Vụ va chạm máy bay của Nhật nhấn mạnh mối lo ngại hàng đầu của hàng không thế giới

Câu hỏi quan trọng nhất

Theo hãng tin Reuters, các nhà điều tra Nhật Bản đang điều tra vụ va chạm giữa hai máy bay tại sân bay Haneda, Tokyo ngày 1/1.

Trong vụ việc, toàn bộ 379 người có mặt trên máy bay Airbus A350 của hãng hàng không Japan Airlines đã sơ tán khỏi phương tiện an toàn trong khi 5 trong số 6 thành viên phi hành đoàn trên máy bay De Havilland Dash-8 của lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản thiệt mạng.

Hãng tin Reuters dẫn các nguồn tin an hiểu tình hình cho biết Cục An toàn Vận tải Nhật Bản sẽ phối hợp điều tra cùng các cơ quan tại Pháp, nơi máy bay Airbus A350 được chế tạo và tại Anh nơi hai động cơ Rolls-Royce của phương tiện được sản xuất.

Các chuyên gia cho rằng vẫn còn quá sớm để kết luận nguyên nhân dẫn tới vụ va chạm và đa số các vụ tai nạn do nhiều yếu tố gây ra.

Tuy nhiên, trước mắt, các nhà điều tra Nhật Bản sẽ tìm hiểu những chỉ dẫn nhân viên kiểm soát đã đưa ra đối với hai máy bay, cũng như kiểm tra các hệ thống trên máy bay và tại sân bay.

Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ điều tra đầu tiên là thu thập dữ liệu hộp đen bao gồm dữ liệu về chuyến bay và nội dung trao đổi giữa phi công trong buồng lái.

Các chuyên gia cho rằng vì vụ tai nạn xảy ra tại sân bay ở Tokyo nên việc thu thập dữ liệu radar, lời khai nhân chứng, video do camera an ninh quay lại không quá khó khăn.

Ông Paul Hayes - Giám đốc bộ phận an toàn hàng không tại công ty tư vấn Ascend by Cirium có trụ sở tại Anh cho biết, câu hỏi quan trọng nhất lúc này đó là liệu máy bay của lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản có ở trên đường băng hay không và nếu có thì tại sao máy bay chở khách lại đáp xuống?

Va chạm trên đường băng luôn là mối lo ngại hàng đầu

Vụ tai nạn là sự cố nghiêm trọng đầu tiên liên quan tới dòng máy bay Airbus A350 kể từ khi đưa vào vận hành vào năm 2015 nhưng xảy ra trong thời điểm tổ chức Flight Safety Foundation có trụ sở tại Mỹ vừa cảnh báo nguy cơ va chạm trên đường băng tại các sân bay trên toàn thế giới có thể tăng khi bầu trời ngày càng đông đúc, chật chội.

Ông Hassan Shahidi - Giám đốc điều hành Flight Safety Foundation cho biết: “Dù đã có rất nhiều nỗ lực nâng cao an toàn trong những năm qua nhưng những vụ va chạm trên đường băng vẫn xảy ra. Đây là mối quan ngại toàn cầu vì hậu quả từ một vụ va chạm trên đường băng là vô cùng nghiêm trọng”.

Đơn cử như vụ va chạm giữa hai máy bay Boeing 747 ở Tenerife, Tây Ban Nha khiến 583 người thiệt mạng vẫn được coi là tai nạn gây thương vong nhiều nhất trong lịch sử hàng không thế giới.

Theo ông Shahidi, thực tế, có không ít vụ va chạm để lại hậu quả nặng nề hoàn toàn có thể tránh được nếu có công nghệ giúp nhân viên kiểm soát không lưu và phi công nhận biết tình hình rõ ràng hơn và phát hiện nguy cơ dẫn tới va chạm trên đường băng.

Cục Hàng không liên bang Mỹ cho biết gần 40 sân bay tại quốc gia này được trang bị hệ thống ASDE-X sử dụng radar, vệ tinh và công cụ điều hướng để theo dõi chuyển động trên mặt đất.

Tuy nhiên, tháng 11/2023, Chủ tịch Cục An toàn Vận tải quốc gia Mỹ Jennifer Homendy cho biết mạng lưới hàng không của quốc gia này vẫn thiếu công nghệ cần thiết để ngăn chặn các vụ va chạm trên đường băng.

Năm 2018, hãng sản xuất máy bay Airbus thông báo đang phối hợp với tập đoàn Honeywell Aerospace Technologies để phát triển hệ thống Surface-Alert nhằm ngăn chặn các vụ va chạm trên đường băng qua việc cung cấp hình ảnh và cảnh báo cho phi công về tình huống nguy hiểm trên đường băng.

Mặt khác, dù trên máy bay hiện đã được trang bị công nghệ hỗ trợ hạ cánh tự động nhưng việc phi công cẩn trọng, kiểm tra tầm nhìn vẫn là thiết yếu. Thực tế họ nhiều khi bị xao nhãng vì lượng công việc quá tải hoặc khó nhìn khi bay đêm.

Trong vụ việc tại Nhật, ông John Cox - cựu chuyên gia điều tra tai nạn hàng không tại Mỹ cho rằng, giới chức sẽ tập trung vào quá trình ra quyết định cho máy bay của Japan Airlines hạ cánh xuống đường băng cũng như tầm nhìn của phi công điều khiển máy bay của hãng.

Theo ông Cox, việc phi công có thể nhìn thấy máy bay đang đỗ trên đường băng hay không là yếu tố rất quan trọng.

Trước đây, từng xảy ra một vụ va chạm giữa máy bay của các hãng hàng không USAir và SkyWest Airlines tại sân bay quốc tế Los Angeles, bang California vào năm 1991 vì hệ thống đèn yếu.

Theo ông Cox, trong vụ tai nạn này, do hạn chế về chiếu sáng nên phi hành đoàn trên máy bay USAir không thể nhìn thấy máy bay của hãng SkyWest đang đỗ trên đường băng.