Đường sắt xin 7.000 tỷ đầu tư gì?

Rất nhiều cầu yếu trên tuyến đường sắt Bắc - Nam cần được nâng cấp, thay thế để tăngnăng lực chạy tàu (Trong ảnh: Thay thế cầu Bà Bầu, huyện Núi Thành, Quảng Nam) - Ảnh: Thiện Anh

Tập trung nâng cấp tuyến Bắc - Nam

Với đề nghị xin cấp 7.000 tỷ đồng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ giai đoạn 2017 - 2020, Tổng giám đốc Tổng công ty Đường sắt VN Vũ Tá Tùng cho biết, đường sắt đề xuất kế hoạch đầu tư nâng cấp, cải tạo kết cấu hạ tầng tuyến đường sắt Hà Nội - TP.HCM nhằm tháo gỡ những “điểm nghẽn”, nâng cao tính an toàn.

Chia sẻ lý do xin đầu tư nâng cấp tuyến này, ông Tùng cho biết, tuyến đường sắt Thống Nhất có tổng chiều dài đường chính tuyến 1.726km khổ đường 1.000mm được xây dựng đã lâu với tiêu chuẩn kỹ thuật và tốc độ thấp nên năng lực hạ tầng rất hạn chế.

“Hướng tuyến nhiều đoạn đi qua vùng đèo núi quanh co, dốc lớn như khu gian Hòa Duyệt - Thanh Luyện, đèo Khe Nét, đèo Hải Vân... Nhiều đường cong bán kính nhỏ hơn 300m. Ray, ghi tà vẹt xuống cấp nhiều. Tải trọng cầu đường trên tuyến không đồng đều: Khu đoạn Hà Nội - Đà Nẵng tải trọng cầu đường cho phép 4,2 tấn/m nhưng khu đoạn Đà Nẵng - Sài Gòn còn nhiều đoạn chỉ được 3,6 tấn/m”, ông Tùng nói.

Thực trạng này làm giảm tốc độ toàn tuyến đường sắt Bắc - Nam. Những năm qua, chiều dài đoạn đường có dải tốc độ cho phép từ 70-80 km/h chiếm tỷ lệ chỉ gần 90% chiều dài toàn tuyến. “Dải tốc độ này nằm xen giữa các đoạn có tốc độ cho phép thấp nên thực tế khi khai thác tàu gia tốc chưa đạt đến tốc độ cho phép đã phải giảm tốc. Vì vậy, tốc độ trung bình đối với tàu khách chỉ đạt là 50 km/h và tàu hàng 35 km/h”, ông Tùng cho biết thêm.

Cùng đó, ông Tùng cho biết, hiện toàn tuyến có 1.452 cầu, trong đó có đến 697 cầu đã xuống cấp nhưng chưa được đầu tư. Ngoài ra, 27 hầm nhưng phần lớn các hầm bị phong hóa và khổ tĩnh không vi phạm khổ giới hạn hiện hành làm hạn chế tốc độ qua hầm. Các ga cũng phân bố không đồng đều, hiện còn 23 ga chỉ có hai đường đón gửi. Chiều dài dùng được đường đón gửi ngắn, phần lớn 350 - 400m. Ngoài ra còn tới 1.047 đường ngang, gần 3.000 đường dân sinh cũng cần đầu tư nâng cấp.

Từ thực trạng trên, Tổng công ty Đường sắt VN đề xuất triển khai 4 dự án gồm: Cải tạo, nâng cấp các công trình thiết yếu đoạn Hà Nội - Vinh có tổng mức đầu tư dự kiến 1.600 tỷ đồng; Cải tạo, nâng cấp hạ tầng đường sắt đoạn Nha Trang - Sài Gòn, tổng mức đầu tư dự kiến 1.800 tỷ đồng; Cải tạo, nâng cấp các cầu yếu và gia cố trụ chống va xô, tổng mức đầu tư dự kiến 1.800 tỷ đồng; Gia cố hầm yếu kết hợp mở mới ba ga và cải tạo kiến trúc tầng trên đoạn Vinh - Nha Trang, tổng mức đầu tư dự kiến 1.800 tỷ đồng.

Tăng doanh thu thêm 1 tỷ đồng mỗi ngày

Theo ông Vũ Tá Tùng, thời gian qua, do dải tốc độ không đồng đều của đường sắt nên không tận dụng được công suất đầu máy vì vừa tăng tốc đã phải giảm tốc. “Nếu đường ga dài, đoàn tàu có thể tăng số lượng toa xe trong đoàn tàu, tận dụng được sức chở, sức kéo, vì đầu máy vẫn dư công suất, vẫn dư toa xe”, ông Tùng phân tích và cho biết thêm, nhiều khu đoạn có thể thông qua 21 đôi tàu/ngày đêm nhưng do phụ thuộc các điểm nghẽn này nên chỉ lập được 17 đôi.

“Nếu nâng cấp được hạ tầng, đồng nhất được tải trọng toàn tuyến Thống Nhất, khi lập tàu hàng Giáp Bát - Sóng Thần sẽ xếp thêm được 7 tấn/toa xe, tận dụng được hết tải trọng cho phép của toa xe. Khi đó, có thể nâng doanh thu vận tải hàng hóa trên toàn tuyến thêm 1 tỷ đồng/ngày, đồng thời sẽ hạ được giá thành vận chuyển vì chi phí sức kéo, công đón gửi tàu vẫn vậy”, ông Tùng nói.

Ông Mạnh Đức Chinh, một nhà quản lý vận tải đường sắt chia sẻ thêm: “Với những ga gần khu vực Hà Nội như: Thường Tín, Phú Xuyên, nếu kéo dài đường ga sẽ hỗ trợ rất nhiều cho ga Hà Nội vào giờ cao điểm. Trong khoảng thời gian từ tối cho đến sáng sớm có hàng chục chuyến tàu đi và về nên cần nhiều ga lân cận để tránh tàu, vừa đảm bảo an toàn vừa đảm bảo hành trình tàu đã xây dựng”.

Phó tổng giám đốc Công ty CP Vận tải đường sắt Sài Gòn Lê Quốc Trung cho rằng, việc nâng cấp tuyến Thống Nhất là rất cần thiết để nâng cao năng lực vận tải, đặc biệt hai khu đoạn Hà Nội - Vinh và Sài Gòn - Nha Trang là hai cung chặng dư địa nâng sản lượng, doanh thu, thị phần vận tải đường sắt lớn.

Theo ông Trung, nếu kéo dài đường ga, hay làm thêm đường số 3 sẽ tăng được năng lực thông qua trong khu vực Sài Gòn - Nha Trang. Vì là đường đơn nên càng có nhiều ga có đường số 3 hay đường ga dài để tàu vào tránh đoàn tàu ngược chiều, càng giảm được thời gian tránh tàu, rút ngắn được hành trình. Mặt khác, đoàn xe cũng được dài hơn, có thể lên đến 20 - 25 toa, đỡ lãng phí sức kéo. 

Cấp thiết cải tổ mô hình vận tải đường sắt