Làm buýt trên cao sẽ hết ùn tắc

Tại một số cầu vượt hiện có, nếu không đi chung làn thì làm đường buýt trên cao vượt qua hoặc song song cầu vượt

Đó là loại hình giao thông gọi là buýt trên cao với mục tiêu tác động gián tiếp để người dân nhận thấy giá trị tiện ích của phương tiện công cộng mà tự loại bỏ dần phương tiện cá nhân. Là “Giải pháp chọn lọc tự nhiên”, hệ thống buýt trên cao sẽ là một giải pháp có tính khả thi và chắc chắn đem lại hiệu quả.

Đầu tư buýt trên cao thế nào?

Việc đầu tư xây dựng hệ thống buýt trên cao sẽ hạn chế thấp nhất việc cưỡng chế GPMB, bảo đảm quyền sử dụng đất đai và chỗ ở truyền đời hợp pháp của nhân dân, đồng thời kinh phí đầu tư xây dựng sẽ tối thiểu nhất, giảm gánh nặng tiền thuế khi ngân sách Nhà nước còn rất hạn hẹp. Ngoài chi phí đầu tư xây dựng thấp, còn đơn giản hóa chi phí về đầu tư thiết bị, máy móc, công nghệ, bảo dưỡng, bảo trì, sửa chữa và chế độ quản lý.

Hơn nữa, xây dựng trên cao sẽ ít phá vỡ kết cấu hạ tầng, bảo đảm bảo tồn được các công trình lịch sử, văn hóa, tôn giáo lâu đời của dân tộc, hạn chế các xung đột với các công trình khác đã quy hoạch như: Đường vành đai, đường sắt, đường ngầm… Cũng xin nói thêm, độ chịu tải của đường chuyên dành riêng cho xe buýt trên cao nhỏ hơn các loại đường khác nên công nghệ làm trụ, móng ít phức tạp. Có thể dễ dàng áp dụng công nghệ lắp ghép mô-đun cấu kiện gia công đúc sẵn. Thời gian thi công ngắn, hạn chế mức độ cản trở giao thông. Có thể chủ động về thời điểm thi công cũng như dùng rào chắn cơ động, đêm làm việc, ngày tháo ra.

Tôi khẳng định, hệ thống đường riêng cho buýt trên cao có thể xây dựng sâu vào nội thành trên chính các con đường chật hẹp mà không cần GPMB; Không phụ thuộc kết cấu xương cá hay bàn cờ của hệ thống đường mặt đất và dễ dàng chủ động vạch tuyến, không cần có nhiều nút giao, ngả rẽ. Đường dùng cho xe bánh lốp rất mềm mại, dễ dàng tạo các bán kính cong, khoảng lượn, độ dốc hợp lý với độ cao mặt bằng và các công trình hiện có. Khi cần có thể dễ dàng kết nối tại một số đoạn nhập vào đường chung mặt đất.

Tổ chức vận hành không quá phức tạp

Một trong những đặc điểm quan trọng của đường buýt trên cao là hạn chế số lượng các nút giao cắt với các đường giao thông khác, từ đó mà tuyến xe luôn được thông suốt, đồng thời khó xảy ra va chạm, tai nạn với các loại xe khác. Nếu chỉ dành riêng đường trên cao cho xe công cộng do một chuyên ngành độc quyền quản lý, không cho các loại phương tiện cá nhân lưu thông trên đó, rất dễ kiểm soát về an toàn, loại bỏ hoàn toàn các loại xe dù trái phép. Cùng đó, buýt trên cao sẽ không bao giờ ùn tắc (trừ sự cố hỏng đường), không bị ảnh hưởng bởi mưa to, úng ngập. Có thể có rất ít đèn tín hiệu, di chuyển nhanh chóng, do đó chắc chắn thu hút lượng hành khách lớn. Xét về tâm lý, nếu đi xe công cộng thuận tiện, nhanh chóng, an toàn, tránh được úng ngập, mưa nắng, oi nóng hay giá rét, giá vé có cao một chút cũng “sướng” hơn nhiều so với việc dùng xe cá nhân với bao nỗi khổ cực. Đó sẽ là yếu tố tích cực để hạn chế xe cá nhân.

Với đường buýt trên cao, trước mắt có thể dùng xe ô tô chạy xăng dầu, khi có điều kiện nâng cấp lên thành xe chạy điện giảm tiếng ồn, bảo vệ môi trường. Sử dụng loại xe nhỏ hơn để dễ điều tiết, tăng tần suất đón, trả khách, giảm thời gian chờ đợi của khách, giảm lượng hành khách chen lấn trên mỗi xe. Các bến chờ chính là các cầu vượt qua đường cho người đi bộ, sẽ là sự kết hợp hết sức hợp lý. Khi có nhiều cầu vượt qua đường cho người đi bộ, sẽ có nhiều vị trí cho phép các xe rẽ phải giúp giải tỏa ùn ứ. Một việc cũng không kém phần khuyến khích người dân sử dụng phương tiện vận tải hành khách công cộng là các hãng sản xuất xe cần tổ chức thu mua lại những xe cũ, hỏng để tái chế chống lãng phí và ô nhiễm môi trường. Thu mua đối với cả những xe còn tốt giúp những ai muốn bỏ xe cá nhân trong đó có người cao tuổi.

Dù có nhiều ưu điểm vượt trội, nhưng buýt trên cao nếu được đầu tư cũng có một số nhược điểm mà chúng ta cần vượt qua. Trong đó, vì đường buýt trên cao có ít nút giao, ít nút rẽ, lại không xây dựng trên mọi con phố, hành khách có thể phải đi bộ để chuyển bến, do đó cần chọn hợp lý vị trí bến đỗ buýt trên cao và các bến đỗ đồng thời với cầu vượt đi bộ qua đường. Đường buýt trên cao có thể phá vỡ cảnh quan tuyến phố, cho nên có thể chọn xây dựng ở những tuyến phố không ảnh hưởng nhiều. Có thể cứ ba hoặc bốn tuyến phố song song có một tuyến buýt trên cao. Cần kết hợp nhiều hình thức trang trí làm đẹp cảnh quan, gây thiện cảm. Cùng đó, tiếng ồn, khói bụi có thể gây ảnh hưởng xấu đến dân cư ở các tầng cao, nên cần có biện pháp khắc phục như tăng cường bảo dưỡng xe, thay xe chạy dầu bằng xe chạy xăng và chuyển dần sang xe điện, đồng thời thường xuyên phun nước rửa đường và nâng cao ý thức, trình độ lái xe.

Hoàng Ngọc Thịnh
Số nhà 15, ngách 65/18, ngõ 65 Phúc Xá, Ba Đình, Hà Nội

Thay vì đổ lỗi, hãy thêm cơ hội phát triển xe buýt