Điều gì khiến Đại giáo chủ Iran "bật đèn xanh" tập kích Israel?

Hơn cả một đòn cảnh cáo sắc lạnh

Tờ New York Times dẫn lời 3 quan chức Iran cho biết, đợt không kích Israel đêm 1/10 diễn ra sau khi tướng lĩnh Lực lượng Vệ binh Quốc gia Iran (IRGC) thuyết phục ông Khamenei rằng đó là hành động duy nhất giúp Iran thể hiện sự mạnh mẽ trước đối thủ.

Theo giới chức quân đội Israel, trong cuộc tập kích bất ngờ, Iran đã phóng 180 quả tên lửa đạn đạo vào lãnh thổ Israel. Một số quả tên lửa đã đánh trúng mục tiêu nhưng hầu hết số còn lại đã bị đánh chặn.

Dù vậy, hai quan chức IRGC cảnh báo, quân đội Iran đã chuẩn bị sẵn hàng trăm quả tên lửa để phóng từ khu vực biên giới phía Tây nước này trong trường hợp Iran và đồng minh thân cận nhất là Mỹ tấn công đáp trả. 

"Nếu chính quyền Do Thái đáp trả chiến dịch tấn công của Iran, họ sẽ phải đối mặt với các cuộc công kích dữ dội hơn", thông cáo của IRGC cảnh báo.

Thông cáo của IRGC còn nhấn mạnh, vụ tập kích của Iran là nhằm trả đũa Israel ám sát thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah, một lãnh đạo Hamas và một tư lệnh quân đội Iran hồi cuối trong vòng 3 tháng qua. 

Ông Nasrallah được coi là một trong những nhân vật quyền lực nhất trong Trục kháng chiến gồm các nhóm phiến quân do Iran hậu thuẫn hoạt động trải rộng khắp Trung Đông. 

Dù là một người theo đường lối ôn hòa và thường kêu gọi tướng lĩnh quân đội Iran kiềm chế, tân Tổng thống Massoud Pezeshkian ngày 1/10 khẳng định vụ không kích bằng tên lửa của Iran là hành động tự vệ hợp pháp.

Ông Pezeshkian đồng thời cảnh báo Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu rằng Iran dù không muốn gây chiến nhưng sẵn sàng đứng lên chống lại mạnh mẽ bất kỳ mối đe dọa nào. 

Theo ông Pezeshkian, vụ tấn công Israel chỉ hé lộ phần nào sức mạnh của Iran và Israel không nên bước vào cuộc chiến với Iran.

Suốt gần một năm qua kể từ cuộc đột kích bất ngờ của Hamas vào lãnh thổ Israel ngày 7/10/2023, Israel và Hezbollah đã liên tục "ăn miếng trả miếng" bằng các đợt tấn công lẫn nhau ở khu vực biên giới Lebanon sau khi Hezbollah phóng rocket vào Israel để thể hiện sự ủng hộ đối với Hamas chỉ một ngày sau sự kiện tháng 10 đó.

Sự kiềm chế bị hiểu nhầm của Iran?

Trong những ngày gần đây, khi Israel liên tục tăng cường tấn công tiêu diệt các thủ lĩnh và chỉ huy của Hebollah, Iran được cho là không có phản ứng rõ ràng.

Một vài nhà phân tích thậm chí còn cho rằng, những bình luận của các nhà lãnh đạo Iran dường như cho thấy quốc gia Hồi giáo này không muốn đối đầu trực diện với Israel chứ chưa nói đến việc sẵn sàng tham gia vào một cuộc chiến tranh toàn diện.

Song, theo giới chức Iran, một mặt Tổng thống Pezeshkian hối thúc các tướng lĩnh cần phải hết sức thận trọng để tránh bị Israel kéo vào một cuộc xung đột lớn hơn. Mặt khác, ông Pezeshkian đã bắt đầu phải chịu sức ép cực lớn từ tướng lĩnh quân đội Iran để thay đổi quan điểm.

Theo đó, chỉ vài ngày trước vụ ám sát thủ lĩnh tối cao Hezbollah, phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc, Tổng thống Iran Pezeshkian vẫn khẳng định mong muốn làm hạ nhiệt căng thẳng tại Trung Đông. 

Quan điểm này của ông Pezeshkian đã vấp phải sự công kích mạnh mẽ từ phe bảo thủ trên truyền thông và mạng xã hội Iran. Những người này cáo buộc tuyên bố cần kiềm chế của Tổng thống Pezeshkian cần bị coi là hành vi phản bội. 

Vụ phóng hàng loạt tên lửa đạn đạo của Iran vào Israel đêm 1/10 đã cho thấy tướng lĩnh quân đội Iran đã thắng thế, ít nhất là trong thời điểm này.

Giới chức quân đội Iran khẳng định, giờ là lúc cần nhanh chóng triển khai đòn răn đe nhằm vào Israel để ít nhất có thể ngăn chặn các cuộc tấn công lực lượng Hezbollah và quan trọng hơn là không để Israel tập trung sự chú ý về phía Tehran.

Bên cạnh đó, một số quan chức Tehran, trong đó có Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi, cũng muốn khôi phục uy tín trước các thành viên của Trục kháng chiến và đập tan những quan điểm cho rằng, Iran và các đồng minh trong khu vực đang suy yếu.

Giới chức Iran cho rằng họ đã tính toán sai lầm khi không phản ứng trước vụ Israel sát hại thủ lĩnh Hamas Ismail Haniyeh hồi tháng 7 và gần đây nữa là tư lệnh Iran, tướng Abbas Nilforoushan. Sự kiềm chế mà Iran thể hiện đã bị hiểu nhầm thành sự yếu kém.

Dự kiến lãnh tụ tinh thần tối cao Khamenei sẽ dự lễ Cầu nguyện Thứ 6 tới và có bài thuyết pháp trong đó ông sẽ vạch ra định hướng tương lai cho Iran. Lãnh tụ Khamenei chỉ tham gia Cầu nguyện Thứ 6 trong những sự kiện đặc biệt liên quan đến an ninh quốc gia mà gần đây nhất là vụ Mỹ ám sát tư lệnh Qassim Suleimani năm 2020.