Với đề xuất biểu giá 5 bậc, tiền điện sẽ tính như thế nào?

Khoảng cách mức tiêu thụ điện giữa các bậc sẽ tăng

Chiều 6/12, tại họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 11/2023, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải đã trả lời xung quanh về đề xuất biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt 5 bậc.

Ông Hải cho biết, điện năng là loại hàng hóa đặc biệt, sản xuất tiêu dùng diễn ra đồng thời, việc lưu trữ điện năng đắt đỏ, tốn kém nên việc duy trì quy định giá bán lẻ điện sinh hoạt theo bậc là cần thiết.

Theo ông Hải, khi huy động các nhà máy điện phát điện thì về nguyên tắc phải huy động các nhà máy điện có giá rẻ phát điện trước, nhà máy điện có giá đắt phát điện sau cho đến khi đáp ứng đủ nhu cầu của khách hàng.

Hiện nay nhằm khuyến khích điện sử dụng tiết kiệm, hiệu quả thì rất nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan, Malaysia… đều áp dụng giá bán lẻ điện sinh hoạt theo bậc, với bậc sau có giá cao hơn bậc trước, tương tự như Việt Nam đang thực hiện.

"Thực tế áp dụng trong những năm gần đây cho thấy, việc áp dụng biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt theo bậc đơn giản song vẫn đảm bảo mục tiêu khuyến khích người dân sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả và tương đối phù hợp với điều kiện thực tiễn của Việt Nam", ông Hải cho biết.

Nói thêm về đề xuất biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt 5 bậc, Thứ trưởng Bộ Công thương cho biết, biểu giá điện mới tăng khoảng cách mức tiêu thụ điện giữa các bậc và nới rộng khoảng cách mức tiêu thụ ở bậc cao hơn nhằm phản ánh tình hình thực tế tiêu thụ điện và khuyến khích việc sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả. 

Đồng thời hạn chế một phần tiền điện phải trả tăng cao trong những tháng đổi mùa.

Cũng theo ông Hải, biểu giá mới có mức tăng giá giữa các bậc tương đối hợp lý, chênh lệch giữa bậc đầu và bậc cuối là 2 lần. So sánh với xu thế của thế giới là phù hợp, như tại Nam California chênh lệch giữa bậc đầu và bậc cuối là 2,2 lần; Hàn Quốc 3 lần; Thái Lan 1,65 lần…

"Với biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt 5 bậc, các hộ sử dụng điện từ 710 kWh trở xuống (chiếm 98% số hộ) sẽ có tiền điện phải trả giảm đi so với biểu giá điện sinh hoạt 6 bậc như hiện nay", ông Hải nhấn mạnh.

Nhược điểm của biểu giá bán lẻ điện 5 bậc là 2% với số hộ sử dụng điện còn lại - tức các hộ có mức sử dụng điện cao hơn 711kW/tháng thì sẽ phải trả cao hơn.

Mới đây, Bộ Công thương đã có văn bản gửi Bộ Tư pháp về việc thẩm định dự thảo quyết định của Thủ tướng về cơ cấu biểu giá bán lẻ điện mới, thay thế cho Quyết định 28 năm 2014.

Tiếp tục áp giá điện giờ cao điểm và thấp điểm

Liên quan đến việc áp giá điện giờ cao điểm và thấp điểm, theo ông Hải, hiện cách tính này vẫn cho thấy sự phù hợp.

Bởi đặc điểm của hệ thống điện luôn có sự chênh lệch giữa giờ cao điểm và thấp điểm của biểu đồ phụ tải. Sự chênh lệch lớn giữa giờ cao điểm và thấp điểm khiến hệ thống điện phải dự phòng lớn. Một số nhà máy điện được đầu tư chỉ cho vận hành cao điểm có số giờ vận hành ít nên giá rất cao.

Việc điều hành hệ thống điện rất khó khăn làm gia tăng tổn thất điện năng tạo ra áp lực vốn đầu tư lớn để xây dựng nguồn điện mới chạy cao điểm. Ngoài ra, việc áp dụng giá điện theo giờ thấp điểm và cao điểm đã được áp dụng tại nhiều nước trên thế giới để giảm bớt nhu cầu phụ tải đỉnh của hệ thống.

"Trong các giờ cao điểm, để đảm bảo công suất, hệ thống điện quốc gia phải huy động các nhà máy tuabin khí chạy dầu có giá phát điện rất cao vì vậy giá phát điện là cao nhất và giá bán lẻ điện cũng là cao nhất vào giờ cao điểm hệ thống", Thứ trưởng Bộ Công Thương cho biết.

Việc áp dụng giá bán điện theo giờ cao điểm và thấp điểm cũng khuyến khích tiết kiệm chi phí sử dụng điện bằng cách chuyển phụ tải không cần thiết từ giờ cao điểm sang thấp điểm. Từ đó giảm nhu cầu phụ tải toàn hệ thống trong giờ cao điểm, giảm áp lực vốn đầu tư xây dựng nguồn điện mới.