"Hiến kế" đẩy nhanh xây dựng nhà ở xã hội

Kiến nghị rút ngắn thủ tục đầu tư nhà ở xã hội

Theo đó, HoREA kiến nghị với Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét, bổ sung quy định cho phép cơ quản lý nhà ở cấp tỉnh chuẩn bị hồ sơ và trình ủy ban nhân dân cấp tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư dự án đầu tư xây dựng nhà ở xã hội mà không phải thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư. 

Về lâu dài, HoREA đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Chính phủ bổ sung nội dung đề xuất trên đây vào Luật Nhà ở 2023 để thống nhất một đầu mối là cơ quan quản lý nhà cấp tỉnh (Sở Xây dựng) thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án đầu tư, xây dựng nhà ở xã hội để rút ngắn thời gian thực hiện quy trình, thủ tục hành chính.

HoREA cũng kiến nghị Bộ Tài nguyên & Môi trường xem xét bổ sung quy định nhằm dễ dàng phát triển nhà ở xã hội đối với qũy đất quốc phòng, an ninh đã được quy hoạch đưa ra khỏi đất quốc phòng, đất an ninh. 

Theo đó, đề xuất thí điểm Bộ Quốc phòng, Bộ Công an được chỉ định doanh nghiệp quân đội, công an (nếu có) hoặc doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế có đủ điều kiện kinh doanh bất động sản theo quy định của Luật kinh doanh bất động sản làm chủ đầu tư để thực hiện dự án nhà ở cho lực lượng vũ trang nhân dân. Về lâu dài, hiệp hội đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Thủ tướng Chính phủ và cấp có thẩm quyền xem xét bổ sung nội dung đề xuất trên đây vào Luật Nhà ở 2023, để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất.

Hiệp hội đề nghị Bộ Xây dựng xem xét trình Thủ tướng Chính phủ và cấp có thẩm quyền bổ sung quy định, trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê thì được áp dụng thuế suất thuế giá trị gia tăng là 3% và thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là 6% vào Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội chỉ để cho thuê.

Theo hiệp hội, hiện nay, chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội được ưu đãi Thuế GTGT áp dụng thuế suất 5% và Luật Thuế TNDN áp dụng thuế suất 10% đối với tất cả các loại dự án nhà ở xã hội, nhưng không quy định ưu đãi thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp nhiều hơn đối với trường hợp xây dựng nhà ở xã hội để cho thuê.

Trước đây, trường hợp đầu tư xây dựng nhà ở xã hội chỉ để cho thuê thì được giảm 70% thuế suất thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về thuế đối với nhà ở xã hội hiện hành, nhưng trên thực tế không thực thi được do Luật Thuế GTGT và Luật Thuế TNDN không có quy định các thuế suất này.

Bất cập tiêu chí lựa chọn chủ đầu tư

Hiệp hội đề nghị bổ sung vào Nghị định 100/2024/NĐ-CP quy định công nhận nhà trọ cho thuê dài hạn theo tháng, theo năm là một loại nhà ở xã hội, là nhà ở riêng lẻ do cá nhân, hộ gia đình đầu tư xây dựng cho thuê, mà người thuê chủ yếu là công nhân, lao động, người nhập cư. Cho phép chủ nhà trọ được hưởng chính sách ưu đãi về tín dụng, về thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân.

HoREA dẫn chứng, thành phố Hồ Chí Minh có khoảng 60.470 người kinh doanh phòng trọ cho thuê dài hạn với tổng số phòng trọ 560.000 phòng, đáp ứng chỗ thuê trọ cho 1,4 triệu người. Nhưng hiện nay, do chưa được hỗ trợ theo chính sách nhà ở xã hội nên các chủ nhà trọ cho thuê dài hạn phải nộp thuế khoán bằng 7%/doanh thu dịch vụ lưu trú dài hạn bao gồm 5% thuế giá trị gia tăng và 2% thuế thu nhập cá nhân, tương tự như các chủ khách sạn.

Nếu công nhận nhà trọ cho thuê dài hạn là một loại hình nhà ở xã hội thì các chủ nhà trọ này sẽ được hưởng chính sách ưu đãi về tín dụng, ưu đãi về thuế như được giảm 50% thuế suất thuế GTGT và thuế TNCN đối với nhà ở xã hội thì chủ nhà trọ cho thuê dài hạn chỉ phải nộp thuế khoán/doanh thu là 3,5% và còn được vay tín dụng ưu đãi để xây dựng, cải tạo hoặc sửa chữa nhà trọ phục vụ người thuê trọ.

Hiệp hội cũng đề nghị Bộ Kế hoạch Đầu tư xem xét sửa đổi tiêu chí về năng lực kinh nghiệm của nhà đầu tư tham gia đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án nhà ở xã hội. Hiện nay, bất cập ở chỗ, các địa phương đã bác, không chấp thuận cho doanh nghiệp phát triển nhà ở thương mại tham gia đấu thầu dự án nhà ở xã hội vì không có kinh nghiệm làm nhà ở xã hội, dù có kinh nghiệm phát triển nhà ở thương mại, khu đô thị.

"Hiệp hội nhận thấy điểm nghẽn lớn nhất hiện nay trong công tác phát triển nhà ở xã hội là sự phối hợp thiếu đồng bộ và đùn đẩy giữa các sở, ngành, quận, huyện. Điều này dẫn đến việc giải quyết thủ tục hành chính đối với dự án nhà ở xã hội rất chậm, mất rất nhiều thời gian, làm nản lòng doanh nghiệp.

Hiệp hội đề nghị ủy ban nhân dân các địa phương quan tâm chỉ đạo quyết liệt tháo gỡ vướng mắc trong việc phối hợp công tác của các sở, ngành, quận, huyện, thành phố trực thuộc để rút ngắn thời gian thực hiện trình tự, thủ tục đầu tư xây dựng dự án nhà ở xã hội, trước hết là thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, phê duyệt, điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000, quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500...".