Xe hợp đồng trá hình dần “bóp chết” xe tuyến cố định

Xe hợp đồng trá hình luồn lách khắp các con đường trong thành phố, bắt khách của các nhà xe chạy tuyến cố định - Ảnh: Tạ Tôn

Trong khi các nhà xe tuyến cố định phải vào bến, chạy theo nốt rất nghiêm ngặt thì xe hợp đồng trá hình lại tìm cách lách luật, không bị chi phối bởi các điều kiện kinh doanh vận tải và né được nhiều loại thuế, phí. Điều này không chỉ gây bất bình đẳng trong hoạt động vận tải mà còn khiến các nhà xe tuyến cố định đối mặt với nhiều khó khăn và nguy cơ phá sản, vỡ nợ.

Xe tuyến cố định gồng mình đóng đủ loại thuế, phí

Là doanh nghiệp có khoảng 40 xe khách chạy tuyến cố định Hà Nội - Hải Phòng, ông Đặng Đình Thoại, Phó giám đốc Công ty CP Vận tải Thanh Long (Hải Phòng) bức xúc, việc các nhà xe núp bóng xe hợp đồng đón trả khách trong thành phố, mà không bị kiểm soát lại không phải tốn các khoản phí như: Phí xuất bến, thuế VAT trên mỗi vé…đang gây nên sự cạnh tranh không lành mạnh và dần “giết chết” những xe hoạt động trong bến.

“Chỉ tính riêng phí hai đầu bến doanh nghiệp tôi đã mất gần 1 triệu đồng/xe. Chưa kể đến khoản thuế phải nộp hàng tháng khoảng gần 2 triệu đồng/xe nữa. Theo tính toán của tôi, chỉ riêng “ăn bớt” được các khoản này xe hợp đồng trá hình đã để ra được hàng chục triệu đồng/tháng/xe. Họ không bị kiểm soát bởi các điều kiện về kinh doanh vận tải hành khách mà xe tuyến cố định phải chấp hành. Dù quy định phải lắp thiết bị giám sát hành trình, đóng bảo hiểm, khám sức khỏe cho lái xe... nhưng đa phần nhà xe hợp đồng trá hình không thực hiện khiến họ có nhiều lợi thế so với xe tuyến cố định. Đây thực sự là cuộc cạnh tranh không lành mạnh và không cân sức khiến doanh nghiệp vận tải tuyến cố định khó sống nổi”, ông Thoại than thở.

Cùng quan điểm, ông Bùi Danh Liên, Chủ tịch Hợp tác xã Vận tải Thăng Long (Hà Nội) cho biết, trong khi xe tuyến cố định phải phát hành vé và phải kê khai nộp thuế VAT 10% trên mỗi vé xe bán ra thì xe giả danh xe hợp đồng được hưởng lợi lớn từ việc không thực hiện nghĩa vụ nộp thuế do không phát hành vé mà chỉ đặt chỗ và đón khách tại nhà và không xuất hóa đơn cho khách. Ngoài ra, xe tuyến cố định phải chịu nhiều chi phí về dịch vụ bến xe như: Phải nộp lệ phí bến 300.000 đồng/chuyến, tiền thuê quầy bán vé 5 triệu đồng/tháng. Tính sơ sơ các chi phí mỗi tháng tốn hàng chục triệu đồng. Điều quan trọng loại xe này đã tạo ra sự bất bình đẳng trong hoạt động kinh doanh vận tải, mất trật tự ATGT do có thể “đại náo” bất kể tuyến đường nào, kể cả trong nội đô.

Các nhà xe tuyến cố định tại Đà Nẵng cũng tỏ rõ sự bức xúc trước trình trạng xe trá hình, núp bóng hợp đồng, du lịch ngày một biến tướng. Bà Nguyễn Thị Kim, nhà xe tuyến cố định Đà Nẵng - Huế cho biết, trong khi nhà xe tuyến cố định ở đây phải đóng 150.000 - 170.000 đồng/ lượt lệ phí xuất bến, hàng tháng, đóng hơn 2 triệu đồng tiền thuế và quản lý cho HTX cùng các phí khác thì những nhà xe trá hình “ngồi mát ăn bát vàng”, phá khách tuyến cố định. “Nhiều xe trá hình trên địa bàn Đà Nẵng có phương thức hoạt động tương tự nhà xe Thành Bưởi ở TP.HCM mà báo chí nêu gần đây. Rất cần các cơ quan chức năng quyết liệt xử lý để xe cố định còn đất sống”, bà Kim nói.

Lãnh đạo Công ty TNHH Hiếu Minh Sơn (nhà xe Hiếu Hoa, chuyên tuyến Đà Nẵng ra các tỉnh phía Bắc: Vinh, Thái Bình, Nam Định...) cho hay, với xe trá hình, cơ quan chức năng không thể quản lý doanh thu vì thiếu cơ sở và chỉ dựa vào khai báo của đơn vị vận tải. Trong khi các xe tuyến cố định phải đóng lệ phí bến bãi, xuất vé ra được tổng doanh thu làm cơ sở để báo cáo và tính các loại thuế: Thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế giá trị gia tăng...

Cạnh tranh không cân sức

Với việc xe hợp đồng trá hình không vào bến và né được quá nhiều loại thuế, phí, theo các nhà xe đang chạy tuyến cố định thì đây rõ ràng là bất bình đẳng và là sự cạnh tranh không cân sức. Chia sẻ với Báo Giao thông, ông Nguyễn Quốc Mạnh, Giám đốc Công ty CP Vận tải ô tô Điện Biên cho rằng, hiện có quá nhiều nhà xe lợi dụng hình thức xe hợp đồng để chạy như tuyến cố định. Xe tuyến cố định đang phải chịu nhiều sự quản lý nghiêm ngặt về điều kiện kinh doanh vận tải. Còn xe hợp đồng trá hình đang lợi dụng khe hở của chính sách để hoạt động trá hình, né nhiều loại thuế, phí, cướp khách của xe tuyến cố định khiến xe tuyến có định có nguy cơ “chết dần”.

“Với mỗi xe chạy tuyến cố định, hiện phải mất chi phí dịch vụ cho 2 đầu bến chiếm khoảng 30% giá thành. Trong khi xe hợp đồng trá hình không bị chi phối bởi các điều kiện kinh vận tải cộng với không phải vào bến bãi đã tiết kiệm được khoảng 30-40% chi phí”, ông Mạnh bức xúc nói.

Ông Mạnh cũng thừa nhận, loại xe hợp đồng trá hình khá thuận tiện cho hành khách, có thể đưa đón linh hoạt ở bất kỳ đâu. Nhưng kinh doanh vận tải là có điều kiện, không thể muốn đón khách ở đâu thì đón như vậy, vừa mất trật tự ATGT, vừa lộn xộn. Đáng nói, xe khách trá hình né được rất nhiều loại thuế, phí nên tạo sự cạnh tranh không bình đẳng.

Trước tình trạng này, bà Nguyễn Thị Kim cho biết, các nhà xe tuyến cố định Đà Nẵng - Huế gần đây liên tục gửi đơn kiến nghị và trực tiếp phản ánh đến Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Xuân Anh vấn nạn xe trá hình HAV Travel, Tiến Đạt Thành, Tân Quang Dũng, DAHUNA... ngày một nở rộ, núp bóng xe hợp đồng bắt khách lẻ như tuyến cố định. Nếu tình trạng này kéo dài, các nhà xe cố định sẽ khó có thể sống nổi.

Đáng lo ngại hơn, theo ông Bùi Danh Liên, loại xe hợp đồng trá hình không phát hành vé nên không có bảo hiểm, vì vậy khi có sự cố, quyền lợi của hành khách không được đảm bảo. “Điều nguy hiểm hơn là các loại xe trên không bảo đảm an toàn cho hành khách vì không được kiểm tra theo quy trình trước khi rời bến”, ông Liên chia sẻ.

Bến Tre: Loạn xe hợp đồng trá hình