Không thể 13 địa phương, 13 cách quản lý

Từ giữa tháng 9, các tỉnh ĐBSCL đã cơ bản kiểm soát được dịch và tiến tới bỏ áp dụng Chỉ thị 16.

Việc mở cửa để phục hồi kinh tế là rất cần làm nhanh, nhưng với nhiều ràng buộc và hạn chế như hiện nay thì ĐBSCL còn mất nhiều thời gian nữa mới có thể khôi phục trở lại nguồn lực tăng trưởng.

Tổng hợp từ các địa phương, hiện các doanh nghiệp (DN) bắt đầu trở lại sản xuất nhưng mới đạt tỷ lệ từ 30 - 50% số doanh nghiệp trên địa bàn mỗi tỉnh.

Trong đó số DN có quy mô lao động lớn vẫn chưa nhiều, bình quân 250 - 300 DN với công suất 20 - 40% tùy từng địa phương do thiếu lao động và các quy định quản lý khác nhau ở mỗi nơi.

Như Long An thì mạnh dạn “mở toang” để DN mở cửa rồi tiến hành kiểm tra, Bến Tre áp dụng kế hoạch từng bước sống chung với dịch Covid-19, Bạc Liêu và Sóc Trăng áp dụng rất sớm Chỉ thị 19 để DN được sản xuất tối đa.

Trong khi Hậu Giang thì áp dụng Chỉ thị 19 nhưng hạn chế qua lại giữa các huyện nếu còn dịch. Cần Thơ thì DN phải “xin - cho”, tức phải đăng ký và được duyệt mới cho sản xuất. Còn An Giang vẫn chưa kịp ban hành kế hoạch tái sản xuất…

Điểm chung hiện nay là mở cửa nhưng mới chỉ cho phép đi lại trong nội tỉnh, còn bên ngoài vào thì phải theo quy định riêng. Những rào cản này làm cho DN trong vùng nhất là các khu công nghiệp hay các nhà máy đặt giáp ranh giữa các tỉnh không thể có công nhân đi làm.

Người dân và DN thì không thể hình dung được khi những quy định không đồng nhất với nhau. Có nơi quy định 2 mũi vaccine và phải xét nghiệm Covid-19 sau 72 giờ hoặc 48 giờ mới được phép vào tỉnh.

Có tỉnh thì buộc cách ly 7 ngày, một số tỉnh lên tới 14 ngày. Và không ít tỉnh buộc phải có được giấy phép đồng ý từ UBND tỉnh mới được vào… Như vậy thì DN chịu chết, khi người một nơi, cơ quan cấp phép thì ở tỉnh khác.

Vấn đề đặt ra là các tỉnh hiện đều khống chế được tốt dịch bệnh, đều đang áp dụng Chỉ thị 15, thậm chí Chỉ thị 19, tức tình trạng gần như nhau thì sao không thống nhất để DN và người dân được thuận lợi hơn? Mở cửa vậy có phục vụ cho phát triển kinh tế không?

DN có nhiều văn phòng, nhà máy, cần trực tiếp xử lý, kiểm tra, nhất là sau thời gian dài đóng cửa nhưng không thể đến rồi phải nằm chờ nhiều ngày theo quy định. Nơi ở công nhân cách nhà máy chưa đến 10km nhưng vì khác tỉnh thì xem như không vào được, lại phải thất nghiệp.

TP.HCM và 4 tỉnh lân cận, nơi đang còn diễn ra dịch bệnh nghiêm trọng, mật độ dân số cao nhưng cũng đã có sự thống nhất đi lại, trong khi các tỉnh Tây Nam Bộ đang kiểm soát tốt hơn nhiều thì lại hạn chế.

Nếu xem ĐBSCL là một thực thể và thực tế nó là một thực thể với 17 triệu dân thì có lẽ không có 13 cách quản lý như thế này.

Chủ trương của Chính phủ là phải thận trọng trong việc mở cửa nhưng phải linh hoạt để tạo điều kiện tốt nhất có thể. Một cách nào đó, mở cửa trong thế chủ động, có kiểm soát để tránh nguy cơ bùng dịch chứ không phải mở cửa trong sự lo lắng rồi ràng buộc hoặc hạn chế nhiều thứ không phù hợp bối cảnh thực tế của xã hội.

Hiện nay hầu như các DN khi tham gia sản xuất, kinh doanh đều phải đăng ký sản xuất an toàn. Nếu như Chỉ thị 15 cho phép tập trung nơi công cộng (không quá 9 người) nhưng sao lại không tạo điều kiện cho hộ kinh doanh mở các quán ăn, quán nước ở mức dưới 9 người hoặc hơn nữa nếu có đủ không gian giãn cách?

Siêu thị lớn vẫn đang bị đồng hóa với cửa hàng tiện ích nhỏ bởi hạn mức số người ra vào. Người dân được đi lại bình thường nhưng lại quy định tài xế không được bốc dỡ hàng hóa, trong khi xe tải chở cùng lúc nhiều mặt hàng cho nhiều nơi khác nhau thì việc bốc vác không thể thay lái xe tự lấy hàng chuyển vào kho. Yêu cầu như thế thì tiêm vaccine cho tài xế trở nên vô nghĩa.

Dường như chính chúng ta bị bó buộc bởi những quy định trước đây trong khi bước sang trạng thái bình thường mới nhưng lại không có cách quản lý mới!

Nếu coi DN là pháo đài, thì phải để cho pháo đài tự quyết quyền tự vệ của mình, không thể tiếp tục có những kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, làm mất thời gian nhưng lại không mang lại kết quả.

Đã cho sản xuất tập trung tại chỗ, một kiểu “cách ly” công nhân với bên ngoài đủ dài nhưng lại cứ buộc xét nghiệm dày đặc, vừa hao tốn nguồn lực, chi phí... mà còn làm ảnh hưởng đến tinh thần, sức khỏe của người lao động.

Những nhà quản lý cần nhận ra rằng, nền kinh tế và sức chịu đựng của DN đã tới hạn nên cần sớm làm được những gì có thể để duy trì hệ thống sản xuất thật sớm, nếu không sẽ khó phục hồi. Một khi kinh tế kiệt quệ thì có muốn đánh thắng giặc (Covid-19) thì có còn đủ sức (kinh tế) nữa không?

Ngay lúc này đây, Tây Nam Bộ đang cần một sự thống nhất về cách mở cửa và hợp tác để giữa các tỉnh thành để bắt đầu công cuộc tái thiết kinh tế vùng. Nếu không, mọi nơi đều chạy, còn ĐBSCL sẽ tiếp tục ì ạch bởi chúng ta đang tự trói chân mình!

Nguyễn Phương Lam
Giám đốc Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam chi nhánh Cần Thơ

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: "Mở cửa kinh tế phải bắt đầu từ đi lại"