Bộ trưởng Công an nói về tội phạm tham nhũng bỏ trốn

Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm giải trình thêm một số vấn đề liên quan đến tội phạm tham nhũng

Tội phạm tham nhũng thường có quan hệ rộng

Trong phiên chất vấn Chánh án TAND Tối cao sáng 18/11, giải trình bổ sung một số vấn đề liên quan đến tội phạm tham nhũng, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm thừa nhận công tác phát hiện điều tra tội phạm tham nhũng trong thời gian qua còn một số hạn chế, chưa đạt được như mong muốn của Đảng, Nhà nước và nhân dân.

Về nguyên nhân một số vụ án điều tra còn chậm, Bộ trưởng lý giải: nguyên nhân chủ yếu do tội phạm tham nhũng là loại tội phạm đặc biệt, đối tượng thường có trình độ chuyên môn, quan hệ rộng, có nhiều thủ đoạn tinh vi để che giấu hành vi phạm tội, gây khó khăn cho công tác phát hiện điều tra của các cơ quan chức năng. 

Thứ hai, các vụ án tham nhũng thường do nhiều đối tượng thực hiện có tổ chức, thời gian xảy ra khá lâu mới được phát hiện, hành vi tham nhũng được che đậy dưới nhiều hình thức khác nhau. Đối tượng tham gia có quan hệ chặt chẽ với nhau, thông tin khép kín trong phạm vi nhất định. Các đối tượng thường cất giấu tài sản, hợp lý hoá hoặc tiêu huỷ tài liệu chứng cứ nên công tác điều tra hết sức khó khăn, thời gian điều tra kéo dài.

Việc điều tra xử lý các vụ án tham nhũng có yếu tố nước ngoài thường phải thông qua việc hoạt động tương trợ tư pháp hình sự, liên quan đến nhiều cơ quan chức năng nên cũng khiến kéo dài thời gian.

Thứ tư, công tác giám định tư pháp nhất là giám định tài chính, kế toán, xây dựng còn nhiều vướng mắc, bất cập, thời gian giám định dài. Một số cơ quan, tổ chức, cá nhân được trưng cầu giám định vì nhiều lý do khác nhau đã từ chối giám định hoặc kéo dài thời gian giám định. Trình độ chuyên môn của một số giám định viên chưa đáp ứng được yêu cầu. Kết luận giám định, phải trưng cầu giám định nhiều lần dẫn đến thời hạn điều tra kéo dài.

Nguyên nhân cuối cùng theo Bộ trưởng là do một số VBQPPL phòng chống tham nhũng còn thiếu, chưa chặt chẽ dẫn đến khó khăn trong việc đánh giá thống nhất chứng cứ, đường lối xử lý giữa các cơ quan tiến hành tố tụng, phải trả hồ sơ điều tra bổ sung nhiều lần.

Thừa nhận vẫn còn khá nhiều vụ án tham nhũng phải trả lại hồ sơ để điều tra bổ sung, Bộ trưởng Tô Lâm cho biết Bộ Công an đã và đang nỗ lực khắc phục tình trạng trên, trong trước hết là tăng cường chỉ đạo hướng dẫn nghiệp vụ các cơ quan tiến hành tố tụng để thúc đẩy tiến độ điều tra các vụ án tham nhũng, sớm đưa ra xét xử; Nâng cao hiệu qua tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm, tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan điều tra với Viện kiểm sát, Toà án, cơ quan chức năng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng. Cuối cùng, Bộ Công an đã đề xuất Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội sửa đổi bổ sung pháp luật về phòng chống tham nhũng.

Sẽ hạn chế được tội phạm tham nhũng bỏ trốn

Về việc đối tượng phạm tội tham nhũng bỏ trốn trước khi khởi tố vụ án, khởi tố bị can, theo Bộ trưởng, Luật Tố tụng Hình sự quy định rõ chỉ được áp dụng các biện pháp ngăn chặn với các bị can, bị cáo. Thời gian qua, một số đối tượng phạm tội tham nhũng bỏ trốn trước khi cơ quan điều tra đưa ra quyết định khởi tố bị can nên không được áp dụng các biện pháp ngăn chặn.

“Sau khi có một số đối tượng bỏ trốn, Bộ công an đã chỉ đạo lực lượng chức năng tập trung truy bắt bằng được các đối tượng phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án. Trong quá trình điều tra, nếu phát hiện cá nhân nào bao che, tiếp tay cho đối tượng bỏ trốn sẽ kiên quyết xử lý”, Bộ trưởng nói và thông tin: Thực tế có một số trường hợp đang bị tố giác, kiến nghị, khởi tố đã bỏ trốn ra nước ngoài gây khó khăn cho công tác điều tra.

Chính vì vậy, khi xây dựng Bộ luật tố tụng hình sự 2015, Bộ Công an đã đề nghị bổ sung điều 124 về tạm hoãn xuất cảnh ghi rõ: Người bị tố giác, bị kiến nghị khởi tố qua kiểm tra xác minh có đủ căn cứ xác định người đấy nghị sẽ bỏ trốn và xét thấy cần ngăn chặn ngay việc bỏ trốn và tiêu huỷ chứng cứ thì kiến nghị bổ sung các quy định giám sát đặc biệt đối với các đối tượng có giấu hiệu phạm tôi liên quan đến tham nhũng.

Bộ Luật tố tụng hình sự 2015 đã được thông qua và có hiệu lực thi hành từ 1/1/2018. Điều khó khăn này hiện nay đã được khắc phục.

Quản lý, công khai kê khai tài sản sẽ giúp truy thu tài sản tham nhũng

Đối với chất vấn của ĐBQH về việc thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng còn thấp, Bộ trưởng cho biết năm 2017 tài sản thu hồi chiếm 29% về số lượng tiền, 50% về đất đai tài sản.

Nguyên nhân cơ bản theo Bộ trưởng là do các vụ án tham nhũng thường do nhiều đối tượng có tổ chức thực hiện trong thời gian khá lâu mới bị phát hiện. Một số vụ án tham nhũng thường được phát hiện sau thanh tra, kiểm tra, kiểm toán trong một thời gian dài, đối tượng biết trước hành vi phạm tội bị xử lý nên tìm cách tẩu tán tài sản. Một số tài sản chuyển trái phép ra nước ngoài nên hết sức khó khăn khi thu hồi.

“Chúng tôi đã đã tiến hành thực hiện một số giải pháp như tăng cường sự chỉ đạo, hướng dẫn các cơ quan tố tụng thúc đẩy tiến độ điều tra vụ án, tập trung thu hồi tài sản cho nhà nước; Nâng cao hiệu quả tiếp nhận gảii quyết tin nhắn tố giác về tội phạm; Tăng cường phối hợp với thanh tra, kiểm toán, viện kiểm sát, toà án… để sớm tiếp nhận kết quả thanh tra, kiểm tra, có biện pháp phong toả tài sản đối tượng phạm tội và thực hiện thu hồi không để tẩu tán; Tăng cường quản lý tài sản, công khai việc kê khai tài sản của công chức viên chức phục vụ công tác phòng chống tham nhũng đồng thời tạo điều kiện truy thu tài sản của đối tượng tham nhũng nếu có”, Bộ trưởng thông tin.

Tham nhũng ngay trong cơ quan thanh tra, cơ quan chống tham nhũng