Vụ cướp máy bay Mỹ lộ lỗ hổng an toàn hàng không

Một máy bay của hãng hàng không Alaska Airlines

Vụ cướp máy bay gây rúng động nước Mỹ cuối tuần qua đã khiến cơ quan chức năng và giới chức hàng không nước này một lần nữa giật mình sau khi phát hiện ra những “điểm mù” trong ngành, tiềm ẩn nguy cơ để những đối tượng xấu có thể thực hiện các hành động uy hiếp an toàn, an ninh hàng không.

Những lỗ hổng khó lấp

Vụ trộm máy bay Bombardier Q400 của Hãng hàng không Horizon Air (thuộc Alaska Airlines) tại sân bay quốc tế Seattle-Tacoma giữa ban ngày đã để lộ những hạn chế trong đảm bảo an ninh cho các cơ sở hạ tầng sân bay; việc giám sát, phát hiện và giải quyết kịp thời những vấn đề về sức khỏe tinh thần, tâm lý của tất cả nhân viên sân bay.

Ông Jeff Price, cố vấn an ninh hàng không, giáo sư đến từ Đại học Metropolitan tại Denver và một cựu nhân viên sân bay nhận định: “Các lớp an ninh tại sân bay chưa được thiết kế để chống lại những sự kiện như vậy”.

Mặc dù năm ngoái, Quốc hội Mỹ đã thông qua các tiêu chuẩn kiểm tra ngặt nghèo và bắt buộc đối với tất cả nhân viên làm việc tại các phi trường. Theo đó, nhân viên mặt đất tại Seattle đều phải trải qua các quy trình kiểm tra lý lịch phạm tội, dò kim loại giấu trong người, soi túi xách, quét vân tay để xác định danh tính nhưng họ không bị kiểm tra về tâm lý.

Do đó, giáo sư Jeff Price đề xuất một số phương án đề phòng những vụ cướp tương tự xảy ra. Đó là thuê nhân viên đánh giá quy trình và tâm lý của toàn bộ nhân viên sân bay kể cả khi họ không có những biểu hiện rõ ràng.

Trước đây, sau khi xảy ra vụ phi công cố tình lao máy bay Germanwings vào núi vì trầm cảm khiến 150 người trên máy bay thiệt mạng, giới chức hàng không đã siết chặt quy định giám sát phi công về vấn đề sức khỏe tinh thần.

Mới đây, Ủy ban châu Âu đã thông qua luật mới, dự kiến có hiệu lực vào năm 2020, yêu cầu các hãng hàng không phải thường xuyên kiểm tra, sàng lọc tình trạng sức khỏe tinh thần của phi công. Theo cơ trưởng Q400, các cuộc kiểm tra sức khỏe thường xuyên sau vụ Germanwings đều bao gồm những câu hỏi về tình trạng tinh thần của phi công.

Giám đốc điều hành Alaska Airlines Brad Tilden khẳng định, sự cố hy hữu lần này buộc chúng tôi phải đánh giá kỹ sự việc để rút kinh nghiệm và ngăn chặn những vụ việc tương tự tiếp diễn đối với cả hãng hàng không của chúng tôi hay các hãng khác.

Tuy nhiên, vụ việc trộm máy bay như vừa rồi là vấn đề khó và hiếm để có thể tìm cách giải quyết. Bởi tính riêng tại sân bay Seattle-Tacoma, nơi xảy ra vụ cướp đã có khoảng 12.600 người được phép tiếp cận máy bay - người phát ngôn sân bay cho hay.

Những điều không ngờ và khó tin

Nhìn từ vụ cướp máy bay có thể thấy, mặc dù các giám đốc điều hành hãng hàng không khăng khăng khẳng định lý lịch của kẻ trộm Richard Russell, 29 tuổi, nhân viên mặt đất rất trong sáng và chưa bao giờ có bằng lái phi công nhưng anh ta lại thực hiện một hành động mà không ai có thể ngờ tới với những kỹ năng bay khiến chính CEO Horizon - ông Gary Beck phải kinh ngạc.

Nhân viên này đã sử dụng một xe lai dắt để xoay máy bay 180 độ rồi điều khiển chiếc phi cơ ra đường băng. Sau khi cất cánh, anh ta cho máy bay lộn nhào trên không nhiều vòng.

Ông Beck cho biết: “Thật khó tin với những cú nhào lộn đó. Tôi không biết anh ta học được những kinh nghiệm đó bằng cách nào. Phi cơ thương mại là cỗ máy rất phức tạp và việc điều khiển một chiếc máy bay dù nhỏ như Cessna 150 cũng không hề dễ dàng”, ông Beck nhấn mạnh.

Một cơ trưởng từng điều khiển loại máy bay Q400 cho một hãng hàng không khác, giấu tên cho biết, quá trình khởi động loại máy bay này rất phức tạp. Chỉ cần thực hiện sai 1 trong hơn 20 bước khởi động Q400 có thể lập tức khiến máy bay trật bánh. Vị cơ trưởng này cũng đánh giá những cú nhào lộn của Richard thực sự ấn tượng.

Thực chất, lúc đang điều khiển máy bay, Richard hé lộ với nhân viên kiểm soát không lưu rằng, anh ta đã chơi nhiều trò chơi điện tử có các hoạt cảnh lái máy bay như thật và biết chút ít về lĩnh vực này.

Theo các chuyên gia, ngoài việc học trên game, Richard có thể học một số kỹ năng khi quan sát những đồng nghiệp khác trong công việc thường ngày. Ngoài ra, phần mềm giả lập chuyến bay cũng giúp anh ta làm quen với cách máy bay vận hành. Những lý thuyết dạy lái máy bay có đầy trên mạng.

Ẩn họa an ninh hàng không sau vụ cướp máy bay Horizon Air Q400