Doanh nghiệp lại than âm quỹ
Kỳ điều chỉnh giá xăng dầu chiều qua (17/4/2019) là lần thứ 103 xăng dầu được điều hành theo Nghị định số 83/2014/NĐ-CP ngày 3/9/2014 của Chính phủ về kinh doanh xăng dầu có hiệu lực thi hành từ 1/11/2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành.
Trong kỳ điều hành này, Liên Bộ đã quyết định tiếp tục chi sử dụng Quỹ BOG với xăng E5RON92: 1.456 đồng/lít (kỳ trước chi 2.042 đồng/lít); Xăng RON95: 743 đồng/lít (kỳ trước chi 1.304 đồng/lít). Như vậy, Quỹ BOG tiếp tục “gánh” 700 đồng đến gần 1.500 đồng mỗi lít xăng.
Ngay sau khi quyết định điều chỉnh giá xăng dầu được áp dụng, Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) cho biết, tính đến trước thời điểm 15h ngày 17/4, Quỹ bình ổn giá xăng dầu (BOG) tại Petrolimex đã âm đến 240 tỷ đồng. Trước đó, tại kỳ điều hành cách đây 2 tuần (ngày 2/4), quỹ BOG tại doanh nghiệp này còn dư 9,6 tỷ đồng, còn ngày 18/3 là 655 tỷ đồng.
Tại kỳ điều hành trước, lãnh đạo một doanh nghiệp khác cũng kêu rằng Quỹ BOG tại đây đã âm hơn 300 tỷ đồng. "Quỹ bình ổn xăng dầu được Nhà nước để ở doanh nghiệp có lúc âm, lúc dương nhưng chưa bao giờ con số âm quỹ lại lớn như hiện tại. Về nguyên tắc doanh nghiệp phải xoay xở, vay ngân hàng để bù số này", ông nói và cho hay nếu tình hình này kéo dài doanh nghiệp không thể co kéo nổi.
Còn nhớ, cuối năm 2018 Quỹ bình ổn giá xăng dầu đã giảm còn 1.600 tỷ đồng so với cách đó một năm, từ mức 3.500 tỷ. Như vậy, việc xả Quỹ BOG liên tục đang tạo áp lực rất lớn khi nguồn dư quỹ cạn kiệt và âm tại nhiều doanh nghiệp.
Ở đây có hai vấn đề cần đề cập. Thứ nhất, giá xăng dầu thế giới lên cao, nhà điều hành buộc phải dùng công cụ là Quỹ BOG để “giữ chân” giá xăng dầu, không để giá xăng dầu tăng mạnh làm tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Tuy nhiên, một chuyên gia trong ngành đã phân tích, giá xăng dầu thế giới lên cao, Việt Nam vẫn phải nhập khẩu nhiều xăng dầu thành phẩm nên vẫn phải trả thêm giá (ở đây là chi thêm tiền mua xăng dầu - PV).
Trước đây Bộ Tài chính từng dùng công cụ thuế nhập khẩu để tác động tới giá thành nhưng nhiều năm nay công cụ này không được sử dụng nữa mà thay vào đó là dùng Quỹ BOG để điều tiết. Điều này hiểu nôm na là thay vì dùng ngân sách (thông qua giảm thuế) thì dùng tiền của dân (Quỹ BOG do dân đóng góp) để điều tiết. Như vậy, về bản chất, khi giá dầu tăng cao người dân vẫn phải bỏ ra nhiều tiền hơn để mua nhiên liệu.
Thứ hai là về nguyên tắc vận hành quỹ BOG, hiện nay quỹ được làm để lại tại doanh nghiệp dưới hình thức mở tài khoản riêng tại ngân hàng, lãi suất không kỳ hạn. Doanh nghiệp chỉ được chi khi có quyết định của Liên Bộ Tài chính - Công thương. Tại buổi họp báo thường kỳ quý I/2019 ngày 5/4, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải thông tin, tính đến thời điểm đó có 9 doanh nghiệp đầu mối bị âm quỹ BOG, trong đó có một số doanh nghiệp mới. Tuy nhiên, danh sách những doanh nghiệp này không được Bộ Công thương cung cấp như đề nghị của PV Báo Giao thông.
Quỹ dương nhưng lãi không được hưởng, quỹ âm thì phải đi vay ngân hàng bù vào và phải trả lãi ngân hàng khiến doanh nghiệp kêu ầm ỹ kể từ cuối tháng 3. Khi đó, trên thị trường xuất hiện tình trạng một số chủ trạm xăng bán lẻ kêu không mua được xăng từ đầu mối và có tình trạng treo biển hết xăng khiến Vụ thị trường trong nước (Bộ Công thương) phải đi kiểm tra. Và Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước Trần Duy Đông phải “trấn át”: “Giờ giả dụ có âm một chút, thì chia sẻ chung với nhà nước, chứ không phải một vài tháng âm mà kêu ầm ỹ lên như vậy”.
“Ý ông Thứ trưởng sai ở nhiều điểm”
Trong cuộc họp báo quý I/2019 ngày 5/4 tại Bộ Công thương, trước câu hỏi của PV Báo Giao thông về việc có nên duy trì Quỹ BOG nữa không, Thứ trưởng Bộ Công thương Đỗ Thắng Hải trả lời: “Cá nhân tôi không muốn có quỹ này. Tôi mong càng sớm càng tốt bỏ quỹ đi”.
Nhưng ông Hải cũng phân tích, ở thời điểm hiện nay, Việt Nam chưa phải nền kinh tế thị trường hoàn toàn. Ông Hải lấy ví dụ hàng trăm hãng taxi cứ tăng giá xăng một chút là đòi tăng giá cước taxi nhưng giá xăng giảm thì giá cước taxi không giảm theo mà “nói không được”. Do đó, ông Hải cho rằng, ở đây cần có vai trò quản lý của nhà nước.
“Tôi cũng nói nhiều lần, kể cả tôi nói trước mặt Phó Thủ tướng là cong ăn cong, thẳng ăn thẳng. Nhưng ngay sát Tết giá xăng phải tăng 1.000 - 2.000 đồng, như nay là tăng hơn 3.000 đồng đấy chứ. Đấy là khó khăn điều hành. Cái này (Quỹ BOG - PV) đánh giá tốt. Chúng ta đánh giá bình ổn cả năm. Chúng ta giữ giá cho bà con, tránh lạm phát kỳ vọng trước, trong và ngay sau Tết. Tôi muốn nói chia sẻ khó khăn của người điều hành. Còn điều hành phải bám vào thực tiễn giá thế giới và Nghị định 83. Tâm sự hết sức thẳng thắn để chia sẻ”, ông Hải nói.
Ngay hôm sau, một cựu lãnh đạo của một doanh nghiệp xăng dầu lớn đã gọi ngay cho PV Báo Giao thông. Ông nói ý kiến Thứ trưởng Hải sai ở nhiều điểm. Vị này cho biết, Quỹ BOG là tiền đóng góp trực tiếp của dân mà không phải từ nguồn khác. Do đó, giá xăng dầu không tăng đợt này thì tăng đợt khác. “Bản thân người dân phải đóng tiền khi mua hàng thì có nghĩa là giá bán lẻ phải tăng và CPI đã ngầm tăng rồi. CPI vẫn tăng theo giá thế giới vì nén lúc này lúc khác sẽ bung ra. Hơn nữa, lúc trích (quỹ BOG – PV) thì thay vì CPI giảm thì lại tăng. Tóm lại là bù trừ cho nhau cả”, cựu lãnh đạo phân tích.
Thứ hai, ông phân tích, khi có Quỹ BOG thì giá không tăng/giảm theo thị trường, thậm chí lại ngược như đợt điều chỉnh giá bán lẻ ngày 2/4 vừa rồi.
Thứ 3, khi thay đổi mức trích và mức sử dụng một cách hoàn toàn không có quy luật và mang tính chủ quan như vậy dễ tạo điều kiện cho các tổng đại lý, thương nhân phân phối, đại lý và thương nhân nhượng quyền có cơ hội đầu cơ và làm giàu rất nhanh nếu họ biết trước thông tin về mức trích và sử dụng Quỹ BOG một ngày. Còn ai không biết thông tin thì bị thiệt hại rất nặng. Thông tin dạng này rất có giá trị và được mua bán với giá càng cao khi luợng hàng đầu cơ càng lớn. Người làm kinh doanh mặc dù nắm thông tin thị truờng thế giới, nhưng không nắm thông tin điều hành Quỹ BOG sẽ như kinh doanh “mù” và chắc chắn bị thiệt hại. Điều này rất không trong sáng, không thị trường và không minh bạch.
Vị cựu lãnh đạo này tính toán, chỉ cần đầu cơ mua 1 triệu lít xăng dầu, mỗi lít chênh 1000 đồng thì đã lãi 1 tỷ đồng. Do đó, là người có kinh nghiệm trong ngành, vị này đề xuất: “Nên bỏ Quỹ BOG càng sớm càng tốt. Nếu chậm trễ thì có người trục lợi trên thông tin này. Trách nhiệm của Liên Bộ càng nặng nề hơn”.
Bình luận bài viết (0)
Gửi bình luận