Cấp thiết xây cảng Trần Đề, đưa miền Tây bứt phá

Ngày 7/8, Bộ GTVT phối hợp cùng UBND tỉnh Sóc Trăng tổ chức hội thảo “Quy hoạch phát triển cảng biển Trần Đề (huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng)”.

Các ý kiến tham luận tại hội thảo đều thống nhất về việc cần thiết phải xây dựng cảng Trần Đề, bởi việc này có ý nghĩa quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển toàn vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL).

Động lực phát triển cho cả vùng

Phát biểu kết luận hội thảo, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Xuân Sang giao Cục Hàng hải Việt Nam tiếp thu đầy đủ, toàn diện các ý kiến của đại biểu tại hội thảo để đưa ra những giải pháp tối ưu trong lộ trình quy hoạch chi tiết vùng đất, vùng nước, lộ trình đầu tư cảng biển Trần Đề.

“Hiện tỉnh Sóc Trăng đang triển khai lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi. Trên cơ sở nghiên cứu kỹ lưỡng, tiếp thu ý kiến các đại biểu tại hội thảo, đề nghị trong báo cáo cần đưa ra những đề xuất phù hợp, nhất là liên quan đến ưu đãi về thuế, phí”, Thứ trưởng Sang nói.

Thứ trưởng cũng đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư quan tâm, xem xét kiến nghị đầu tư cầu dẫn bằng ngân sách nhà nước giống như đã đầu tư kết cấu hạ tầng công cộng.

“Đề nghị Bộ Công thương và tỉnh Sóc Trăng quan tâm đến ý tưởng của tư vấn lập quy hoạch trong kết hợp xây dựng các dự án điện gió với dự án cảng biển. Cần có nhà đầu tư nghiên cứu sâu vấn đề này”, Thứ trưởng Sang nhấn mạnh.

Trước đó, tham luận tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Thể, Bí thư Đảng ủy khối các cơ quan Trung ương cho rằng, ĐBSCL chưa có cảng cửa ngõ. Chính vì thế toàn bộ hàng hóa của vùng này muốn xuất khẩu ra nước ngoài hoặc nhập khẩu vào vùng phải trung chuyển qua TP.HCM, mỗi một tấn hàng xuất đi phải chịu thêm chi phí khoảng hơn 230.000 đồng.

"Đến thời điểm này, không có vị trí nào làm cảng biển tốt như cửa Trần Đề. Bởi cảng cách TP Cần Thơ khoảng 60km, rất gần các tỉnh Bạc Liêu, Kiên Giang, Cà Mau....

Nếu không có cảng Trần Đề thì ĐBSCL rất khó bứt lên được. Khi xây dựng, những vị trí cách cảng này từ 50 - 70km chắc chắn sẽ hình thành các khu, cụm công nghiệp, mang lại hiệu quả kinh tế - xã hội cao", ông Thể nói và góp ý, việc thiết kế, xây dựng cần lưu ý các hạng mục để đáp ứng cho tàu 80.000 - 100.000 tấn cập cảng.

Ông Lê Tấn Đạt, Phó tổng giám đốc Công ty CP Tư vấn xây dựng công trình hàng hải cho biết, sau khi hình thành cảng đầu mối vùng ĐBSCL tại khu vực ngoài khơi cửa Trần Đề, theo cự ly và chi phí vận tải, vùng hấp dẫn trực tiếp là 8 tỉnh Trà Vinh, An Giang, Kiên Giang, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau.

Ông Đạt cho rằng, vị trí cảng Trần Đề nằm cửa sông Hậu và tuyến vận tải thủy sông Mekong, sẽ thu hút hàng trung chuyển từ Campuchia (tuyến đường thủy sông MeKong); kết hợp trung chuyển than nhập khẩu cho các trung tâm điện lực ĐBSCL, trước mắt phục vụ trung tâm điện lực Long Phú và Sông Hậu.

“Việc xây dựng cảng Trần Đề có ưu điểm là cảng cứng, thuận lợi trong việc khai thác, bốc dỡ hàng hóa so với khu vực ngoài khơi Duyên Hải và Gò Gia (khu chuyển tải, bến phao).

Đặc biệt là gần các Trung tâm điện lực vùng ĐBSCL, như: Long Phú, Sông Hậu (rút ngắn khoảng 160km so với Gò Gia), thuận lợi trong quá trình vận chuyển, khai thác hàng hóa”, ông Đạt nhấn mạnh.

Cũng theo ông Đạt, để tháo gỡ nút thắt trong hoạt động vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu mà trọng tâm là giảm dần chi phí logistics của vùng ĐBSCL, việc đầu tư bến cảng Trần Đề cho tàu biển trọng tải lớn (vượt qua khả năng nâng cấp cải tạo cửa sông) để làm hàng xuất nhập khẩu trực tiếp cho toàn vùng ĐBSCL là hết sức cần thiết.

Còn theo ông Lê Quang Trung, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC), để phục vụ cho cảng biển Trần Đề, cần xem xét các quy hoạch cảng và cơ chế giao cho nhà đầu tư khai thác các mỏ vật liệu ở ngoài khơi khu vực cửa biển Trần Đề, tạo quỹ đất phát triển khu, cụm công nghiệp.

Đồng thời, phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, đầu tư kết nối các tuyến đường bộ, đường thủy đến với cảng Trần Đề, tạo động lực phát triển cho cảng.

Giảm chi phí lớn cho doanh nghiệp

Ông Lê Quang Trung cũng đưa ra kiến nghị đặc thù cho tỉnh Sóc Trăng trong giai đoạn hiện tại, cần tiếp tục nghiên cứu một cách toàn diện để làm rõ hai vấn đề cốt yếu là kết nối và nguồn hàng ổn định cho dự án phát triển cảng Trần Đề.

Theo ông Trung, đó có thể là phát triển hạ tầng vận tải đa phương thức, hoàn thiện hệ thống vận tải. Mở rộng vùng hấp dẫn thị trường tiềm năng của bến cảng Trần Đề cùng với việc thu hút đầu tư nước ngoài, nghiên cứu ứng dụng cơ chế khu mậu dịch tự do...

Bên cạnh đó, phát triển các nền tảng số và phù hợp với các yêu cầu của hãng tàu. Tiếp tục hoàn thiện các chính sách phát triển chuỗi các mặt hàng là điểm mạnh của khu vực ĐBSCL...

Ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta cho biết, doanh nghiệp chuyên chế biến tôm xuất khẩu, mỗi năm xuất khẩu khoảng 25.000 - 30.000 tấn (tương đương khoảng 1.500 - 2.000 container).

Những năm qua, các lô hàng xuất khẩu của công ty đều tập trung lên hai cảng Cát Lái và cảng Cái Mép để xuất khẩu ra nước ngoài. Tuy nhiên, cung đường vận chuyển hẹp và khá dài, trong khi mật độ phương tiện lưu thông cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro, hàng hóa giao không đúng hẹn.

Ngoài ra chi phí vận chuyển đến hai cảng nói trên khá cao. Nếu có cảng Trần Đề, chi phí vận chuyển của công ty sẽ giảm được khoảng 20 tỷ đồng/năm, đồng thời rút ngắn thời gian vận chuyển.

"Cảng Trần Đề hình thành sẽ tác động lớn, là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế toàn vùng ĐBSCL”, ông Lực chia sẻ thêm.

Theo ông Trần Văn Lâu, Chủ tịch UBND tỉnh Sóc Trăng, vùng ĐBSCL vẫn còn nhiều khó khăn, phát triển chưa tương xứng với tiềm năng.

Đặc biệt là hạ tầng giao thông vận tải còn hạn chế, thiếu đồng bộ; chưa phát triển đồng đều và thiếu mối liên kết giữa các phương thức vận tải; quy mô và năng lực vận tải đường thủy còn thấp; chưa có cảng đầu mối và các trung tâm logistics lớn.

Hiện nay, hơn 70% lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của ĐBSCL phải vận chuyển bằng đường bộ lên cụm cảng TP.HCM, làm tăng chi phí vận chuyển, mất nhiều thời gian, tạo áp lực lên giao thông đường bộ.

Ông Lâu cho rằng, hội thảo hôm nay nhằm mục đích cung cấp, trao đổi thông tin, thảo luận về các cơ chế, chính sách liên quan việc quy hoạch, định hướng phát triển, thu hút đầu tư cảng biển Trần Đề với vai trò là cảng cửa ngõ vùng ĐBSCL.

"Trên cơ sở các ý kiến đề xuất, kiến nghị và giải pháp mà các đại biểu nêu, tỉnh Sóc Trăng sẽ phối hợp Bộ GTVT tiếp thu, nghiên cứu, lồng ghép trong quá trình xây dựng báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt", ông Lâu cho biết.

Nhiều ưu đãi cho doanh nghiệp khi đầu tư vào cảng Trần Đề