Iran có thể bị kích động vì Mỹ tập kích Syria

Quân đội Iran

Khả năng xung đột trực tiếp với Iran

Ngay sau cuộc tấn công bằng tên lửa Tomahawk của Mỹ nhằm vào căn cứ quân sự Shayrat, Iran đưa ra nhiều phản ứng gay gắt, lên án cuộc tấn công này sẽ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Trong đó, cuối tuần qua, lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei chỉ trích, việc Mỹ tấn công Syria là “mắc lỗi chiến lược”.

“Nga và Iran sẽ không yên lặng trước những hành động vi phạm các quyền lợi trong khu vực”, người đứng đầu Ủy ban An ninh quốc gia và chính sách nước ngoài tại Quốc hội Iran, ông Allaeddin Boroujerdi cho biết.

Hôm 10/4 vừa qua, lãnh đạo Iran đã điện đàm với lãnh đạo Nga và nhất trí quan điểm cho rằng, Mỹ không được phép tiến hành các hành động xâm lược chống lại Syria.

Như vậy, sự va chạm này đặt ra thách thức đối với Washington - thế lực lâu nay vẫn ủng hộ các phe đối lập chống lại Tổng thống Assad và các đồng minh như Iran dù bản thân không dính tới cuộc xung đột. Việc Mỹ ngày càng tham gia sâu vào xung đột tại Syria đồng nghĩa khả năng đối đầu trực tiếp với đối thủ táo bạo và khó đoán Iran ngày càng lớn.

Trước cuộc tấn công hôm 7/4, Mỹ đã thực hiện các biện pháp tiêu chuẩn nhằm ngăn chặn khả năng xảy ra cuộc tấn công không chủ ý nhằm vào quân đội Nga, một đồng minh khác của lực lượng Chính phủ Syria. Nhưng phía Mỹ không có thỏa thuận “ngăn xung đột” với lực lượng quân đội và bán quân đội của Iran. Như vậy, hai bên chưa có cách nào để phòng tránh khả năng quân nhân Iran dính thương vong đúng lúc xảy ra các cuộc tấn công bất ngờ.

Nếu trả đũa, các biện pháp của Iran có tác động lan tỏa trong khu vực, nhắm tới mọi mục tiêu từ các tàu chiến của Hải quân Mỹ đến các Chính phủ Ả rập đang liên minh với Mỹ. Iran cũng có thể sử dụng lực lượng dân quân Hezbollah và Shiite để tấn công các lực lượng Mỹ đang chiến đấu chống Tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) tại Iraq và Syria hoặc tấn công nhiều đồng minh của Mỹ trong khu vực. Các cuộc tấn công tên lửa hành trình của Mỹ cũng có thể khiến Iran tăng cường các lực lượng Vệ binh Cách mạng đang chiến đấu cùng với lực lượng của Chính phủ Assad.

“Chờ đợi và xem xét”

Song, hiện nay, chưa có dấu hiệu cho thấy, Tehran sẽ trả đũa Mỹ. Giám đốc điều hành Công ty Phân tích Gulf State có trụ sở tại Washington, ông Giorgio Cafiero cho rằng, Iran sẽ có cách tiếp cận “chờ đợi và xem xét” trong vụ việc lần này. Theo ông, “Iran và các tổ chức dòng Shiite của nước này sẽ có phản ứng khá bình tĩnh và được cân nhắc kỹ càng”. Các lực lượng hải quân từ đội Vệ binh Cách mạng của Iran đang tiếp cận sát mọi hoạt động của tàu Mỹ trong vùng vịnh Ba Tư và eo biển Hormuz, nơi chiếm 1/5 thương mại dầu trên thế giới. Tháng 2 vừa rồi, nhiều tàu cao tốc của lực lượng Vệ binh Cách mạng có vũ trang tiếp cận và quay phim một tàu sân bay của Mỹ đi vào vùng vịnh.

Sở dĩ, Iran có phản ứng như vậy vì theo người phát ngôn Hạm đội 5 thuộc lực lượng Hải quân Mỹ, Bill Urban, “các lực lượng Mỹ chưa thực hiện bất cứ phản ứng “thiếu an toàn” và “không chuyên nghiệp nào” với các lực lượng quân sự của Iran kể từ khi xảy ra cuộc tấn công. Nhiều năm trở lại đây, Mỹ vốn chịu không ít thiệt hại vì né tránh binh lính Iran tại Iraq và Syria khi triển khai chiến dịch không kích chống Tổ chức khủng bố IS. Điều này phần nào phản ánh nỗ lực của Mỹ để bảo vệ thỏa thuận hạt nhân và tránh cho Mỹ vướng vào cuộc xung đột khác tại Trung Đông.

Tại Iraq, Mỹ và Iran đang chiến đấu chống lại cùng một đối thủ nhưng thực hiện độc lập và giữ khoảng cách với nhau. Kể từ khi Mỹ thực hiện chiến dịch không kích và hoạt động hỗ trợ, cố vấn tại Iraq năm 2014, Mỹ hành xử rất cẩn trọng trong việc hỗ trợ Iraq và các lực lượng Kurd để tránh va chạm với Iran. Nhưng tại Syria sẽ không có sự lịch sự.

Từ trước khi rơi vào nội chiến, Syria vốn là đối tác quan trọng của Iran, là mắt nối với Hezbollah và giúp Tehran tăng cường sức mạnh tới khu vực biên giới phía Bắc của Israel và Địa Trung Hải. Đây là khu vực Mỹ chưa bao giờ có dấu ấn mạnh mẽ.

Kể từ khi Syria bắt đầu nội chiến, các chiến binh Iran và Hezbollah đã chiến đấu cùng lực lượng Chính phủ Assad bất chấp chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama khẳng định những ngày tại nhiệm của ông Assad “đếm trên đầu ngón tay”. Và Mỹ đã ủng hộ các nhóm đứng về phe đối lập với lực lượng Tổng thống Assad.

Mặc dù ông Trump hạn chế chiến lược thúc đẩy lật đổ Tổng thống Assad, nhưng ông vẫn cam kết sẽ có cách tiếp cận mạnh mẽ hơn với Iran. Ông Trump áp đặt các lệnh trừng phạt mới đối với Tehran và đe dọa dỡ bỏ thỏa thuận hạt nhân. Ông tăng cường ủng hộ các lực lượng Saudi và Emirate chống lại quân nổi dậy được Iran hỗ trợ tại Yemen. 

Nga, Iran cùng nhau lên án vụ tấn công Syria