Hé lộ sức mạnh bộ đôi tàu ngầm mini của Hải quân Việt Nam

Tàu ngầm mini lớp Yugo của Việt Nam. - Ảnh: Quân đội nhân dân.

Giáo sư Carlyle A.Thayer là nhà nghiên cứu quân sự - chính trị nổi tiếng người Australia, giảng viên bộ môn Chính trị học tại Đại học New South Wales thuộc Học viện Quốc phòng Australia ở Canberra và là giáo sư thỉnh giảng tại Đại học Ohio (Mỹ) về môn Đông Nam Á học. 

Theo tài liệu nghiên cứu xuất bản hồi năm 2009 với tiêu đề: “Vietnam People’s Army: Development and Modernization” (Con đường phát triển và hiện đại hóa của Quân đội Nhân dân Việt Nam) của mình, giáo sư Thayer cho biết, Việt Nam đã nhận hai tàu ngầm cỡ nhỏ lớp Yugo của Triều Tiên trong một vụ đổi gạo lấy vũ khí vào năm 1997.

Thông tin này chính thức được xác nhận trong một bài báo đăng trên báo “Tuổi Trẻ” tháng 1-2010. Đơn vị tàu ngầm đầu tiên của Việt Nam đóng tại căn cứ Cam Ranh (Khánh Hòa) ra đời từ năm 1996, nhưng vì “bí mật quân sự” nên mãi đến sau này, đoàn M96 mới công bố một số thông tin về loại tàu ngầm này, theo ANTĐ.

Hình ảnh chiếc tàu ngầm đăng tải trên báo Tuổi Trẻ tháng 1/2010

Tàu ngầm mini lớp Yugo của Triều Tiên được xây dựng dựa trên nguyên mẫu tàu ngầm lớp Una của Hải quân Liên bang Nam Tư cũ (chữ Yugo viết tắt của Yugoslavia - Nam Tư trong tiếng Anh).

Nhiệm vụ chủ yếu của chúng là triển khai cho việc thả biệt kích xâm nhập lãnh hải và tiến hành các hoạt động gián điệp.

Tàu ngầm Una/Yugo có kích thước khá khiêm tốn với chiều dài chỉ là 18,82 m; chiều rộng 2,4 m; lượng giãn nước 74,9 tấn khi nổi và 86,2 tấn khi lặn; thủy thủ đoàn 4 người cộng thêm 6 lính đặc nhiệm. Độ sâu lặn lớn nhất của Una đạt 120 m; thời gian hoạt động liên tục 90 - 160 giờ tùy thuộc vào số lượng thủy thủ đoàn; vũ khí trang bị gồm một cặp ống phóng ngư lôi cỡ 400 mm.

Sau khi nhận những chiếc đầu tiên sản xuất tại Nam Tư vào năm 1965, Triều Tiên đã tiến hành đóng lớp tàu ngầm này ngay trong nước với một số sửa đổi. Trong đó đáng kể nhất là lượng giãn nước toàn tải được tăng lên tới 110 tấn và trang bị 2 ống phóng ngư lôi cỡ 533 mm.

Tàu ngầm mini lớp Una của Serbia

Tuy nhiên cả 2 phân lớp trên đều có chung tầm hoạt động tối đa 550 hải lý (1.020 km) khi chạy ở vận tốc 10 hải lý/h (19 km/h) lúc nổi, hoặc 50 hải lý (94 km) khi di chuyển ngầm với tốc độ 4 hải lý/h (7,4 km/h).

Hải quân Triều Tiên đã nhận vào biên chế tổng cộng 8 tàu ngầm mini lớp Yugo, trong đó chiếc cuối cùng được đóng vào năm 1980, trước khi chúng được thay thế bằng lớp Sang-O có kích thước lớn và hiện đại hơn.

Năm 1998, một chiếc tàu ngầm loại này của Triều Tiên đã bị Hàn Quốc bắt giữ khi đang tìm cách xâm nhập để thả biệt kích. Đến tháng 7/2007, 4 chiếc được chuyển giao cho Iran dưới dạng thanh toán nợ, sau đó Iran đã đóng lớp tàu này trong nước với tên gọi Ghadir.

Tàu ngầm lớp Yugoslav-Era của Montenegro

Hai chiếc Yugo nhận từ Triều Tiên chính là những tàu ngầm đầu tiên có trong trang bị của Hải quân Việt Nam, sau khi thương vụ mua lại 1 tàu ngầm cỡ lớn lớp Foxtrot của Hải quân Nga đóng tại cảng Cam Ranh bị hủy bỏ.

Việt Nam dùng 2 tàu ngầm lớp Yugo này chủ yếu cho công tác huấn luyện, để thủy thủ có thể làm quen trước khi mua tàu ngầm cỡ lớn lớp Kilo hiện đại hơn hẳn.

Có nguồn tin cho biết, phía Triều Tiên cũng đã chuyển giao cho Việt Nam một số ngư lôi loại 533 mm đi kèm tàu, nhưng toàn bộ số đạn này đều đã quá cũ và hết hạn sử dụng từ lâu khiến cho Việt Nam sau đó phải đi mua ngư lôi từ Nga về để thay thế. Hiện tại không có thông tin về tình trạng kỹ thuật của 2 chiếc tàu ngầm trên, nhưng nước ngoài cho rằng chúng đã ngừng hoạt động từ năm 2012, theo Đại lộ.

Tàu ngầm Đà Nẵng đã được đưa lên tàu hàng Rolldock Storm