Cách nào cứu Vietnam Airlines khỏi "bờ vực phá sản" do Covid-19?

Hàng không chịu tác mạnh do Covid-19

Tìm hiểu của PV Báo Giao thông, tại dự thảo báo cáo Thủ tướng đang được gửi lấy ý kiến các Bộ, ngành về tình hình phát triển doanh nghiệp năm 2020 và những tháng đầu năm 2021 do Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) Trần Duy Đông ký nêu rõ, thị trường vận tải hàng không sụt giảm nghiêm trọng nhất từ trước đến nay. Khả năng thanh toán của các DN suy giảm và tiến tới sát giới hạn mất khả năng thanh toán. Lãnh đạo Bộ KH-ĐT cũng nhận định Vietnam Airlines “đang bên bờ vực phá sản”.

Trao đổi với PV, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện nghiên cứu quản lý kinh tế CIEM khẳng định, hàng không là ngành chịu tác động đầu tiên và mạnh mẽ nhất bởi Covid-19. Đến thời điểm hiện tại, chính phủ các nước đều hỗ trợ các hãng hàng không.

Cũng theo TS Nguyễn Đình Cung, đóng góp của hàng không vào nền kinh tế rất lớn. Theo ước tính của Hiệp hội vận tải hàng không thế giới (IATA), mỗi việc làm của hãng hàng không sẽ hỗ trợ tới 24 việc làm khác trong chuỗi giá trị của ngành du lịch, lữ hành. Du lịch là ngành kinh tế có tính lan tỏa rất cao, nên lại tiếp tục thúc đẩy sự phát triển của nhiều ngành sản xuất, dịch vụ khác.

Theo ý kiến nhiều chuyên gia, với các giải pháp tài chính, do nguồn lực của Nhà nước còn hạn chế nên tránh việc cào bằng giữa các hãng hàng không mà nên tập trung cho những hãng lớn, có khả năng phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch, làm động lực để khôi phục cho toàn ngành hàng không.

Tại Việt Nam, Vietnam Airlines là doanh nghiệp mà Nhà nước đang đóng vai trò là chủ sở hữu 86% vốn tại đây, đó là hãng hàng không quốc gia, là trụ cột của ngành hàng không, có đóng góp tốt cho ngân sách. Cho nên, việc hỗ trợ Vietnam Airlines là hết sức cần thiết.

Ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, Hãng hàng không Quốc gia đại diện cho cả một đất nước, mang theo hình ảnh đất nước đó và đóng vai trò như một đại sứ. Tại Việt Nam, Hãng hàng không Quốc gia Vietnam Airlines đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá văn hoá dân tộc với biểu tượng hoa sen, áo dài, ẩm thực vùng miền…

Vietnam Airlines cũng giữ vai trò kết nối các địa phương, đặc biệt là những nơi vùng sâu, vùng xa để góp phần phát triển kinh tế vùng miền; đảm bảo an ninh quốc phòng.

Thực tế, Vietnam Airlines đã được Quốc hội chấp thuận "cứu" với những yêu cầu mang tính thị trường và minh bạch.

Đối với các hãng hàng không còn lại, họ cũng đang gặp nhiều khó khăn và trên quan điểm đối xử bình đẳng giữa doanh nghiệp tư nhân với doanh nghiệp nhà nước, Nhà nước có thể xem xét hỗ trợ các hãng bay này. Mức độ hỗ trợ đến đâu, hỗ trợ ra sao... cần được tính toán cẩn trọng.

Cứu cách nào?

Trong khi chờ Nhà nước triển khai các gói hỗ trợ, trao đổi với Báo Giao thông, các chuyên gia hàng không, kinh tế đều khẳng định trước hết, Vietnam Airlines phải tự cứu mình.

"Doanh nghiệp này cần triển khai nhiều giải pháp linh hoạt để ứng phó với những khó khăn chưa từng có trong lịch sử do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Cụ thể là chính sách điều hành linh hoạt, phù hợp với diễn biến của dịch bệnh nhằm đảm bảo tuyệt đối an toàn trong hoạt động sản xuất kinh doanh và phòng chống dịch bệnh, tận dụng mọi cơ hội để vận chuyển hàng hóa, chở đồng bào hồi hương nhằm tăng doanh thu", chuyên gia cho hay.

Cùng đó, Vietnam Airlines cũng tổ chức lại sản xuất, tinh giảm bộ máy và bố trí lao động phù hợp với quy mô sản xuất nhằm nâng cao hiệu suất hoạt động trong bối cảnh dịch bệnh và tiết kiệm chi phí.

Bên cạnh tinh giảm bộ máy và cắt giảm lao động phù hợp với quy mô kinh doanh, hãng vẫn phải quan tâm đến việc đào tạo, cơ chế chính sách để duy trì lực lượng lao động kỹ năng để sẵn sàng cho giai đoạn phục hồi. Một trong những chính sách khác cần được triển khai là cắt giảm chi phí và triệt để tiết kiệm.

Trao đổi với Báo Giao thông, lãnh đạo Vietnam Airlines nói và cho biết: "Năm 2020, với việc triển khai các giải pháp chủ động từ Vietnam Airlines và hỗ trợ của Chính phủ, hãng đã tiết giảm chi phí được 8.618 tỷ đồng. Trong số này, có tới hơn 5.100 tỷ đồng tiết giảm được nhờ các giải pháp tự thân của Vietnam Airlines gồm giảm chi phí thuê máy bay và bảo dưỡng máy bay (trên 1.480 tỷ đồng); tổ chức lại lao động, điều chỉnh chích sách tiền, giảm trên 1.770 tỉ đồng, giải pháp điều chỉnh định mức chi phí và tiết giảm chi phí quản lý trên 1.860 tỉ đồng".

Triển khai chính sách hỗ trợ chung cho ngành hàng không theo Nghị quyết 84 của Chính phủ, hãng đã giảm được 343 tỷ đồng, trong đó gồm giảm chi phí hạ cất cánh và giảm điều hành bay nội địa 167 tỷ đồng; giảm thuế môi trường 155 tỷ đồng, miễn phí bảo lãnh phát sinh năm 2020 đối với các khoản vay được Chính phủ bảo lãnh 21 tỷ đồng. Ngoài ra, hãng cũng giảm được hơn 3.145 tỷ đồng do thay đổi chính sách khấu hao.

Điều đó cho thấy, không phải Vietnam Airlines đang “ngồi yên” để chờ được cứu. Xong những nỗ lực tự thân của hãng chắc chắn khó giúp hãng hàng không quốc gia có thể trụ vững trong giai đoạn lịch sử này

Hàng không chồng chất khó khăn, "giải cứu" cách nào?