Cục trưởng Đường bộ nói về thu phí cao tốc do Nhà nước đầu tư

Dự kiến ngày 26/6 tới đây, Quốc hội sẽ bấm nút thông qua Dự thảo Luật Đường bộ và Dự thảo Luật Trật tự ATGT đường bộ. Hai dự thảo luật trên được tách từ Luật Giao thông đường bộ năm 2008. 

Trong đó, dự thảo Luật Đường bộ bổ sung nhiều quy định mới về quản lý, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ; phương tiện giao thông đường bộ; vận tải đường bộ. 

Đáng chú ý, dự thảo luật bổ sung quy định thu phí sử dụng với phương tiện lưu thông trên cao tốc do Nhà nước đầu tư, sở hữu, quản lý và khai thác.

Trao đổi tại cuộc gặp gỡ báo chí ngày hôm nay (19/6), ông Bùi Quang Thái, Cục trưởng Cục Đường bộ VN cho biết, để luật nhanh chóng đi vào cuộc sống, Cục Đường bộ VN đang xây dựng các nghị định, thông tư hướng dẫn, tránh khoảng trống pháp lý khi luật có hiệu lực.

Nói về quy định thu phí các tuyến cao tốc do nhà nước đầu tư, ông Thái cho biết, tại Nghị quyết 52 của Quốc hội năm 2017 đã có chủ trương cho phép thu phí các tuyến đường cao tốc được đầu tư bằng ngân sách Nhà nước.

Triển khai chủ trương này, tại dự thảo Luật Đường bộ quy định rõ Chính phủ quyết định thời điểm và các tuyến cao tốc đủ điều kiện thu phí.

Theo ông Thái, quan điểm nhất quán của Bộ GTVT là những tuyến cao tốc nào có chất lượng dịch vụ tương ứng với mức thu mới triển khai thu phí. 

Nhà nước thu phí đường cao tốc không phải vì lợi nhuận. Việc thu phí là để có nguồn vốn phục vụ cho công tác bảo trì và đầu tư phát triển các tuyến cao tốc mới.

Nói về cách thức triển khai, ông Thái cho biết, tới đây, hệ thống giao thông thông minh (ITS), trong đó có hệ thống thu phí tự động không dừng sẽ được đầu tư đồng bộ với quá trình xây dựng đường cao tốc. Vì vậy, trên cơ sở hạ tầng hiện nay không phải đầu tư trạm thu phí.

Vấn đề đặt ra là lựa chọn giữa 2 hình thức thu phí. Hình thức thứ nhất là cơ quan quản lý tài sản là Cục Đường bộ VN tự tổ chức thu. Khi đó, Cục Đường bộ VN sẽ đấu thầu lựa chọn nhà thầu cung cấp dịch vụ thu phí trên nền tảng hệ thống thu phí tự động không dừng.

Phương án này có nhược điểm là hình thức thu phí "nhặt dần", sau khi trừ đi chi phí tổ chức thu thì nộp ngân sách Nhà nước. Tiền này chưa chắc đã quay lại phục vụ cho con đường đó.

Hình thức thứ 2 là đấu thầu quản lý đường cao tốc theo hình thức hợp đồng kinh doanh - quản lý (O&M). Nhà đầu tư sẽ đứng ra thu phí và quản lý bảo trì tuyến đường. Nhà nước bán quyền thu phí tuyến cao tốc trong thời gian nhất định, thu ngay được một khoản tiền.

Phương án 2 có nhiều ưu điểm, tuy nhiên, đối với những tuyến cao tốc có lưu lượng thấp chưa hẳn đã hấp dẫn nhà đầu tư.

Trong mọi trường hợp Cục Đường bộ VN đều có phương án. Nếu không có nhà đầu tư tham gia, Nhà nước sẽ đứng ra thực hiện trên tinh thần cung cấp sản phẩm dịch vụ công, đảm bảo tính liên tục cho người sử dụng.

Về mức phí, ông Thái cho hay, Cục Đường bộ VN nghiên cứu các kịch bản, tính toán, làm sao đảm bảo cân bằng giữa dịch vụ cung cấp đến người sử dụng và mức thu. Các bước đi sẽ được tiến hành thận trọng, tránh tác động quá lớn đến chỉ số CPI và chi phí logistics.