Cách nào làm nhanh 5 dự án giao thông 245.000 tỷ đồng?

Đây đều là những dự án có ý nghĩa cấp bách, lan tỏa, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, các vùng và từng địa phương.

Báo Giao thông ghi nhận ý kiến của một số ĐBQH, lãnh đạo địa phương, cơ quan quản lý về cách thức triển khai đảm bảo tiến độ, chất lượng đối với các dự án này.

Ông Phan Văn Mãi (Chủ tịch UBND TP.HCM):
Vạch cụ thể các mốc thời gian để thực hiện

TP.HCM và các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai, Long An đã thống nhất chủ trương thực hiện và cam kết đảm bảo cân đối nguồn vốn ngân sách địa phương để triển khai dự án.

Với nguồn vốn, kiến nghị ngân sách Trung ương bố trí tỷ lệ 50% tổng mức đầu tư. Riêng Long An ngân sách Trung ương bố trí tỷ lệ 75% tổng mức đầu tư, ngân sách địa phương bố trí tỷ lệ 25%.

TP.HCM đã vạch ra các lộ trình để thực hiện dự án. Cụ thể, công tác bồi thường, tái định cư sẽ được triển khai từ quý III/2022 và hoàn thành vào quý II/2023.

Từ quý II/2023 sẽ xây dựng hệ thống đường cao tốc và đường song hành. Trong đó, dự kiến khởi công quý IV/2023, hoàn thành cơ bản tuyến cao tốc năm 2025, hoàn thành toàn bộ dự án năm 2026, quyết toán dự án năm 2027.

UBND TP đã giao các đơn vị liên quan về việc rà soát điều chỉnh quy hoạch cho phù hợp với dự án tuyến đường Vành đai 3, với các công việc rất cụ thể.

Ông Nguyễn Văn Út (Chủ tịch UBND tỉnh Long An):
Cắm mốc lộ giới, sẵn sàng thu hồi đất

Dự án Vành đai 3 TP.HCM đi qua địa bàn tỉnh Long An có chiều dài 6,8km. Tuyến đường kết nối với nút giao của cao tốc Bến Lức - Long Thành.

Tuy chiều dài của dự án ngắn, nhưng có ý nghĩa quyết định rất lớn đến sự phát triển của tỉnh Long An. Bởi sau khi hoàn thành, từ Bến Lức (Long An) có thể đi về sân bay Long Thành, hoặc đi Vũng Tàu thuận tiện.

Các phương tiện cũng đi Bình Dương, Bình Phước… dễ dàng hơn, không phải đi cắt ngang qua TP.HCM.

Để đảm bảo tiến độ dự án, UBND tỉnh Long An đã giao cho UBND Bến Lức làm chủ đầu tư dự án bồi thường GPMB. Hiện, huyện đã chuẩn bị cắm mốc lộ giới, triển khai thu hồi đất.

UBND tỉnh đã thống nhất cơ cấu nguồn vốn trong tổng mức đầu tư dự án thành phần trên địa phận Long An là khoảng 4.200 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Trung ương hỗ trợ 75%, ngân sách địa phương 25%.

Đồng thời, đưa ra tiến độ thực hiện dự án từ năm 2022 - 2027 gồm: Chuẩn bị dự án từ năm 2022 -2023, khởi công xây dựng năm 2023, hoàn thành GPMB vào quý I/2024 và bàn giao 100% mặt bằng trong quý II/2024; thi công cơ bản hoàn thành tuyến cao tốc năm 2025.

Để đón đầu cơ hội, tạo ra sự bứt phá phát triển kinh tế - xã hội khi có tuyến cao tốc đi qua, Long An đã và đang chuẩn bị những điều kiện tốt nhất, trong đó tập trung vào các dự án hạ tầng giao thông mang tính kết nối.

ĐB Đào Hồng Lan (Bí thư Tỉnh Ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Ninh):
Thành lập các ban chỉ đạo để đốc thúc

Các cơ chế chính sách đặc thù Chính phủ đề xuất như cơ chế chính sách về nguồn vốn, tổ chức thực hiện, chỉ định thầu, khai thác khoáng sản… để triển khai dự án là phù hợp.

Tuy nhiên, khi áp dụng các cơ chế đặc thù, Chính phủ cần sớm ban hành các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn để dự án sớm được triển khai trong thực tiễn, do thời gian triển khai không dài.

Chính phủ và các địa phương cần cam kết trách nhiệm tổ chức thực hiện bảo đảm tiến độ, chất lượng các dự án. Để làm việc này, Chính phủ có thể nghiên cứu, thành lập các ban chỉ đạo để thường xuyên kiểm tra, giám sát, đốc thúc.

Ông Dương Đức Tuấn (Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội):
GPMB một lần để tiết kiệm chi phí

Là cơ quan đầu mối thực hiện Dự án đường Vành đai 4- Vùng Thủ đô, Hà Nội sẽ chịu trách nhiệm toàn diện trước Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về tiến độ chung của dự án.

Để dự án sớm hoàn thành theo đúng tiến độ đặt ra, Hà Nội đã đề xuất chia dự án thành 7 dự án thành phần, tạo điều kiện để các dự án được vận hành một cách độc lập.

Hà Nội sẽ chủ trì, phối hợp chặt chẽ với UBND các tỉnh Hưng Yên, Bắc Ninh triển khai tổ chức thực hiện, quản lý và khai thác, vận hành dự án theo đúng quy định. Đồng thời, sẽ thành lập Ban chỉ đạo chung giữa các địa phương, huy động cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc, giải quyết ngay các vấn đề cần tháo gỡ.

Trong đó, ưu tiên tập trung chỉ đạo đối với công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư nhằm sớm đẩy nhanh tiến độ GPMB. Việc GPMB một lần sẽ tiết kiệm được nhiều chi phí, tạo tiền đề thuận lợi cho việc triển khai các công tác tiếp theo.

Ông Nguyễn Thanh Bình (Chủ tịch UBND tỉnh An Giang):
Cam kết bố trí đủ vốn, sớm GPMB

Là địa phương ở điểm đầu của tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng, đây cũng là tuyến cao tốc duy nhất đi qua địa bàn tỉnh An Giang. Vì vậy, nhân dân và chính quyền rất mong mỏi dự án sớm hoàn thành, đưa vào sử dụng.

Hiện, tỉnh đã chuẩn bị sẵn sàng khi cho việc triển khai dự án. Cụ thể, tỉnh cam kết bố trí 50% vốn đối ứng, tương đương 1.380 tỷ đồng để thực hiện công tác GPMB, phân đoạn qua địa bàn tỉnh.

Tới đây, tỉnh sẽ giao cho các huyện có dự án đi qua tiến hành đo đạc, kiểm đếm, nhanh chóng GPMB đúng tiến độ. Tỉnh cũng đã dự liệu nguồn vật liệu cung ứng cho dự án.

Ông Nguyễn Khắc Toàn (Chủ tịch HĐND tỉnh Khánh Hòa):
Sẵn sàng để xây khu tái định cư, bãi đổ thải

Tại kỳ họp chuyên đề diễn ra vào ngày 20/5 vừa qua, HĐND tỉnh Khánh Hòa đã thông qua Nghị quyết về cam kết phân bổ nguồn vốn đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025 để tham gia thực hiện dự án cao tốc Khánh Hòa- Buôn Ma Thuột là 348,5 tỷ đồng.

Mới đây, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã có buổi làm việc với Ban Quản lý dự án 6, đề nghị đơn vị này sớm xác định ranh giới tuyến để có số liệu chính xác, cụ thể về đất rừng, đất trồng lúa 2 vụ, từ đó có phương án chuyển đổi; nghiên cứu khu vực tái định cư, bãi đổ thải, vật liệu phục vụ dự án.

Bà Nguyễn Thị Hoàng (Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai):
Chủ động nguồn vật liệu phục vụ thi công

Chuẩn bị triển khai cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, HĐND tỉnh đã thông qua Nghị quyết thống nhất chủ trương và cam kết số vốn ngân sách địa phương bố trí một phần cho công tác bồi thường GPMB với số tiền hơn 2.600 tỷ đồng.

Trong trường hợp điều chỉnh tăng thêm tổng mức vốn đầu tư của dự án, tỉnh Đồng Nai cũng cam kết bố trí đủ.

Để chuẩn bị mặt bằng, tỉnh đã quy hoạch 4 khu tái định cư. Cụ thể ở TP Biên Hòa có 2 khu và huyện Long Thành có 2 khu.

Mặt khác để đảm bảo nguồn vật liệu, tỉnh cũng đã giao Sở TN&MT làm việc với các huyện, thành phố đưa vào quy hoạch các khu vực khai thác vật liệu đảm bảo đủ cung cấp cho dự án.

Hiện nay, Quốc hội đã thông qua chủ trương, tỉnh đang khẩn trương triển khai ngay các bước tiếp theo.

ĐB Vũ Tiến Lộc (Hà Nội):
GPMB nhanh sẽ là khâu then chốt

Sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương, việc bố trí nguồn lực là vấn đề rất quan trọng.

Quá trình triển khai cùng lúc các dự án lớn chắc chắn sẽ có không ít khó khăn, vướng mắc. Vì thế, cần phải tháo gỡ ngay khi có phát sinh, có cơ chế bảo vệ, cổ vũ những cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung. Đi kèm với đó là tăng cường siết chặt kỷ cương, kỷ luật, kiểm tra, giám sát.

Bên cạnh đó, có một vấn đề rất quan trọng nữa là cam kết bố trí vốn, GPMB của các địa phương có dự án đi qua. Đặc biệt là GPMB, từ thực tiễn các dự án đã triển khai cho thấy, đây luôn là vấn đề then chốt.

Khi đã có nguồn lực, có mặt bằng sạch, không có lý gì mà không đảm bảo tiến độ. Vì thế, vai trò và trách nhiệm của các địa phương là rất lớn.

ĐB Nguyễn Danh Tú (Kiên Giang):
Cơ chế đặc thù sẽ đẩy nhanh tiến độ

Trong thời gian qua chúng ta đã có nhiều dự án áp dụng cơ chế đặc thù, đầu tiên là Nghị quyết 43 về phục hồi hỗ trợ phát triển kinh tế. Sau đó, đến đường cao tốc Bắc - Nam ở Nghị quyết 44 cũng áp dụng 3 cơ chế, chính sách đặc thù. Đến nay, 2 dự án đường vành đai và 3 dự án đường cao tốc cũng tiếp tục thực hiện.

Các cơ chế, chính sách dặc thù cũng có xu hướng mở rộng hơn. Nếu như Nghị quyết 43 có 3 cơ chế đặc thù, đến Nghị quyết 44 về cao tốc Bắc - Nam có thêm một số cơ chế. Đến nay, với 5 dự án lại tiếp tục thêm nhiều cơ chế đặc thù. Đây là giải pháp hữu hiệu vừa thúc đẩy hoàn thành các dự án đường cao tốc vừa giúp phục hồi phát triển kinh tế của đất nước.

Tuy nhiên, để đảm bảo các cơ chế đặc thù áp dụng đúng, chính xác, cũng cần phải siết chặt thanh tra, kiểm tra, giám sát, tránh sai sót xảy ra.

ĐB Trần Hoàng Ngân (TP.HCM):
Phải kiểm soát được lạm phát

Với việc cơ chế mở tối đa, phân cấp mạnh, tôi tin các dự án sẽ có điều kiện để triển khai nhanh.

Tuy nhiên, ngoài các vấn đề như nguồn vốn, GPMB, cũng cần lưu tâm tới vấn đề giá cả nguyên vật liệu, chi phí nhân công. Vì vậy, cần yếu tố quan trọng nhất hiện nay là phải kiểm soát được lạm phát.

Việc lạm phát khiến vỡ tiến độ các dự án đã từng xảy ra ở giai đoạn 2008 - 2010. Thời điểm đó, lạm phát cao khiến chúng ta buộc phải dừng, giãn tiến độ rất nhiều dự án để kiềm chế lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.

Ông Nguyễn Danh Huy (Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Đầu tư, Bộ GTVT):
Cơ chế mở “hết cỡ”, phân cấp tối đa

Nếu theo trình tự, thủ tục hiện nay phần lớn các dự án đường bộ cao tốc khó có thế hoàn thành trong một kỳ trung hạn.

Vì vậy, để dự án khởi công sớm, tại tờ trình báo cáo Quốc hội, Bộ GTVT đã tham mưu Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép các dự án được áp dụng các cơ chế chính sách đặc thù theo tại Nghị quyết số 43/2002/QH15.

Cụ thể, cho phép Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định việc chỉ định thầu trong hai năm 2022 và 2023 đối với các gói thầu tư vấn, phục vụ di dời hạ tầng kỹ thuật, thực hiện đền bù, GPMB và tái định cư, xây lắp; xem xét, quyết định việc phân cấp cho địa phương có đủ năng lực, kinh nghiệm quản lý và có văn bản đề xuất làm cơ quan chủ quản thực hiện các đoạn tuyến đường cao tốc theo hình thức đầu tư công đi qua địa bàn.

Trong khoảng thời gian trên, nhà thầu thi công cũng không phải thực hiện thủ tục cấp giấy phép khai thác mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường; việc khai thác mỏ khoáng sản được thực hiện đến khi hoàn thành dự án.

Chính phủ cũng báo cáo Quốc hội cho phép trình tự, thủ tục, thẩm quyền thẩm định và quyết định đầu tư các dự án thành phần như dự án nhóm A theo quy định của pháp luật về đầu tư công, tương tự cơ chế chính sách đối với dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025.

Để nâng cao trách nhiệm của các địa phương, cho phép các địa phương bố trí ngân sách địa phương tham gia dự án.

Về cơ chế triển khai, sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, Thủ tướng Chính phủ sẽ xem xét phân cấp cho một số địa phương làm chủ quản đầu tư dự án thành phần; tổ chức thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và chịu trách nhiệm về chất lượng, tiến độ, giá thành của dự án thành phần. Sau khi đầu tư hoàn thành sẽ bàn giao cho Bộ GTVT quản lý, khai thác.

Có thể nói, cơ chế thực hiện các dự án đã được Chính phủ đề xuất theo hướng mở tối đa, phân cấp tối đa.

Bộ GTVT sẽ cùng các bộ, ngành, địa phương vào cuộc đúng với tinh thần “thần tốc” như dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2 để các dự án hoàn thành đúng với kế hoạch đề ra.

Ông Phan Công Bằng (Phó giám đốc Sở GTVT TP.HCM):
Cuối năm 2025 thông xe kỹ thuật Vành đai 3

Để hoàn thành tiến độ đã cam kết với Chính phủ, TP.HCM sẽ hoàn thành công tác GPMB năm 2024. Ngay sau khi Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư là TP đã bắt tay vào làm ngay.

Chỉ đạo của TP với các sở, ngành liên quan rất rốt ráo. Riêng Sở GTVT được giao phối hợp cùng với Ban Quản lý dự án các công trình giao thông triển khai kế hoạch chi tiết.

Ngoài ra, dự án sẽ có các chuyên gia có kinh nghiệm để tư vấn, tháo gỡ những vướng mắc.

Theo kế hoạch, công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư bắt đầu triển khai từ quý III/2022, hoàn thành quý II/2024. Muộn nhất tháng 12/2023 khởi công công trình, tuy nhiên cố gắng sớm hơn nữa để tháng 12/2025 hoàn thành kỹ thuật thông xe.

Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư 3 dự án cao tốc trọng điểm