Bị truy tố, liệu ông Trump có thể tranh cử tổng thống từ nhà giam?

Ngày 30/3, ông Donald Trump đã trở thành cựu Tổng thống Mỹ đầu tiên bị truy tố.

Cáo buộc được đại bồi thẩm đoàn ở New York đưa ra liên quan tới cuộc điều tra do công tố viên quận Manhattan Alvin Bragg thực hiện về việc ông Trump tìm cách che giấu thanh toán khoản tiền từng trả cho ngôi sao phim người lớn Stormy Daniels để đổi lấy sự im lặng về mối quan hệ giữa hai người từ năm 2006. Khoản thanh toán này được thực hiện trước thềm cuộc bầu cử năm 2016.

Luật sư của ông Trump cho biết, cựu Tổng thống dự kiến trình diện trước tòa ở New York vào tuần sau. Tại phiên trình diện, bị cáo sẽ nghe các cáo buộc và thường đưa ra phản hồi. Sau đó, thẩm phán sẽ quyết định bị cáo được tại ngoại hay bị giam.

Việc cựu Tổng thống Donald Trump đã bị truy tố, thậm chí có thể bị bắt giam không có nghĩa là chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024 của ông đã kết thúc.

Ông Trump đáp ứng tất cả tiêu chuẩn tranh cử tổng thống

Từ góc độ pháp lý, bản cáo trạng của đại bồi thẩm đoàn ở New York không ảnh hưởng tới chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Trump.

Ông Derek Muller, giáo sư tại Khoa Luật Đại học Iowa cho hay, ông Trump đáp ứng tất cả các tiêu chuẩn mà Hiến pháp yêu cầu để tranh cử tổng thống: trên 35 tuổi, là một công dân Mỹ sinh ra tại Mỹ, cư trú ít nhất 14 năm ở Mỹ.

Có một số điều khoản khác liên quan tới Tu chính án thứ 14 và 22, nhưng không có điều nào áp dụng cho ông Trump trong hoàn cảnh hiện nay.

Về giới hạn nhiệm kỳ, Tu chính án thứ 22 cấm bất kỳ ai đã 2 lần làm tổng thống (có nghĩa là hai lần được bầu hoặc phục vụ một phần nhiệm kỳ của người khác và sau đó giành chiến thắng) tái tranh cử. Ông Trump mới chỉ có 1 nhiệm kỳ tổng thống và ông thất cử trong cuộc bầu cử năm 2020.

Về việc bị luận tội, nếu một người bị Hạ viện luận tội và bị Thượng viện kết án về tội nghiêm trọng và tội nhẹ, thì sẽ bị cách chức và không đủ tư cách tranh cử trở lại.

Ông Trump, mặc dù hai lần bị Hạ viện luận tội trong nhiệm kỳ tổng thống, nhưng cũng hai lần được Thượng viện tha bổng.

Tu chính án thứ 14 bao gồm “điều khoản không đủ tư cách”, theo đó ứng viên tranh cử tổng thống không tham gia vào bất kỳ cuộc nổi loạn nào chống lại đất nước. Trong khi, việc truy tố lần này đối với ông Trump liên quan đến khoản tiền "bịt miệng" cho một ngôi sao phim người lớn, không liên quan đến nổi loạn hay nổi dậy.

Ông Trump có thể sẽ phải đối mặt với các cáo buộc ở hạt Fulton, bang Georgia, liên quan đến can thiệp bầu cử năm 2020 hoặc ở cấp liên bang liên quan đến cuộc bạo loạn tại Điện Capitol ngày 6/1/2021 - sự kiện có thể được một số người cho là hình thức nổi dậy.

Việc ông Trump có bị truy tố và kết tội về các cáo buộc này hay không sẽ phải giải quyết thông qua quy trình dai dẳng. Trong khi đó, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2024 chỉ còn hơn 1 năm nữa là diễn ra.

Từng có ứng viên Tổng thống Mỹ tranh cử từ nhà tù

Trong lịch sử, một số chính trị gia Mỹ từng vận động tranh cử khi họ đang phải đối mặt với các nguy cơ pháp lý hoặc từng bị bắt giam nhưng thường là các chính trị gia địa phương như ông James Curley - người từng đắc cử thị trưởng Boston khi đang bị cáo buộc tham nhũng.

Một trường hợp khác là Thị trưởng Washington D.C., ông Marion Barry năm 1990. Ông bị bắt và bị buộc tội tàng trữ ma túy và sử dụng crack - một dạng cocain.

Năm 1991, sau khi mãn hạn tù, ông Barry tuyên bố đã vượt qua “những nghịch cảnh cá nhân” và trở lại chính trường Washington D.C, sau đó được bầu vào hội đồng thành phố. Năm 1994, ông một lần nữa tham gia tranh cử thị trưởng và đắc cử nhiệm kỳ thứ tư.

Dù vậy, việc một cựu tổng thống đối mặt với nguy cơ pháp lý nhưng vẫn quyết định tranh cử lại là trường hợp khá hi hữu trong chính trường Mỹ.

Chính trị gia có hoàn cảnh gần giống với ông Trump nhất là cựu lãnh đạo Đảng Xã hội Mỹ - Eugene Debs.

Ông Debs đã 5 lần đại diện cho Đảng Xã hội ra tranh cử tổng thống vào đầu thế kỷ XX. Ông là người đã xây dựng nên công đoàn đường sắt lớn đầu tiên ở Mỹ.

Ông kịch liệt phản đối việc Mỹ tham gia Thế chiến thứ nhất. Ông bị kết tội nổi loạn năm 1918 và bị bắt giam vì lên tiếng phản đối chiến tranh. Dù vậy, từ nhà tù liên bang Atlanta, ông vẫn quyết tâm tranh cử tổng thống lần thứ 5 vào năm 1920 và nhận được gần 1 triệu phiếu bầu.

Nếu các công tố viên New York quyết định bắt giữ ông Trump, cựu Tổng thống Mỹ có thể sẽ đi theo bước chân của Debs, là tranh cử từ trong nhà giam.

Trường hợp của ông Trump khác biệt ở chỗ, đây là lần thứ 3 ông thực hiện chiến dịch tranh cử tổng thống và đây là điều hoàn toàn chưa từng có tiền lệ.

Tin liên quan

Ông Donald Trump bị truy tố vì hơn 30 cáo buộc hình sự

Kể từ sau khi ông Theodore Roosevelt được đề cử làm ứng viên tổng thống, tranh cử nhiệm kỳ 3 vào năm 1912, chưa từng có cựu tổng thống nào quay trở lại một cách nghiêm túc sau khi thất bại trong nỗ lực tranh cử trước đó.

Khác là ông Theodore Roosevelt chưa bao giờ bị luận tội và cũng chưa từng để xảy ra bất cứ cuộc đạo loạn tại Điện Capitol khi còn đương chức như ông Trump.

Hiện tại, rất khó dự đoán về trường hợp của ông Trump. Trình tự pháp lý xung quanh một phiên tòa, chưa nói đến kháng cáo, có khả năng bị kéo dài.

Cũng không thể biết các cử tri trong cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa và cuộc bầu cử tổng thống sẽ phản ứng như thế nào với thông tin liên quan đến ông Trump. Nhưng thực tế là người dân Mỹ chỉ quen với hình ảnh chân dung các cựu tổng thống công bố chính thức chứ không phải bức ảnh chụp chân dung tội phạm trong hồ sơ cảnh sát.

Trở lại trường hợp của Debs, ông đã thua trong cuộc đua tổng thống vào năm 1920, nhưng sau đó đã được giảm án và đã được trả tự do vào năm 1921 theo lệnh của Tổng thống Warren G. Harding - người giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm 1920.

Như vậy, người ta có thể đặt câu hỏi liệu ông Joe Biden hay gương mặt sáng giá của đảng Cộng hòa Ron DeSantis (dù ông này chưa tuyên bố sẽ ra tranh cử Tổng thống Mỹ năm 2024) có thể làm điều tương tự với ông Trump nếu kịch bản bầu cử năm 2024 diễn ra giống như năm 1920?.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump có thể bị còng tay?