Đầu tư vốn khủng phát triển đặc khu có dễ thu hồi?

Bắc Vân Phong huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa được dự kiến xây dựng thành đặc khu kinh tế

Quốc hội vừa họp bàn về Dự án Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc (Dự án Luật Đặc Khu). Dự kiến, Dự án sẽ được thông qua trong kỳ họp này với tổng mức đầu tư ước tỉnh khoảng 1,5 triệu tỷ đồng. Việc đầu tư vốn khủng có dễ thu hồi?

Chủ nhiệm ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh

Chủ nhiệm ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh:

Cần có vốn mồi của Nhà nước

Trong tổng số 1,5 triệu tỷ đồng đầu tư vào 3 đặc khu, Nhà nước chỉ bỏ vốn mồi, còn lại các tỉnh có đặc khu phải tìm cách thu hút, kéo các nguồn vốn khác.

Đầu tư các đặc khu kinh tế không phải dự án đầu tư công. Nói như thế không có nghĩa là Nhà nước không có gì tham gia vào đó, mà cần có vốn mồi của Nhà nước đưa vào những chỗ thiết yếu để tạo môi trường, tạo cơ chế thu hút đầu tư của các doanh nghiệp trong và ngoài nước. Việc lựa chọn các doanh nghiệp vào đặc khu cũng phải sàng lọc kỹ lưỡng, chỗ nào dành cho những doanh nghiệp lớn, giàu tiềm năng, chỗ nào dành cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Nếu không có sự lựa chọn kỹ dễ tạo ra sự mất cân đối, chuyển dịch kinh tế khi nhà đầu tư dồn hết vào đặc khu, còn ở các địa phương khác lại không thu hút được.

Đất đai ở các đặc khu là chính sách quan trọng nhưng khi chưa thành lập đặc khu đất đã được phân lô bán nền hết.Nhiều người cũng băn khoăn nếu như vậy sau này lấy gì thu hút nhà đầu tư. Trong báo cáo thẩm tra Luật Đặc khu của đã có cảnh báo về chuyện này. Phải làm sao để dừng lại, không đất đã sốt hết lên rồi, sau này kéo nhà đầu tư vào thì không còn gì để thu hút. Tất nhiên cũng có nhiều ý kiến bảo dừng lại sẽ thế nọ thế kia. Thế nhưng nếu để các thế lực ngầm thôn tính hết đất thì sau này khi các doanh nghiệp “đại bàng” đến không còn đất, bởi các doanh nghiệp nhỏ kiểu “chim sẻ, chim sâu” đã chiếm hết đất rồi.

Bà Đỗ Thị Lan

Bà Đỗ Thị Lan, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh:

Ngân sách vẫn là cú hích quan trọng

Quảng Ninh có sự chuẩn bị ngay từ khi lập đề án cách đây 10 năm, xây dựng quy hoạch, từng bước chuẩn bị điều kiện đón để có thể bắt tay triển khai được ngay khi có Luật và Nghị quyết thành lập đặc khu. Để chuẩn bị phát triển đặc khu Vân Đồn, Quảng Ninh chủ động xúc tiến đầu tư, thu hút nguồn lực từ nhà đầu tư chiến lược nhằm xây dựng hạ tầng. Tới nay, tổng cộng vốn đã và đang đầu tư cho hạ tầng kết nối, khu kinh tế phức hợp tại Vân Đồn đã lên khoảng 100 nghìn tỷ đồng. Trong đó, nguồn lực của các nhà đầu tư chiếm tới gần 70%; ngân sách tỉnh bố trí khoảng 26,4%, còn lại nguồn vốn T.Ư chỉ khoảng 3,6% và các nguồn vốn khác.

Không nhìn vào ngân sách Nhà nước nhưng việc tập trung đầu tư có mục tiêu cho xây dựng hạ tầng, đặc biệt công trình liên quan tới bảo vệ môi trường thì ngân sách vẫn là vốn mồi, cú hích quan trọng. Tuy nhiên, Dự án Luật tới nay vẫn chưa rõ mức bổ sung từ ngân sách Nhà nước cho các đặc khu thế nào, thời gian được hưởng bao nhiêu?

Trước hiện tượng tích tụ đất đặc khu, Quảng Ninh đã kịp thời chỉ đạo chính quyền Vân Đồn thực hiện giải pháp ngăn chặn việc đầu cơ thổi giá đất, đặc biệt không được giao dịch đất đai đã nằm trong vùng quy hoạch phát triển đặc khu. Đối với những trường hợp vi phạm về đất đai đã cho thanh tra và xử lý theo quy định pháp luật.

ĐBQH Hoàng Văn Cường

ĐBQH Hoàng Văn Cường, Phó hiệu trưởng ĐH Kinh tế Quốc dân:

Ưu đãi về đất đai khiến nhiều người nghi ngại

Nguồn lợi của đặc khu đừng nghĩ 1 năm hay 5 năm sau Nhà nước thu về được bao nhiêu, mà phải nghĩ nếu như không có cơ chế tốt 5 năm hay 10 năm nữa cũng không có tiền tạo ra những đặc khu phát triển.

Nên đọc

Khó thu hồi vốn nhanh từ đặc khu

Có ý kiến lo ngại Luật Đặc khu vừa ra đời sẽ lạc hậu bởi nhiều nước trên thế giới đã không còn giữ mô hình đặc khu truyền thống. Thế nhưng lần này, Luật cũng đặt ra những ưu đãi ở vị trí cao nhất cho ngành công nghệ cao, ngành nghiên cứu khoa học về chuyển giao công nghệ nhằm tạo động lực, tiền đề để đón đầu cuộc cách mạng công nghệ 4.0.

Bản thân tôi cũng có những điểm còn chưa yên tâm khi bấm nút thông qua Luật này. Chẳng hạn như vấn đề liên quan về ưu đãi. Ta nên đặt ngược lại là ưu đãi nhà đầu tư như thế thì trách nhiệm của họ thế nào, nếu hoạt động không hiệu quả thì sao?

Đặc biệt, ưu đãi về đất đai khiến nhiều người nghi ngại. Bởi đất đai ở đặc khu là hữu hạn và khi có nhiều ưu đãi tiền sử dụng đất, số lượng nhà đầu tư vào đây sẽ tăng lên. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng vào vì mục tiêu đầu tư, mà chỉ vào “giữ đất” nhằm đầu cơ, bán lại với giá rất cao.

Ông Hoàng Đình Phi

Ông Hoàng Đình Phi, Trưởng ban quản lý KKT Vân Phong, Khánh Hòa:

Đề xuất giữ lại toàn bộ nguồn thu đặc khu trong 10 năm

Trong khi Vân Đồn và Phú Quốc đã chuyển từ mô hình quy hoạch khu kinh tế sang mô hình đặc khu, Bắc Vân Phong vẫn là mô hình cấp huyện.

Theo quy định của Dự thảo luật, đặc khu được giữ lại khoảng 10% nguồn thu tăng thêm sẽ không đảm bảo cho đặc khu xây dựng cơ sở hạ tầng. Như năm 2016, tổng thu ngân sách Nhà nước của địa phương chỉ là hơn 100 tỷ đồng. Để hút nhà đầu tư chiến lược hay thu được tiền từ quỹ đất, Bắc Vân Phong phải có đủ nguồn ngân sách để đầu tư vào hạ tầng ban đầu. Do đó, trong đề án, chúng tôi đề xuất cơ chế giữ lại 100% nguồn thu từ thuế xuất nhập khẩu trong vòng 10 năm; giữ 100% toàn bộ nguồn thu trên địa bàn của đặc khu trong vòng 10 năm; giữ 50% và điều tiết 50% trở lại nguồn thu giữa ngân sách Trung ương và ngân sách địa phương trong vòng 5 năm kể từ ngày thành lập để đảm bảo tài chính cho đặc khu phát triển. Tuy vậy, đề xuất này vẫn đang trong quá trình xem xét.

Bấm nút về đặc khu phải chịu trách nhiệm tương lai