Vụ việc 39 người di cư được phát hiện chết cứng trên một chiếc xe tải chở container đông lạnh hôm 23/10 ở Hạt Essex, Vương Quốc Anh hiện đang gây chấn động dư luận thế giới. Đáng chú ý, đây là sự việc nghiêm trọng thứ ba xảy ra ở nước này trong vòng hai thập niên trở lại đây. Cái chết bi thảm của những người châu Á ở Essex lại một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về vấn nạn buôn lậu người nhập cư tìm đường vào châu Âu. Lục địa già đã coi loại hình tội phạm này là một mối đe dọa đến an ninh và ổn định của toàn bộ khu vực.
Mối đe dọa chủ yếu của châu lục
Theo những thống kê mới nhất của Liên minh châu Âu (EU), trong những năm qua, thực tế khu vực đã chứng kiến hiện tượng giảm số người nhập cư bất thường vào lục địa này, nhưng vụ việc hôm 23/10 được phát hiện ở Hạt Essex cho thấy mức độ nghiêm trọng chưa thể ngăn chặn được.
Hoạt động buôn bán, đưa lậu người vào các quốc gia thành viên EU vẫn đang là một lĩnh vực mang lại lợi nhuận rất lớn và phổ biến cho các băng đảng và tổ chức tội phạm ở khu vực thịnh vượng nhất hành tinh.
Báo cáo 2 năm một lần của cảnh sát châu Âu (Europol) được gửi đến Trung tâm kiểm soát buôn lậu người nhập cư ở châu Âu (EMSC), công bố gần đây cho thấy một bức tranh toàn cảnh, chi tiết về những tiến triển cũng như khuynh hướng của loại hình tội phạm này.
Kể từ khi cuộc khủng hoảng di cư bùng phát ở Trung Đông (do nội chiến Syria gây ra), nhắm châu Âu làm mục tiêu hướng đến của hàng trăm ngàn người tị nạn, nghề đưa lậu người nhập cư vào các nước EU đã biến “lục địa già” trở thành một thị trường tội phạm quy mô lớn, mang lại thu nhập rất cao cho những băng đảng ngoài vòng pháp luật.
Một sự thật đáng lưu tâm khác là lĩnh vực phạm tội này lại rất khó bị phát hiện ngay từ đầu và chỉ đến khi những thảm kịch xảy ra, người ta mới cuống cuồng tiến hành các chiến dịch điều tra, truy tố những kẻ cầm đầu và môi giới buôn người.
Hiện nay, các băng đảng tội phạm tổ chức buôn người vào châu Âu vẫn đang hoạt động mạnh, thậm chí chúng còn rất linh hoạt, chủ động nắm bắt, khai thác và lợi dụng được nhu cầu ra nước ngoài kiếm sống, định cư, tìm nơi yên thân... của các dòng người di cư ở các khu vực nghèo đói, chậm phát triển, có chiến tranh loạn lạc ở khắp nơi trên thế giới.
Theo cảnh sát EU, có nhiều yếu tố, từ chính sách, hoạt động tăng cường pháp luật, ngân sách và ưu đãi cho ngành du lịch... của khu vực đã vô tình tạo điều kiện, tạo kẽ hở để các đối tượng, băng đảng buôn người khai thác, dụ dỗ người muốn đi lậu đến châu Âu.
Những kẻ buôn người giờ đây cũng chủ động điều chỉnh để thích ứng với những thay đổi, thể hiện qua việc chúng sử dụng linh hoạt nhiều loại hình vận chuyển cũng như dùng những công nghệ mới để qua mặt và đánh lừa các lực lượng chức năng.
Các băng đảng, đường dây đưa người vào EU cũng được chúng tổ chức chặt chẽ, tinh vi và chuyên nghiệp hơn ngay từ ở các nước có người muốn đi lậu đến cả ở những quốc gia điểm đến.
Ông Robert Crepinko – Giám đốc Trung tâm EMSC gần đây từng tuyên bố rằng vấn nạn đưa người nước ngoài di cư bất hợp pháp vào EU đã và vẫn đang là mối đe dọa tội phạm, ảnh hưởng đến an ninh khu vực.
Theo ông Robert Crepinko, để đấu tranh hiệu quả với tội phạm buôn người vào EU, các cơ quan tình báo, tăng cường pháp luật cần phải nâng cao khả năng dự báo tình hình, chủ động nghiên cứu sự biến động của thị trường tội phạm cũng như phát hiện các thủ đoạn mới của tội phạm.
Kẽ hở cho tội phạm qua mặt an ninh
Báo cáo đánh giá của Trung tâm EMSC chỉ ra 5 yếu tố có ảnh hưởng lớn đến việc không ngăn chặn được các đường dây đưa người nhập cư vào châu Âu gồm:
Thứ nhất, giấy tờ giả. Công nghệ làm giấy tờ giả mà các băng đảng sử dụng để tạo ra những giấy tờ chứng minh nhân thân bất hợp pháp rất tinh vi. Đáng chú ý, để làm ra những loại giấy tờ (từ Visa, hộ chiếu, thẻ định danh...) các đối tượng buôn người cần mất rất ít công sức và không đòi hỏi nhiều về thời gian.
Một khi có được giấy tờ giả trong tay, những người nhập cư phi pháp cơ bản đã có điều kiện cần và đủ để tiến vào lãnh thổ của một quốc gia bất kỳ trong khối EU nếu không bị phát hiện ngay từ đầu, một việc làm vô cùng khó khăn đối với các nhân viên hải quan, an ninh cửa khẩu.
Thứ hai, đó chính là việc lạm dụng ưu đãi được di chuyển miễn Visa khi đi du lịch của người dân trên toàn lãnh thổ EU. Người nhập cư đi lậu thường vào châu Âu bằng đường hàng không từ các nước ở khu vực Balkan, dùng hộ chiếu giả để được hưởng chế độ đi lại tự do.
Trong khi đó, nhiều nước Balkan đã ban bố chế độ miễn Visa cho các du khách nước ngoài đến từ các quốc gia như Trung Quốc, Guinea Bissau, Iran và Thổ Nhĩ Kỳ để hấp dẫn tăng trưởng ngành du lịch. Đến những nước này, khách quốc tế được miễn Visa có thể ở đến 30 ngày, đó cũng chính là lý do vì sau các chuyến hành trình đi lậu đến EU của người nhập cư thường kéo dài cả tháng trời.
Thứ ba, các đường dây buôn người đã tận dụng sự bùng nổ của các loại hình mạng xã hội để tranh thủ quảng cáo về các dịch vụ đưa lậu người đi nước ngoài của mình. Chúng cũng sử dụng nhiều kỹ thuật marketing khéo léo, đánh trúng tâm lý của những người học vấn thấp, thích đổi đời nhanh.
Một trong những chiêu thức khác được các tay buôn người thường sử dụng là chiêu bài “chiết khấu đa cấp”, tức là càng giới thiệu được nhiều người đi thì chi phí sẽ thấp hoặc hoa hồng sẽ cao hơn. Một số băng đảng còn dụ dỗ người muốn ra nước ngoài bằng các dịch vụ “bảo hành trọn gói”, “đến nơi mới thu tiền” , “an toàn tuyệt đối” và “như đi du lịch”...
Thứ tư, tội phạm buôn bán người liên tục thay đổi chiến thuật hoạt động. Chúng có các phương pháp giấu người tinh vi, phức tạp nhưng rất nguy hiểm với mạng sống của “khách hàng”.
Trong các vụ việc lớn nhỏ bị cảnh sát phát hiện, người ta chủ yếu thấy các “khách hàng” của tội phạm được bố trí nằm im ở những nơi rất nguy hiểm, chật hẹp, bẩn thỉu như nấp đằng sau động cơ xe tải, trong thùng container đông lạnh, trong các toa chở hàng trên tàu thủy, tàu hỏa...
Thứ năm, các băng đảng cung cấp dịch vụ buôn lậu người vào châu Âu được tổ chức rất chặt chẽ, liên kết với nhau ở từng nước, từng khu vực. Đáng chú ý, các đường dây này lại liên quan chặt đến các loại tội phạm khác như buôn người làm nô lệ, mại dâm, lao động cưỡng bức...
Những con đường đến châu Âu
Lực lượng cảnh sát chung châu Âu Europol chỉ ra bốn tuyến đường chủ yếu mà tội phạm buôn người đã và vẫn đang khai thác để đưa người nhập cư vào lãnh thổ EU một cách phi pháp gồm:
Khu vực Trung Địa Trung Hải. Lybia, quốc gia nằm trong khu vực này vẫn được xem là điểm đến chính, nơi xuất phát những chuyến vận chuyển người nhập cư lậu vào EU. Thống kê từ năm 2017 được Europol xác nhận cho thấy có đến 118.962 trường hợp người nhập cư bất thường vào các nước ở “lục địa già” từ Libya. Các điểm đến mới ở khu vực Trung Địa Trung Hải nay có thêm Tunisia và Algeria.
Khu vực Tây Địa Trung Hải. Số lượng người nhập cư bất thường xuất phát từ khu vực này đến EU đã tăng gấp đôi vào năm 2017 với 23.143 trường hợp. Đa số họ là người Morocco, Algeria và Ivory Coast (Bờ Biển Ngà).
Một khu vực khác có tỷ lệ người nhập cư bất thường vào châu Âu ít hơn là phía Tây Balkan. Khu vực này được các nhà chức trách bố trí nhiều biện pháp canh phòng cẩn mật, điều kiện khí hậu cũng không thuận lợi cho các cuộc băng rừng vượt biên nhưng lại có chính sách miễn Visa nên các đường dây buôn người cũng có chiến thuật hoạt động riêng ở những nước này.
Cuối cùng là khu vực biên giới giữa Anh và Pháp. Các tổ chức tội phạm thường vận hành ở Bỉ và Pháp. Tại đây, chúng cung cấp dịch vụ đưa lậu người vào Vương Quốc Anh. Theo Europol, khu vực này là địa bàn của các băng đảng buôn người gốc Albania, vốn trước đây chủ yếu đưa công dân của nước mình đi lậu vào châu Âu.
Tiến trình điều tra vụ 39 người tử vong
Trong vụ việc phát hiện hôm 23/10 ở Hạt Essex, phần đông những người chết đều là người gốc Á dù chưa rõ quốc tịch. Theo cảnh sát Anh, chiếc thùng container có 39 người bên trong bắt đầu được đưa lên xe tải (có xuất xứ từ Ireland) từ Zeebrugge, Bỉ để chở đến Essex, Anh. Qúa trình này vẫn đang được điều tra nhưng nó đã cho thấy sự phức tạp trong tính toán của các băng đảng đưa lậu người nhập cư vào EU.
Liên quan đến vụ việc phát hiện 39 người chết ở Hạt Essex, tính đến chiều muộn ngày 26/10/2019, cảnh sát Essex đã thông báo bắt giữ tổng cộng 4 người (trong đó có 3 nam và 1 nữ); vẫn đang tiến hành công việc giám định pháp ý, xác định danh tính, nguồn gốc của từng nạn nhân.
Cảnh sát Essex tiếp tục kêu gọi mọi người không đồn đoán về thân phận, danh tính của các nạn nhân khi chưa có thông tin kết luận chính xác của cơ quan điều tra. Các nhà điều tra ở Essex cũng duy trì quan điểm mở về quốc tịch của các nạn nhân đang được giám định dù trước đó họ nói rằng tất cả đều là người Trung Quốc.
Người đứng đầu Bộ phận điều tra cấp cao của cảnh sát Essex – ông Martin Pasmore đã tiết lộ với báo chí rằng cá nhân ông đã liên lạc với Đại sứ Anh tại Việt Nam để trao đổi tình hình.
Điều này cho thấy rất có thể có nạn nhân người Việt Nam trong số 39 người đã tử vong trên chiếc xe chở container đông lạnh. Bên cạnh đó, có nhiều gia đình ở miền Trung Việt Nam đã làm đơn thông báo với chính quyền địa phương và nhờ cậy các cơ quan chức năng giúp đỡ tìm kiếm bởi họ cho biết con cái của mình cũng đã đến Anh trong đợt vừa qua.
Đáng chú ý nhất là gia đình của một cô gái 26 tuổi quê ở thị trấn Nghèn, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh khi thông báo rằng con gái của mình được cho là đã nhắn những dòng tin tuyệt vọng thông báo về cho cha mẹ trước khi không còn duy trì sự sống.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận