Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể lý giải việc chậm tiến độ dự án đường Hồ Chí Minh

Chậm do thiếu vốn

Tiếp tục chương trình làm việc Kỳ họp thứ 3, chiều 6/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về tổng kết, đánh giá tổng thể tình hình thực hiện Nghị quyết số 66/2013/QH13 và kế hoạch triển khai dự án đường Hồ Chí Minh giai đoạn tiếp theo.

Giải trình làm rõ một số vấn đề đại biểu quan tâm, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết, đường Hồ Chí Minh là con đường huyền thoại nên được quan tâm đầu tư xây dựng, thể hiện bằng hai Nghị quyết của Quốc hội. Chính phủ cũng đã tập trung bố trí vốn triển khai thực hiện. Các bộ, ngành, trong đó có Bộ GTVT quyết liệt triển khai.

Giai đoạn 2000 - 2010, tiến độ dự án triển khai rất tốt. Giai đoạn 2011 - 2015, dự án cũng được bố trí nguồn lực rất lớn, trong đó có đoạn Chơn Thành - Đức Hòa đang triển khai nhưng đã xảy ra khủng hoảng kinh tế ở giải đoạn 2008 - 2010. Chính vì vậy, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 11 dừng giãn tiến độ rất nhiều dự án nhằm kiểm soát lạm phát, trong đó có dự án đường Hồ Chí Minh.

Giai đoạn 2016 - 2020, khởi động lại các dự án dừng giãn tiến độ, trong đó tập trung dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 1 và nhiều dự án khác. Chính vì vậy, nguồn lực dành cho dự án đường Hồ Chí Minh và các dự án dang dở không được nhiều. Do không có đủ nguồn lực để triển khai dự án, một số đoạn tuyến triển khai chậm.

Thêm nữa, dự án đường Hồ Chí Minh có địa hình, địa chất phức tạp nên gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai. Bên cạnh đó, một số địa phương chậm trong giải phóng mặt bằng cũng dẫn đến chậm tiến độ dự án.

Tư lệnh ngành GTVT khẳng định, việc chậm tiến độ dự án đường Hồ Chí Minh, trách nhiệm chính vẫn là Bộ GTVT và một số bộ, ngành trong tham mưu cho Chính phủ, Quốc hội rà soát bố trí vốn. Một phần cũng có trách nhiệm của địa phương khi dự án không có mặt bằng thi công.

Về nguồn vốn triển khai trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, các tuyến cao tốc hiện nay được thực hiện theo Luật Đầu tư công, đã bố trí đủ nguồn vốn, sẽ không lặp lại như tình trạng thiếu vốn trước đây.

"Với sự quyết liệt của Chính phủ, Bộ GTVT và địa phương, thời gian tới, dự án đường Hồ Chí Minh nói riêng và các dự án sẽ có tiến độ tốt", Bộ trưởng Thể khẳng định.

Hiện đã bố trí vốn cho các đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn, Rạch Sỏi - Bến Nhất, Gò Quao - Ninh Thuận với nguồn vốn hơn 4.400 tỷ đồng. Bộ GTVT mong muốn các địa phương đồng hành, xong trước giải phóng mặt bằng, đảm bảo hoàn thành dự án trước năm 2025.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, hiện chúng ta đang tập trung cho các dự án trọng điểm, để có số vốn này các Ủy ban của Quốc hội cũng đã rà soát rất kỹ. Đây là nguồn vốn dự phòng khối lượng nên không lo không có vốn. Bên cạnh đó, Bộ GTVT vẫn giữ lại nguồn dự phòng trượt giá nên không lo thiếu tiền.

Đối với đoạn Cổ Tiết - Chợ Bến, Bộ GTVT sẽ lập hồ sơ trong năm 2022 và tranh thủ các nguồn lực để đầu tư. Năm 2023 sẽ khởi công dự án theo tiêu chuẩn dường cao tốc để phù hợp với quy hoạch đường cao tốc.

"Rất cần đầu tư đường Hồ Chí Minh theo đúng quy hoạch. Giai đoạn 1 chỉ đầu tư 2 làn xe. Bộ GTVT sẽ báo cáo Chính phủ xây dựng kế hoạch để trong giai đoạn 2026 - 2030 tập trung nguồn lực nâng cấp, mở rộng tuyến đường này và đầu tư các tuyến đường kết nối với đường Hồ Chí Minh", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.

Đại biểu Quốc hội mong sớm đầu tư

Đánh giá cao sự nỗ lực, cố gắng của Chính phủ, Bộ GTVT, các bộ, ngành có liên quan và các địa phương có trong việc thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh, đại biểu Trần Văn Tiến, Đoàn ĐBQH tỉnh Vĩnh Phúc vẫn lo lắng thực trạng đến nay vẫn còn một số dự án thành phần giải phóng mặt bằng chưa xong, việc cắm mốc lộ giới chậm 2 năm và tiến độ hoàn thành dự án không đạt so với Nghị quyết.

Về nguyên nhân của hạn chế, ông Tiến cho rằng do ý thức của người dân trong việc chấp hành các chính sách giải phóng mặt bằng chưa nghiêm; Cấp ủy, chính quyền địa phương các cấp có dự án đi qua chưa quyết liệt trong việc lãnh đạo, chỉ đạo công tác giải phóng mặt bằng; Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành có liên quan chưa lường hết được những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện dự án đường Hồ Chí Minh.

Băn khoăn tuyến đường mang tên Bác, qua 5 khóa Quốc hội vẫn chưa rõ đến thời gian nào mới hoàn thành để thông tuyến từ Pác Bó đến Đất Mũi, đại biểu Tiến đề nghị Quốc hội xem xét bố trí nguồn vốn để đầu tư hoàn thành tuyến đoạn tuyến Cổ Tiết đi Chợ Bến Lại 87,5 km trong giai đoạn 2021-2025 với quy mô 2 làn xe để đảm bảo tuyến đường Hồ Chí Minh được thông tuyến và để hoàn thành và thông tuyến trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV.

Đánh giá cao hiệu quả dự án đường Hồ Chí Minh dự kiến đến năm 2022 sẽ thông toàn tuyến với chiều dài hơn 2.700 km và hiện đã hoàn thành hơn 2.300 km, đạt hơn 86%, đại biểu Đặng Bích Ngọc, Đoàn ĐBQH tỉnh Hòa Bình cho rằng, theo phương án Chính phủ trình Quốc hội, từ nay đến năm 2025 sẽ đầu tư 2 đoạn là Chợ Chu - Ngã ba Chu Sơn, Rạch Sỏi - Bến Nhất - Gò Quao, Cổ Tiết - Chợ Bến với tổng chiều dài hơn 87 km. Tuy nhiên báo cáo của Chính phủ chưa chỉ rõ hình thức đầu tư cũng như chưa xác định cụ thể thời gian hoàn thành toàn tuyến.

"Để đảm bảo hiệu lực Nghị quyết của Quốc hội và góp phần phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương, đề nghị Quốc hội, Chính phủ nghiên cứu bố trí nguồn vốn đầu tư trong giai đoạn 2021 - 2025 để đầu tư tất cả các đoạn tuyến còn lại, đảm bảo thông tuyến, hoàn thành toàn bộ dự án", đại biểu Ngọc nói.

Đại biểu Nguyễn Quốc Hận - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau, khu vực đồng bằng sông Cửu Long còn đoạn Rạch Sỏi - Bến Nhất và Gò Quao - Bình Thuận chưa được đầu tư. Bên cạnh đó, đường Hồ Chí Minh đoạn trùng với QL63 hẹp và xuống cấp nghiêm trọng, tuy đã có chủ trương đầu tư mở rộng từ năm 2010 nhưng đến nay chưa được đưa vào kế hoạch đầu tư công trung hạn để thông tuyến.

Từ thực trạng trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ ưu tiên nguồn lực đầu tư các đoạn còn lại và mở rộng các tuyến đường để sớm đưa con đường này khai thác, chống lãng phí về nguồn lực đầu tư.

Lãnh đạo địa phương hiến kế sớm hoàn thành 5 dự án giao thông trọng điểm