Khó quản nợ công vì dự báo tăng trưởng kinh tế sai

Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi).

Ngày 20/3, tiếp tục phiên họp thứ 8 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các đại biểu cho ý kiến về dự án Luật Quản lý nợ công (sửa đổi). Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằng, dự báo tăng trưởng kinh tế suốt mấy năm nay đều sai, mà sai theo chiều hướng đi xuống chứ không phải đi lên, như thế năm nào nợ công cũng cao, làm sao quản chặt được.

Áp lực trả nợ lớn

Sau khi nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình, các đại biểu đã đặt hàng loạt câu hỏi liên quan đến thực trạng nợ công tăng nhanh, áp lực trả nợ lớn, nợ Chính phủ đã vượt trần... Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đặt vấn đề: “Đáng lẽ từ khi có Luật Quản lý nợ công năm 2009, vấn đề này phải được kiểm soát tốt hơn, nhưng thực tế nợ công vẫn tăng nhanh, vậy là do việc tổ chức thực hiện hay do bản thân luật có vấn đề?”.

Giải trình, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho biết: “Nợ công tăng nhanh trước hết là do mục tiêu tăng trưởng kinh tế trong giai đoạn vừa rồi đề ra là 6,5 - 7% nhưng thực tế chỉ đạt 5,9%, trong khi chúng ta vẫn phải đảm bảo các mục tiêu an sinh xã hội, đầu tư và phát triển nên trong cả thời gian dài, tỷ lệ bội chi rất cao”. Bội chi như vậy thì nợ công tăng cao là đúng rồi. Hơn nữa, huy động vốn thời hạn vay rất ngắn, lãi suất cao, có những khoản lãi suất tới 11-13%/năm mà vừa rồi chúng ta phải cơ cấu lại các khoản nợ để đảm bảo an toàn”.

Ngoài ra, ông Dũng cũng cho biết, một yếu tố khiến nợ công tăng cao là dự toán ODA thấp (17 - 18.000 tỷ đồng) nhưng năm nào cũng giải ngân cao lên tới 50 - 60 nghìn tỷ đồng. “Chi tiêu phải trong khả năng trả nợ, khả năng của nền kinh tế, chứ làm ra có thế mà chi tiêu như thế… chỉ có chết. Dự báo tăng trưởng kinh tế suốt mấy năm nay đều sai, mà sai theo chiều hướng đi xuống chứ không phải đi lên, như thế năm nào nợ công cũng cao, làm sao mà quản chặt được”, ông Dũng thẳng thắn, đồng thời cho rằng, nếu không nhìn thẳng vào sự thật thì không khắc phục được tình trạng này.

Không chuyển nợ DN thành nợ Nhà nước

Cho ý kiến về nợ của Ngân hàng Nhà nước, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển băn khoăn: “Nợ của Ngân hàng Nhà nước không nằm trong nợ công, nhưng ngân hàng Nhà nước lại nằm trong hệ thống tài chính công, Ngân hàng Nhà nước nợ thì có nằm trong nợ công không?”.  Theo ông Hiển, với các nước, Ngân hàng T.Ư là độc lập, trong khi ở nước ta, ngân hàng nằm trong cơ cấu tổ chức Chính phủ, do vậy cần phải giải trình rõ phạm vi nợ công; trong đó cần xác định nợ công có bao gồm nợ của doanh nghiệp Nhà nước, của đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức kinh tế khác của Nhà nước; Nợ bảo hiểm xã hội, nợ của Ngân hàng Nhà nước hay không.

Về vấn đề này, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tài chính - ngân sách do Chủ nhiệm Nguyễn Đức Hải trình bày cho biết, đa số ý kiến đồng tình với quan điểm không tính vào nợ công các khoản nợ do Ngân hàng Nhà nước phát hành để thực hiện chính sách tiền tệ, nợ tự vay tự trả của doanh nghiệp Nhà nước. Trong trường hợp doanh nghiệp không đủ khả năng trả nợ thì thực hiện thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật. Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cũng khẳng định, lần này khi sửa đổi luật, quan điểm là các khoản Chính phủ vay về cho vay lại, Chính phủ bảo lãnh thì mới tính vào nợ công, còn lại doanh nghiệp tự vay tự trả, nếu vay không trả được thì cho phá sản. “Không có chuyện chuyển nợ doanh nghiệp thành nợ Nhà nước. Chúng tôi khảo sát 40 nước thì hầu hết người ta không tính nợ doanh nghiệp Nhà nước vào nợ công”, ông Dũng thông tin.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nhấn mạnh, đây là dự án luật rất quan trọng nên các cơ quan liên quan tiếp tục tiếp thu, nghiên cứu và giải trình rõ, thuyết phục trên tinh thần làm sao siết chặt quản lý nợ công.

Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng lý giải nguyên nhân nợ công tăng nhanh