Đề xuất cấp căn cước cho người gốc Việt không quốc tịch trong nước

Cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt là cần thiết

Sáng 10/8, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội họp cho ý kiến với một số vấn đề lớn về việc tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Căn cước công dân (sửa đổi).

Báo cáo tại phiên họp, Thiếu tướng Nguyễn Thị Xuân, ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho hay, tại kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận về dự án Luật Căn cước công dân (sửa đổi), với hơn 150 ý kiến góp ý cho dự thảo.

Ngay sau kỳ họp, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đã chủ trì, phối hợp với Ban soạn thảo, các cơ quan hữu quan giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức nghiên cứu, tiếp thu ý kiến đại biểu, chỉnh lý dự thảo Luật.

Liên quan đến việc mở rộng đối tượng áp dụng đối với người gốc Việt Nam để cấp giấy chứng nhận căn cước, Thiếu tướng Xuân cho biết, người gốc Việt Nam không có quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam là vấn đề có tính lịch sử, đã tồn tại lâu nay ở nước ta do nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên lâu nay, chúng ta chưa có bất kỳ văn bản luật nào giải quyết cơ bản, đầy đủ về vấn đề này.

Theo Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh, những người này là một bộ phận không nhỏ, không tách rời của dân tộc ta, cần được Nhà nước, xã hội thừa nhận. Họ cũng có quyền tham gia giao dịch hành chính, dân sự trong xã hội, tuy nhiên, chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý nhà nước đều không có giấy tờ để chứng minh về nhân thân và lai lịch của họ.

Do vậy, cơ quan nhà nước chưa xác định được quốc tịch đối với những người này và họ cũng chưa đủ điều kiện để được nhập quốc tịch Việt Nam hoặc cấp thẻ thường trú, tạm trú theo quy định của pháp luật hiện hành.

Thực tiễn trên đã gây ra rất nhiều khó khăn trong quản lý đối với người gốc Việt Nam, nhất là trong vấn đề bảo đảm an ninh, trật tự. Mặt khác, đây cũng là rào cản đối với họ khi thực hiện những quyền cơ bản của con người được pháp luật Việt Nam và pháp luật quốc tế quy định, như quyền khám, chữa bệnh, tìm kiếm việc làm, học tập, hưởng trợ cấp, trợ giúp xã hội...

Thường trực Uỷ ban Quốc phòng - An ninh đánh giá, phần nhiều trong số họ là những người yếu thế, là người di cư, cư trú không ổn định, người dân tộc thiểu số, trẻ em, người nghèo, người sinh sống trên địa bàn biên giới, vùng sâu, vùng xa... Và đến nay, trải qua nhiều thế hệ, họ đều không được pháp luật thừa nhận, bảo vệ đầy đủ.

Từ phân tích trên, Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho rằng dự thảo Luật Căn cước bổ sung điều chỉnh đối với đối tượng người gốc Việt Nam là cần thiết, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và không trái với quy định của pháp luật hiện hành.

Đánh giá đầy đủ tác động việc sửa Luật Căn cước công dân

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu cho rằng, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo Luật, cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam là rất cần thiết.

Việc này mở ra hướng giải quyết đối với một bộ phận người gốc Việt Nam có nguyện vọng cần có một loại giấy tờ tùy thân khi chưa xác định được quốc tịch. Qua đó, giúp họ ổn định cuộc sống, có việc làm, con em được đến trường, bảo đảm quyền lợi trong giao dịch dân sự.

Các ý kiến cũng cho rằng, đây là vấn đề mang tính nhân văn sâu sắc, góp phần bảo đảm quyền lợi của người gốc Việt Nam, những người yếu thế trong xã hội, phù hợp với chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Tuy nhiên, ủy viên thường trực Ủy ban Xã hội Nguyễn Thanh Cầm và ủy viên thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh Vũ Xuân Hùng đề nghị Ban soạn thảo cần đưa ra những lý do thuyết phục hơn về nội dung này.

Theo đó, các đại biểu đề nghị cần có thống kê, phân loại và đánh giá thực trạng những đối tượng là người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam chưa có quốc tịch, qua đó đánh giá tác động của nhu cầu và việc cấp giấy chứng nhận cho người gốc Việt Nam. Ý kiến này cũng đề nghị cần nghiên cứu, tham khảo kinh nghiệm của quốc tế trong lĩnh vực này.

Về thông tin trên thẻ căn cước, ủy viên thường trực Hội đồng Dân tộc Lưu Văn Đức cho hay qua tiếp xúc, cử tri phản ánh bày tỏ băn khoăn việc bỏ dân tộc và tôn giáo trên thẻ căn cước. Đại biểu đề nghị cần tăng cường tuyên truyền phổ biến, giải thích rõ nội dung này tới các đại biểu và người dân.

Tới dự và phát biểu chỉ đạo phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương lưu ý cơ quan chủ trì soạn thảo tham mưu Chính phủ, có đánh giá thật đầy đủ tác động của Luật, bổ sung hoàn thiện hồ sơ dự án Luật để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Theo Phó chủ tịch Quốc hội, tại kỳ họp thứ 5 vừa qua, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ băn khoăn về cơ sở pháp lý, cơ sở chính trị của phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo Luật.

Ông Trần Quang Phương đề nghị Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh phối hợp với Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, bổ sung những vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm. Trong đó, lưu ý việc giải trình về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của Luật phải dựa trên Công ước về quyền con người của Liên hợp quốc, Hiến định về quyền con người và quyền công dân cũng như việc đảm bảo trật tự an toàn xã hội, kinh nghiệm quốc tế.

Liên quan đến thông tin của công dân trong cơ sở dữ liệu về dân cư, thông tin thể hiện trên thẻ căn cước, Phó chủ tịch Quốc hội đề nghị làm rõ thông tin nào bắt buộc, thông tin nào không bắt buộc phải thu thập thông tin của cư dân. Cạnh đó, phải làm rõ công tác chia sẻ dữ liệu, khai thác dữ liệu và bảo mật đối với thông tin của cư dân.

Đi máy bay, có thể dùng mã định danh trên VNeID thay căn cước công dân