hành Windows XP vẫn còn được sử dụng trong nhiều tổ chức của chính phủ, nhất là trong ngân hàng. Vì thế, tái thiết kế và phân bổ các ứng dụng mới sẽ đắt hơn nhiều so với việc duy trì các hoạt động của những hệ vận hành hiện có.  Tuy nhiên, do sự tiến hóa và sự phát triển không ngừng của hệ điều hành nên việc thay mới đổi cũ là tất yếu. Việc chính phủ Trung Quốc cấm Windows 8 được xem là không bình thường. Điều này làm cho Microsoft không khỏi ngạc nhiên và yêu cầu chính phủ Trung Quốc cần tính toán kỹ hơn. Trong thực tế, hệ thống máy tính của Trung Quốc và các doanh nghiệp nhà nước vẫn đang dùng hệ điều hành cũ, mặt khác, chính phủ Trung Quốc lại ra lệnh cấm Windows 8, một hoạt động đi ngược với các thông lệ thương mại thế giới xưa và nay.

Vì lý do bảo mật?

Lệnh cấm của chính phủ Trung Quốc được đăng tải trên trang web của CGPC. Theo lệnh cấm, những hồ sơ dự thầu của các nhà cung ứng thiết bị công nghệ, máy tính… cho chính phủ không được cài đặt Windows 8.

Theo Hãng truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV), lệnh cấm nhằm ngăn chặn các vấn đề về bảo mật và gián điệp thông tin, sau khi Microsoft chính thức ngừng hỗ trợ hệ điều hành Windows XP từ đầu tháng 4, nhằm bảo vệ trên 200 triệu máy tính của Trung Quốc đang dùng hệ vận hành Windows XP và dài kỳ, lệnh cấm trên giúp Trung Quốc tự túc được hệ vận hành.

Hệ điều hành Windows 8 của Microsoft

Theo giới phân tích, động thái trên của chính phủ Trung Quốc chứa đựng nhiều ẩn số, nhằm gây áp lực buộc Microsoft phải giảm giá bản quyền Windows 8 trên các máy tính sử dụng cho các cơ quan chính phủ tại nước này. Trước đó, chính phủ Trung Quốc đã thương thảo với Microsoft để giảm giá Windows nhưng vẫn chưa đạt kết quả. Thậm chí, Trung Quốc còn đưa lý do các vụ bê bối gián điệp NSA gần đây làm cho Bắc Kinh quan ngại về an ninh thông tin quốc gia trong bối cảnh toàn cầu hóa như hiện nay và xa hơn, Trung Quốc không muốn lệ thuộc quá nhiều vào ngành công nghiệp phần cứng lãn phần mềm của Mỹ.

Trong thực tế, Trung Quốc đã đầu tư rất nhiều cho việc phát triển hệ điều hành riêng. Ngay đầu tháng Giêng năm nay, Viện Phần mềm thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc (ISCAS) đã hợp tác với Công ty Công nghệ truyền thông Liantong,  Thượng Hải thiết kế được Hệ vận hành Trung Quốc (COS), gốc Linux được thiết kế dùng cho các thiết bị di động. Tuy nhiên, chính cư dân mạng Trung Quốc lại nghi ngờ về tính xác thực của hệ điều hành này. Thậm chí có người còn cho rằng nó được "chôm" từ  Linux, mặc dù giao diện người-máy và các dịch vụ được thiết kế độc lập, giống như các sản phẩm nhái khác, ghi "Made in China", nhưng  thực chất nội dung bên trong lại của các hãng khác.

Mục tiêu của Trung Quốc là rất rõ ràng, họ sẵn sàng làm mọi việc để kiểm soát các vấn đề liên quan đến an ninh thông tin, tận dụng tối đa lợi thế kinh tế của đối tác mà không phải trả tiền, còn lý không lệ thuộc vào phần cứng và phần mềm của Mỹ chỉ là cái cớ lâu nay chính phủ vẫn áp dụng.

Theo Microsoft, Trung Quốc từ lâu được xem là một khách hàng khó tính, khó chiều và "phức tạp". Doanh thu của Microsoft từ Windows tại thị trường này không cao, nhưng  nạn vi phạm bản quyền lại rất phổ biến, trong khi chính phủ lại làm ngơ. Hiện tại, hệ vận hành Windows XP vẫn đang là sản phẩm phổ biến tại Trung Quốc, chiếm đến 44% thị phần hề điều hành máy tính tại quốc gia này, trong khi đó Windows 8 chỉ chiếm 3,4% thị phần và nếu so với Phần Lan, doanh thu của Microsoft ở Trung Quốc còn kém xa, nhưng nạn vi phạm bản quyền tại Trung Quốc lại nhức nhối, không nước nào sánh kịp.

Khắc Nam (Theo CNN, BBC)