Bộ trưởng Đào Ngọc Dung: Sẽ nghiên cứu việc lập Quỹ hỗ trợ người lao động

Lao động mất việc làm, rút bảo hiểm xã hội 1 lần

Sáng 6/6, tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV tiến hành chất vấn nhóm vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực lao động, thương binh và xã hội.

Tại phiên chất vấn, đại biểu Bố Thị Xuân Linh (đoàn Bình Thuận) nêu thực trạng một bộ phận người lao động đang thiếu việc làm; sức lao động chưa được tận dụng, phát huy và khai thác hợp lý; hiệu quả lao động vẫn còn thấp và lãng phí.

Từ đó, đại biểu Xuân Linh đề nghị Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) Đào Ngọc Dung chia sẻ giải pháp để giải quyết các vấn đề nêu trên.

Đại biểu Tráng A Dương (đoàn Hà Giang) còn phản ánh thêm, do dịch COVID-19 lan rộng, bị mất việc làm, nhiều người lao động đã rút bảo hiểm xã hội một lần. Điều này đã ảnh hưởng rất nhiều đến an sinh xã hội.

"Đề nghị Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu rõ có nên thành lập một quỹ nhằm giúp người lao động ổn định cuộc sống?", đại biểu A Dương hỏi.

Nêu thực tế về tình trạng cắt giảm lao động, cơ hội việc làm cho lao động nữ ngoài 40 tuổi khó khăn, nhóm nguy cơ cao rút bảo hiểm xã hội một lần... đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn) đề nghị Bộ trưởng LĐ-TB&XH cho biết giải pháp sẽ triển khai theo thẩm quyền hoặc tham mưu cấp thẩm quyền hỗ trợ nhóm này.

Cũng nêu thực trạng người lao động mất việc, thất nghiệp, đại biểu Lý Tiết Hạnh (đoàn Bình Định) cho biết, sau lưng mỗi lao động mất việc là gia đình và nhiều vấn đề xã hội khác.

"Có ý kiến cho rằng khó khăn mà lao động gặp phải hiện nay còn hơn giai đoạn Covid-19. Vậy giai đoạn hiện nay có cần các gói hỗ trợ trực tiếp lao động như trong đại dịch hay không?", đại biểu Hạnh đặt vấn đề.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu rõ, quy mô lao động của nước ta rất lớn. Thời gian vừa qua, tình trạng thiếu việc làm đã xuất hiện. Bình quân tỉ lệ thất nghiệp quý 1 là 2,25%.

Nhìn lại cách đây hơn 1 năm, khi đó Diễn đàn Kinh tế thế giới xếp nước ta vào nhóm top 5 về tỉ lệ thất nghiệp, Bộ trưởng LĐ-TB&XH cho biết, đến thời điểm này, tỉ lệ thất nghiệp của nước ta tuy có gia tăng nhưng nếu so với thế giới, lại ở ngưỡng thấp.

Cập nhật đến ngày 26/5, có khoảng 506.000 người mất việc làm, giãn việc, thiếu việc, trong đó có khoảng 270.000 người mất việc.

Tình trạng này, theo ông Đào Ngọc Dung có nhiều nguyên nhân như cắt giảm đơn hàng, tái cơ cấu sản xuất, thay đổi về lực lượng lao động và thực hiện giải quyết chính sách với Bộ luật Lao động.

Về việc rút bảo hiểm 1 lần, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung xác nhận là có gia tăng, đặc biệt sau đại dịch Covid-19.

Để giải quyết tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần đang có xu hướng gia tăng, theo ông Dung, thì phải tìm nguyên nhân, từ đó mới có giải pháp cụ thể.

"Để giảm và tiến tới không rút bảo hiểm xã hội một lần cần nhiều giải pháp, đặc biệt việc tạo công ăn việc làm, thu nhập đời sống phải tốt lên. Ngoài ra cũng cần điều chỉnh các chính sách phù hợp", ông Đào Ngọc Dung nói.

Phải có giải pháp chăm lo cho người lao động nữ lớn tuổi

Về cơ hội việc làm cho lao động nữ, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, thông qua báo cáo và những chuyến công tác địa phương, cùng sinh hoạt, ăn cơm với công nhân, ông thấy hầu hết lao động trong các ngành dệt may, giày da là lao động nữ, thậm chí có ngành nghề tới 80% là nữ.

"Đối tượng bị giãn việc, mất việc làm cũng hầu hết rơi vào lao động nữ. Trong làn sóng hơn 3 triệu người trở về các địa phương vừa qua, phần đông cũng là những người mẹ đem theo con. Không trụ nổi ở thành phố, người lao động mới phải trở về", Bộ trưởng bộc bạch.

Về việc sa thải lao động nữ trên 40 tuổi, Bộ trưởng cho rằng, qua tuổi 40 với ngành dệt may quả thật là rất khó khăn với người lao động vì mắt đã mờ, chân đã chậm, năng suất làm việc thấp.

"Do đó, phải có giải pháp chăm lo cho công nhân nữ lớn tuổi như tạo điều kiện doanh nghiệp sản xuất, tạo việc làm ổn định, chăm lo phúc lợi xã hội thiết yếu, chủ động đào tạo từ sớm, từ xa, đề nghị địa phương có cơ chế, chính sách tạo việc làm cho lao động nữ thích ứng với điều kiện mới", Bộ trưởng nêu quan điểm.

Nguyên nhân nào dẫn đến trốn và chậm đóng bảo hiểm?

Tham gia chất vấn, đại biểu Ma Thị Thúy (đoàn Tuyên Quang) phản ánh tình trạng chậm và trốn đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) và hiện tượng thu sai bảo hiểm xã hội chủ hộ kinh doanh cá thể, giờ lại bị "treo" lương hưu.

Đại biểu Thúy đề nghị Bộ trưởng LĐ-TB&XH làm rõ những nguyên nhân, giải pháp khắc phục vấn đề này.

Trả lời đại biểu Thúy, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, đến hết năm 2022, khối lượng chậm đóng, trốn đóng tăng 2,69% so với mức của năm 2021, có 26.670 doanh nghiệp, đơn vị chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội.

Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, ông Đào Ngọc Dung cho biết, thời gian qua, các doanh nghiệp gặp khó khăn do thiếu đơn hàng, cơ quan quản lý bảo hiểm chưa quản lý hết đối tượng, quản lý, sử dụng thiếu hiệu quả, ứng dụng công nghệ thông tin, kết nối cơ sở dữ liệu chưa tốt.

Bộ đã triển khai các biện pháp cụ thể, thực hiện nguyên tắc người lao động thu đến đâu thì thực hiện chính sách tới đó.

Thu sai BHXH phải xin lỗi, xử lý theo quy định

Về việc chủ hộ kinh doanh cá thể phải đóng BHXH bắt buộc, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nêu rõ, thời gian qua, cơ quan BHXH có thu sai tỷ lệ không nhỏ.

"Đây không phải đối tượng quy định đóng bảo hiểm bắt buộc. Việc thu sai diễn ra từ năm 2003 - 2016. Chúng tôi đã phát hiện, chấn chỉnh và vừa kết thúc 8 đoàn kiểm tra về vấn đề này", ông Dung nói.

Bộ trưởng Dung cho rằng, nội dung này chưa quy định trong luật hiện hành, vì vậy cần đánh giá cụ thể. Tuy nhiên, quan điểm là phải đặt lợi ích người lao động, chủ hộ kinh doanh lên hàng đầu, cơ quan công quyền làm sai phải xin lỗi, xử lý theo quy định.

"Chúng tôi đề xuất chuyển toàn bộ hộ kinh doanh này sang chế độ BHXH bắt buộc nhằm đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Trường hợp hộ kinh doanh không muốn, đồng ý trả lại quyền lợi, thì phải tính lãi bằng quỹ tăng trưởng hiện nay", ông Dung nói.

Hôm nay, Quốc hội bắt đầu chất vấn 4 thành viên Chính phủ