Đại biểu Quốc hội hiến kế làm nhanh 3 dự án cao tốc

Tránh những tác động tiêu cực đến dự án

Tiếp tục Chương trình kỳ họp thứ 3, cuối giờ sáng và chiều 10/6, Quốc hội tiến hành thảo luận về chủ trương đầu tư các dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1; Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn 1; Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Chau Chắc (đoàn An Giang) cho rằng, cần tăng cường kiểm tra và có giải pháp giải quyết hiệu quả những tác động tiêu cực đến dự án.

Theo ông Chau Chắc, qua hơn 16 năm xây dựng, nước ta đã đưa 1.163 km đường cao tốc vào khai thác, đạt khoảng 18% so với quy hoạch. Đối với vùng đồng bằng sông Cửu Long, tính số km đường cao tốc trên 1.000.000 dân chỉ đạt 2,29km, trong khi bình quân chung cả nước đạt 11,42km/1.000.000 dân, tức chỉ đạt 20,5 % so với cả nước.

“Dự án đường cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng là dự án rất quan trọng, cấp thiết, có tác dụng liên kết vùng, mở rộng không gian, lan tỏa lớn, có ý nghĩa phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, xóa đói giảm nghèo trong vùng và biên giới Tây Nam, mở rộng giao lưu quốc tế”, ông Chắc nói.

Để thực hiện tốt dự án, đại biểu Chau Chắc đề nghị tăng cường công tác tuyên truyền cho các cấp, các ngành và người dân, nhất là người có đất liên quan đến dự án thông suốt, đồng thuận cao với chủ trương đầu tư và hỗ trợ triển khai thực hiện với phương châm "Nhà nước và nhân dân cùng làm vì lợi ích chung".

Bên cạnh đó, tích cực lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện quản lý, khai thác, vận hành dự án đúng quy định của pháp luật, bảo đảm tiến độ, chất lượng công trình, sử dụng vốn và các nguồn lực tiết kiệm, hiệu quả, không để xảy ra trục lợi, chính sách thất thoát, lãng phí, tham nhũng. Có giải pháp giải quyết có hiệu quả những tác động tiêu cực đến dự án và thu hồi vốn.

Đại biểu Tạ Văn Hạ (đoàn Quảng Nam) cũng thống nhất với sự cần thiết đầu tư 3 dự án đường bộ cao tốc nhằm cụ thể hóa Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030 đã được Đại hội lần thứ XIII của Đảng thông qua.

Theo ông Hạ, việc đầu tư các tuyến cao tốc này sẽ thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của các vùng có tuyến cao tốc đi qua, giúp tăng cường việc bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Về nguồn vốn địa phương đầu tư cho dự án, đại biểu Hạ cần có tính toán, phân tích kỹ để chia sẻ những khó khăn, sẵn sàng phương án ứng phó khi địa phương khó khăn không thể đối ứng được nguồn vốn.

"Như nguồn thu của Sóc Trăng, Hậu Giang khoảng 4.000 tỷ đồng/năm. Vì vậy, mỗi năm cân đối để có 300 tỷ đồng để đối ứng liệu có đảm bảo?", ông Hạ nêu vấn đề.

Cho rằng nên cân nhắc nguồn vốn đầu tư công, ông Hạ cho biết, nguồn vốn chủ yếu là đầu tư công mà nguồn vốn này có khoảng 2 triệu tỷ đồng mới chỉ là dự kiến, nếu như hàng năm chúng ta thu được ngân sách như vậy sẽ bố trí để đưa vào đầu tư công.

Về cơ chế xin chỉ định thầu cho các dự án, ông Hạ cho rằng, cần hết sức lưu ý vì chỉ định thầu tạo ra những kẽ hở, tạo ra cơ chế xin cho. Nếu làm không cẩn thận sẽ dễ dẫn đến hệ lụy mất cán bộ khi thực hiện. Hậu quả thấy rõ vừa qua trong chống dịch cho cơ chế chỉ định thầu.

Tách riêng giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập

Nói về giải phóng mặt bằng và khai thác vật liệu đắp nền, đại biểu Triệu Thị Ngọc Diễm (đoàn Sóc Trăng) cho biết, tổng thời gian thực hiện giải phóng mặt bằng còn khá dài, thủ tục còn phức tạp.

Quốc hội sớm thống nhất chủ trương tách riêng việc bồi thường hỗ trợ tái định cư, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập trong quyết định đầu tư để giao cho các địa phương thực hiện như đã cam kết về mặt tiến độ cũng như bố trí vốn.

Đối với việc phân cấp, phân quyền cho các địa phương, bà Diễm cho biết hiện nhiều địa phương có đủ năng lực, kinh nghiệm quản lý, thi công các dự án thi công lớn.

"Quốc hội cho phép chia dự án thành các dự án thành phần theo địa giới hành chính của các tỉnh, thành phố. Chính phủ cần xem xét giao cho một số địa phương làm chủ quản đầu tư dự án thành phần, thực hiện các đoạn tuyến đường cao tốc theo hình thức đầu tư công", bà Diễm kiến nghị.

Trong khi đó, đại biểu Thạch Phước Bình (đoàn Trà Vinh) cho rằng, cần quy định về trách nhiệm của địa phương trong việc triển khai thực hiện dự án nhằm đảm bảo tiến độ thực hiện dự án.

Theo ông Bình, tuyến cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng có chiều dài lớn nhất cùng với tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận vừa hoàn thành sẽ kết nối các tuyến theo trục dọc, giảm áp lực cho các tuyến quốc lộ đang quá tải, góp phần hoàn chỉnh mạng lưới giao thông trong khu vực, kết nối kinh tế - xã hội vùng đồng bằng sông Cửu Long với các nước, đặc biệt là ASEAN và Campuchia.

Về hình thức đầu tư, cho rằng dự án đi qua 4 địa phương: An Giang, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng, đại biểu đề nghị nên xem xét, điều chỉnh trong Nghị quyết sẽ giao cho một địa phương làm đơn vị chủ trì giống như TP.HCM và Hà Nội để thực hiện hiệu quả hơn, đồng thời đề nghị mạnh dạn hơn nữa, phân cấp mạnh hơn nữa trong vấn đề đầu tư công này.

Trước thực trạng các dự án thành phần đường cao tốc có nguy cơ thiếu nguyên vật liệu, ảnh hưởng tới tiến độ dự án và nhu cầu sử dụng san lấp mặt bằng rất lớn, đại biểu Thạch Phước Bình đề nghị trong Nghị quyết cần quy định rõ trách nhiệm các địa phương có đường cao tốc đi qua phải giải quyết các điều kiện, thủ tục về giấy phép đối với các mỏ vật liệu theo quy định , đặc biệt là áp dụng cơ chế đặc thù giống như đối với các dự án của Hà Nội, TP.HCM.

Về tổ chức thực hiện, bên cạnh áp dụng cơ chế đặc thù, ông Bình nêu vấn đề nên chăng trong Nghị quyết cũng quy định về trách nhiệm của địa phương trong việc triển khai thực hiện dự án, nhất là về giải phóng mặt bằng.

Bộ trưởng KH&ĐT: Sẽ thu hồi chênh lệch địa tô từ các dự án đường vành đai