F0 điều trị tại nhà lo lắng nhất điều gì?

Với các F0 không triệu chứng, thậm chí đã âm tính với Covid-19 ở ngày thứ 5 song vẫn xuất hiện nhiều trường hợp thiếu oxy thầm lặng, khiến bệnh nhân nhanh chóng suy hô hấp.

Nếu không kịp thời cấp cứu, bệnh nhân có thể hôn mê, tử vong.

Nồng độ oxy bất ngờ giảm mạnh

Trao đổi với Báo Giao thông, BS. Nguyễn Huy Hoàng (Trung tâm Oxy cao áp Việt - Nga, Bộ Quốc phòng) cho biết, trong thời gian phụ trách tư vấn hỗ trợ online chăm sóc điều trị F0 tại nhà, đội ngũ y, bác sĩ đã gặp không ít trường hợp đột ngột giảm nồng độ oxy trong máu mà không có bất kỳ dấu hiệu nào báo trước.

Việc giảm nồng độ oxy trong máu (chỉ số SpO2 giảm) xuống dưới 94%, thậm chí có người chỉ còn 60 - 70% thể hiện bệnh nhân trở nặng, viêm phổi và diễn tiến bệnh rất nhanh, có thể dẫn tới suy hô hấp chỉ trong vòng vài giờ đồng hồ.

Nếu không được phát hiện kịp thời, người bệnh dễ rơi vào trạng thái lơ mơ, lịm đi rồi tử vong.

Đây thực sự là "sát thủ thầm lặng", dẫn đến nhiều cái chết đột ngột ở các bệnh nhân Covid-19.

BS. Hoàng cho biết, đã từng tiếp nhận tư vấn điều trị cho một cụ ông 64 tuổi nhiễm Covid-19 (trú tại quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), chưa tiêm vaccine.

Ban đầu, người nhà gọi điện xin tư vấn dùng thuốc do cụ ông có bệnh nền tiểu đường, chỉ số SpO2 khi đó là 97 - 98%, tức ở mức bình thường, triệu chứng nhẹ.

Sau 3 - 4 ngày sử dụng thuốc, người nhà thông tin sức khỏe của bệnh nhân vẫn ổn định. Tuy nhiên, sau đó tình trạng thiếu oxy âm thầm tiến triển nhanh chóng, bệnh nhân nằm ngủ rồi cứ vậy lịm đi. Sáng hôm sau, người nhà phát hiện bệnh nhân bất tỉnh, đưa đi cấp cứu nhưng không qua khỏi.

Hay một bệnh nhân khác cũng ngoài 60 tuổi, nhiễm Covid-19, không có triệu chứng, thường xuyên đo SpO2 hàng ngày.

Đến ngày thứ 5, bệnh nhân vui mừng khoe kết quả test nhanh âm tính, tuy nhiên ngay sau đó bệnh nhân đột ngột chuyển nặng, dù không khó thở, nhưng đo SpO2 chỉ số giảm dưới 85%.

“Khi bệnh nhân thông báo chỉ số đó, chúng tôi khuyến cáo bệnh nhân cần nhanh chóng liên hệ y tế và được chuyển đến bệnh viện cấp cứu kịp thời. Với trường hợp này, nếu không thường xuyên đo SpO2 thì rất khó có thể phát hiện bệnh trở nặng”, BS. Hoàng cho hay.

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới T.Ư, BS. Phạm Văn Phúc (Khoa Hồi sức tích cực) cho biết, các y, bác sĩ cũng mới tiếp nhận một trường hợp F0 đã tiêm một mũi vaccine, không có triệu chứng, điều trị tại nhà nhưng không thường xuyên đo SpO2.

Khi bệnh nhân mệt lả, gia đình đưa đi cấp cứu, lúc này chỉ số SpO2 còn khoảng 60 - 70%, suy hô hấp. Các y, bác sĩ nhanh chóng hỗ trợ bệnh nhân thở máy, điều trị tích cực kịp thời...

Theo BS. Phúc, thông thường, khi trở nặng bệnh nhân Covid-19 thường có dấu hiệu đau tức ngực, khó thở.

Tuy nhiên, trong trường hợp mắc Covid-19, ban đầu, bệnh nhân không cảm thấy khó thở mặc dù nồng độ oxy trong máu giảm thấp ở mức đáng báo động, đồng nghĩa bệnh nhân bị viêm phổi thể vừa hoặc nặng.

Tại BV Bệnh Nhiệt đới T.Ư, cũng có vài trường hợp gặp tình trạng thiếu hụt oxy thầm lặng, chủ yếu là người cao tuổi, kèm bệnh nền, chưa tiêm vaccine hoặc tiêm một mũi, nhiễm Covid-19 không có triệu chứng nên chủ quan không đo SpO2 thường xuyên.

“Tình trạng thiếu hụt oxy thầm lặng không chỉ xảy ra với các F0 đang dương tính mà cả với người đã test nhanh âm tính. Khoảng thời gian dễ xảy ra tình trạng này là từ ngày thứ 6 đến ngày thứ 10 tính từ khi phát hiện bệnh. Chính vì vậy, F0 không nên chủ quan”, BS. Hoàng khuyến cáo.

Làm sao để nhận biết thiếu oxy thầm lặng?

Theo BS. Hoàng, tình trạng thiếu hụt oxy thầm lặng thường gặp ở những bệnh nhân cao tuổi, chưa tiêm vaccine, có bệnh nền, đặc biệt là với bệnh nhân mắc đái tháo đường.

Để kiểm soát tình trạng thiếu oxy ở bệnh nhân Covid-19, phải có xét nghiệm, phát hiện tổn thương phổi sớm hơn trước khi tụt oxy trong máu và can thiệp trong giai đoạn đó.

Các bất thường trên phim CT, xét nghiệm sẽ phát hiện trước khi xuất hiện tụt oxy máu 2 ngày. Tuy nhiên, điều này không khả thi trong bối cảnh số lượng bệnh nhân Covid-19 điều trị tại nhà quá lớn như hiện nay.

Chính vì vậy, với việc điều trị F0 trong cộng đồng, theo dõi F0 nhẹ ít triệu chứng tại nhà cần đặt ra yêu cầu tất cả các bệnh nhân được theo dõi SpO2.

Vì nếu không theo dõi chủ động, đến khi bệnh nhân thấy mệt lả, thậm chí ngất xỉu mới chuyển cấp cứu sẽ là muộn.

Do vậy, khuyến cáo với F0 đang điều trị tại nhà là nên chủ động trang bị máy đo SpO2. Trong trường hợp không có sẵn, người bệnh cần kết nối với y tế cơ sở để được khám, đánh giá chỉ số oxy máu hàng ngày.

“Những người mắc Covid-19 nên theo dõi SpO2 liên tục trong hai tuần, không nên chủ quan. Khi phát hiện bất thường, nên đo lại lần hai sau 30 giây đến một phút. Quan trọng nhất là phát hiện tình trạng thiếu oxy thầm lặng, chỉ số SpO2 dưới 95% dù không triệu chứng vẫn phải liên lạc ngay với nhân viên y tế”, BS. Hoàng nhấn mạnh.

Cảnh báo F0 tự ý dùng thuốc điều trị Covid-19