Đại biểu Quốc hội đề xuất xử lý hình sự đối tượng mua bán thai nhi

Xuất hiện mua bán nam giới để cưỡng bức lao động

Thảo luận về dự án Luật Phòng, chống mua bán người (sửa đổi) sáng 24/6, đại biểu Trần Khánh Thu (đoàn Thái Bình) cho biết, theo báo cáo của Bộ Công an, trong 5 năm (2018-2022), cả nước đã phát hiện 394 vụ với 837 đối tượng vi phạm pháp luật và tội phạm về mua bán người.

Nếu như trong giai đoạn trước đây (2012- 2020) mua bán người chủ yếu là mua bán người ra nước ngoài, thì thời gian gần đây xuất hiện ngày càng nhiều vụ mua bán người ở trong nước.

Ngày nay công nghệ phát triển, các đối tượng chỉ cần ngồi tại một vị trí sử dụng mạng Zalo, Facebook để kết nối dụ dỗ đưa người ra nước ngoài hoặc trao đổi mua bán nạn nhân ngay trong nội địa.

Chính vì vậy, đại biểu cho rằng, để tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm mua bán người, việc sửa đổi, bổ sung Luật Phòng, chống mua bán người là cần thiết.

Về nội dung cụ thể, đại biểu Thu cho biết, số vụ phạm tội mua bán người có chiều hướng gia tăng hằng năm, đặc biệt đã xuất hiện tình trạng mua bán thai nhi, mua bán nam giới để cưỡng bức lao động trên tàu cá.

Một số nơi nổi lên tình trạng mua bán trẻ sơ sinh núp bóng tinh vi, tổ chức mang danh thiện nguyện tự phát.

"Mua bán thai nhi trong bụng mẹ là hành vi vi phạm đạo đức, thuần phong mỹ tục. Do đó cần bổ sung quy định truy cứu trách nhiệm hình sự trong việc mua bán thai nhi", đại biểu đoàn Thái Bình nhấn mạnh.

Đối với quy định cụ thể về cơ sở chuyên biệt hỗ trợ nạn nhân mua bán người dành cho nam giới và phụ nữ, đại biểu Trần Khánh Thu cho rằng, các cơ sở bảo trợ xã hội thực hiện đón tiếp nạn nhân bị mua bán không có khu vực trợ giúp nạn nhân mua bán người chuyên biệt, mà lồng ghép vào ở chung với các nhóm đối tượng khác.

Do đó, lúng túng trong việc triển khai thực hiện công tác hỗ trợ vì chưa có quy trình tiếp nhận nạn nhân phù hợp và thân thiện, thiếu quy định về quản lý các trường hợp và quy trình hỗ trợ nạn nhân đặc thù; đặc biệt thiếu hẳn quy định tiếp nhận trong trường hợp khẩn cấp hoặc nghi ngờ bị mua bán để chờ xác minh, xác định nạn nhân.

Hình thức mua bán thai nhi trong bụng mẹ phức tạp

Đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng đề nghị dự thảo luật cân nhắc điều chỉnh hành vi mới phát sinh trong thực tiễn về mua bán người.

Theo đại biểu, hiện nay xuất hiện hành vi mới trong đời sống xã hội là buôn bán thai nhi trong bụng mẹ. Việc mua bán thai nhi bắt đầu diễn ra từ thời điểm mang thai đến khi đứa trẻ chưa chào đời nên chưa có hậu quả xảy ra, dẫn đến khó khăn trong công tác xử lý.

"Theo pháp luật hình sự của nước ta hiện nay chỉ được coi là người và có quyền công dân khi đứa trẻ được sinh ra đời, còn khi vẫn đang là bào thai trong bụng mẹ thì chưa được điều chỉnh để xem xét là đối tượng của hành vi phạm tội. Cho nên cơ quan chức năng không có cơ sở, căn cứ pháp lý để xử lý hành vi mua bán thai nhi", đại biểu cho biết.

Đại biểu Phúc cho rằng, xét dưới góc độ pháp luật, hành vi của người mẹ có con rồi bán cũng là hành vi phải quy định là hành vi buôn bán người và có dấu hiệu phạm tội của mua bán người.

Tuy nhiên, thực tế pháp luật hiện nay chưa quy định nên không có cơ sở xem xét. Bộ luật Hình sự 2015 cũng như pháp luật về phòng, chống mua bán người cũng chưa có quy định nào về vấn đề trên.

Do đó, đại biểu cho rằng, trong lần sửa đổi Luật lần này, Ban soạn thảo cần cân nhắc, xem xét có giải pháp phù hợp đối với hành vi mua bán thai nhi đang trong bụng mẹ trước tình hình mua bán thai nhi đang diễn ra ngày càng phức tạp và tinh vi như trong giai đoạn hiện nay.

Mặt khác, hiện nay các đối tượng thực hiện hành vi mua bán người được che giấu bởi các hình thức rất phức tạp như tham quan du lịch, ký kết hợp đồng kinh tế, lao động xuất khẩu, tổ chức kết hôn thông qua môi giới, nhận con nuôi thông qua các đối tượng là pháp nhân thương mại…

Do đó, đại biểu đề nghị cần phải xem xét, cân nhắc bổ sung chủ thể chịu trách nhiệm hình sự là pháp nhân thương mại đối với tội buôn bán người. Từ đó, giúp kịp thời điều chỉnh phù hợp thực tiễn về tình hình mua bán người có kết cấu tổ chức chặt chẽ, đa quốc gia như hiện nay.