Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp: Cần làm rõ vì sao nhiều loại tội phạm tăng?

Chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội

Trình bày báo cáo thẩm tra các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban Tư pháp cơ bản tán thành với nhiều nhận định, đánh giá của Chính phủ.

Bà Nga nhấn mạnh, công tác xét xử các vụ án hình sự năm 2023 đáp ứng yêu cầu. Mặc dù số lượng vụ án đã được thụ lý tăng so với năm 2022, có nhiều vụ án lớn, các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo, nhưng về cơ bản, viện kiểm sát và các tòa án đã phối hợp triển khai tốt.

Các hình phạt được tòa án áp dụng bảo đảm nghiêm minh. Tranh tụng tại phiên tòa được bảo đảm; chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội. Tỷ lệ bản án bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan của tòa án đáp ứng yêu cầu của Quốc hội.

Tuy nhiên, còn một số trường hợp áp dụng hình phạt chưa tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội; một số trường hợp vi phạm thời hạn gửi bản án, quyết định cho viện kiểm sát.

Phòng ngừa tội phạm một số lĩnh vực chưa đạt  

Nhấn mạnh một số nội dung về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho rằng, mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng tổng thể chung tội phạm gia tăng về số vụ, số người chết, và thiệt hại về tài sản do tội phạm gây ra.

Điều này chứng tỏ công tác phòng ngừa tội phạm trên một số lĩnh vực còn có mặt chưa đạt yêu cầu.

Bà Nga dẫn số liệu một số tội phạm tăng mạnh, như: số vụ giết người tăng 12,6%, cướp tăng 44,4%, lừa đảo chiếm đoạt tài sản tăng hơn 61%, cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự tăng hơn 67%, gây rối trật tự công cộng tăng hơn 80%...

"Nhiều loại tội phạm tăng không chỉ gây bất an trong nhân dân mà còn thể hiện sự hạn chế nhất định trong công tác phòng ngừa tội phạm trên một số lĩnh vực", Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nói và đề nghị làm rõ vì sao có thực trạng này.

Ủy ban Tư pháp cũng chỉ ra một số hạn chế như: số vụ vi phạm pháp luật và tội phạm trên lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông và Internet được phát hiện tăng và vẫn diễn biến ngày càng phức tạp. với phương thức, thủ đoạn mới tinh vi hơn.

Xuất hiện tình trạng lợi dụng danh nghĩa doanh nghiệp, công ty luật dưới hình thức mua bán nợ để đe dọa, khủng bố bằng tin nhắn, điện thoại. 

Công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực vẫn còn hạn chế, sơ hở. Nhiều đối tượng lợi dụng chức vụ, quyền hạn để trục lợi, nhận hối lộ, có vi phạm kéo dài trong nhiều năm chưa được kịp thời phát hiện, xử lý.

Tai nạn giao thông tuy giảm về số vụ, số người chết so với cùng kỳ, nhưng số người bị thương lại gia tăng; vẫn xảy ra một số vụ tai nạn giao thông đường bộ đặc biệt nghiêm trọng.

Số vụ cháy, số người chết, số người bị thương do cháy tăng mạnh, trong đó, đã xảy ra vụ cháy đặc biệt nghiêm trọng làm nhiều người chết và bị thương.

Về công tác điều tra, xử lý tội phạm vẫn còn một số hạn chế như: tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo tội phạm là 85,58% chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội giao. Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam vẫn còn vi phạm.

Vẫn còn xảy ra 15 trường hợp phải đình chỉ điều tra bị can do không có sự việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm hoặc hết thời hạn điều tra không chứng minh được bị can phạm tội. Số vụ việc, vụ án tạm đình chỉ tuy đã có nhiều cố gắng giải quyết nhưng đến nay vẫn còn tồn đọng nhiều.

Vẫn còn xảy ra một số trường hợp phải đình chỉ điều tra đối với bị can do không có sự việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm hoặc hết thời hạn điều tra không chứng minh được bị can phạm tội, liên quan đến trách nhiệm của viện Kiểm sát.