Chỉ khi bất động sản khởi sắc, thị trường trái phiếu doanh nghiệp mới đi lên

Trong khuôn khổ hội thảo “Toàn cảnh thị trường vốn năm 2024 và triển vọng năm 2025” với chủ đề “Phát triển bền vững thị trường vốn Việt Nam - Thực trạng và giải pháp” tổ chức hôm nay (6/12), TS Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia nhận xét, những quy định mới về thị trường TPDN trong Luật Chứng khoán sửa đổi, đã phần nào giúp thị trường khởi sắc trở lại.

Tuy nhiên, TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng thị trường TPDN còn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức.

Theo ông Nghĩa, tăng trưởng GDP ở Việt Nam cao nhưng phần lớn chỉ dựa vào xuất khẩu mà các doanh nghiệp FDI chiếm phần lớn. Trong khi đó, các doanh nghiệp nội địa chỉ đóng góp một phần rất nhỏ vào xuất khẩu và chủ yếu chỉ là các doanh nghiệp trong ngành nông, lâm, thủy sản.

Mặt khác, động lực tăng trưởng của GDP còn đến từ đầu tư, nhưng cũng giống như xuất khẩu, lĩnh vực đầu tư của Việt Nam cũng xuất phát chủ yếu từ các doanh nghiệp FDI.

"Một động lực khác là bán lẻ cũng rơi vào tình trạng tương tự. Nói cách khác, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam chủ yếu dựa vào khối FDI. Nếu không có cải cách mạnh mẽ về thị trường TPDN - kênh huy động vốn trung và dài hạn cho các doanh nghiệp về cả số lượng lẫn công nghệ và kĩ thuật thì chúng ta khó có thể vực dậy các doanh nghiệp nội địa. Khi đó, tăng trưởng của nền kinh tế chỉ có thể tiếp tục "dựa dẫm" vào các doanh nghiệp FDI”, ông Nghĩa nói.

Về thực trạng của thị trường TPDN, ông Nghĩa cho rằng cơ cấu tham gia thị trường này chủ yếu là các doanh nghiệp bất động sản và ngân hàng. Tuy nhiên, việc huy động vốn qua kênh TPDN của các ngân hàng chủ yếu phục vụ cho mục đích tăng vốn cấp 2, từ đó tăng huy động và cho vay.

Còn các doanh nghiệp bất động sản lại đang rơi vào cảnh khó khăn khiến thị trường TPDN cũng bị ảnh hưởng theo. Trong khi đó, các doanh nghiệp nội địa khác thì thiếu vốn trầm trọng nhưng không thể tham gia sân chơi TPDN vì kỳ hạn ngắn (khoảng 3 năm) nhưng lãi suất lại rất cao.

“Nếu TPDN tiếp tục chỉ dựa vào bất động sản thì năm tới vẫn sẽ còn khó khăn. Đây cũng là vấn đề chúng ta phải cảnh giác”, ông Nghĩa nói.

Theo ông Nghĩa, để giải quyết được những khó khăn trên thị trường TPDN hiện nay, điều đầu tiên cần làm là giải quyết các dự án bất động sản lớn đang bị “đắp chiếu” tại các tỉnh thành.

“Chỉ khi đó, thị trường bất động sản mới khởi sắc, kéo theo thị trường TPDN đi lên”, ông nhận định và cho rằng cần thu hút thêm các nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường TPDN.

Đồng quan điểm ông Nguyễn Khắc Hải, Giám đốc Khối phụ trách Luật và Kiểm soát tuân thủ, SSI, đánh giá những thay đổi trong Luật chứng khoán sửa đổi liên quan đến thị trường TPDN nhìn chung sẽ giúp thị trường phát triển theo hướng chặt chẽ hơn.

“Những điều kiện khắt khe hơn về TPDN trong Luật Chứng khoán sửa đổi sẽ giúp giải tỏa tâm lý của các nhà đầu tư trên thị trường này. Các thay đổi này giúp ‘mở đường’ cho các nhà đầu tư quay trở lại thị trường, kích thích sự sôi động vốn có của kênh huy động vốn này”, ông Hải nhận định.

Tuy nhiên, ông cũng gợi mở rằng cần phải huy động thêm các nhà đầu tư nước ngoài để đa dạng hóa hơn tệp khách hàng tham gia vào thị trường TPDN.

“Trước đây, việc mở tài khoản để giao dịch TPDN đối với nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam vốn đã phải tuân theo những quy định rất chặt chẽ. Chúng ta không cần ra thêm những quy định liên quan đến vấn đề này, thay vào đó, cần xem xét và sửa đổi các quy định để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường này”, ông Hải nói.